Machineverordening vervangt Machinerichtlijn: wat betekent dat voor de bouw en infra?
De Machinerichtlijn maakt in de komende jaren plaats voor de Machineverordening. Dat verandert de regels waaraan bruggen, sluizen en veel andere machines in Nederland moeten voldoen. Volgens Brussel heeft de verordening gevolgen voor leveranciers, aannemers en beheerders in de bouw en infra, maar wat de meesten van ons daarvan gaan merken? Niet veel, denkt machineveiligheidsadviseur Koen Krikke van Pilz.
Op dit moment is de Machinerichtlijn nog in werking. De richtlijn schrijft sinds 1995 voor aan welke veiligheidseisen machines in Nederland en de rest van de Europese Unie moeten voldoen. Op 14 januari 2027 verandert de richtlijn in de Machineverordening. Dat hebben de overheden in Brussel dit jaar samen besloten.
Koen Krikke, machineveiligheidsadviseur bij industrieel automatiseringsbedrijf Pilz, informeert bedrijven in Nederland over wat de Machineverordening voor hun betekent. Bijna iedereen in de bouw en infra krijgt direct of indirect met de wijziging te maken, maar de impact loopt per bedrijf uiteen, vertelt hij tegenover Infrasite. “Juridisch gezien verandert er veel, maar de inhoud van de bestaande regels blijft grotendeels hetzelfde.”
Eisen aan software
Krikke legt uit dat bedrijven en machines nog steeds aan dezelfde veiligheidseisen als die van de Machinerichtlijn moeten voldoen. Dat geldt voor brugaandrijvingen, automatische sluisdeuren, technische installaties, onderdelen daarvan en elke andere machine die onder de huidige richtlijn valt.
Wat verandert er dan wel? De belangrijkste aanpassingen zijn op één hand te tellen, zegt Krikke, beginnend met software. “De regels voor de softwareprogramma’s die machines aansturen worden scherper. Fabrikanten moeten meer doen om te voorkomen dat ongewenste personen toegang krijgen tot een programma. Dat kan je zien als het beheer van de sleutels voor een brugkelder. Is het niet goed geregeld, dan kan je aansprakelijk worden gesteld voor een inbraak.”
Verder dienen fabrikanten een manier te hebben om bij te houden wie er wanneer aan een softwareprogramma sleutelt, vertelt Krikke. Denk aan een automatisch logboek waarin aanpassingen van de software worden vermeld. Bovendien moeten dergelijke gegevens aantoonbaar zijn wanneer handhavers erom vragen.
Handhaving
Over handhavers gesproken: op papier veranderen die ook. Momenteel wordt de Machinerichtlijn in Nederland zelden door de overheid gehandhaafd, zegt Krikke. “Maar als het gebeurt, dan gaat het meestal om de Arbeidsinspectie na een bedrijfsongeval met een machine. Met de komst van de Machineverordening wordt de handhaving een Europese verantwoordelijkheid in plaats van een landelijke verantwoordelijkheid.”
Dat laatste betekent dat ook Europese handhavers kunnen controleren of Nederlandse fabrikanten de regels naleven, en maatregelen kunnen nemen in het geval van een overtreding. Krikke verwacht echter niet dat inspecteurs uit Brussel binnenkort om die reden naar Nederland afreizen. “Op dit moment handhaaft de overheid niet of nauwelijks op de naleving van de Machinerichtlijn. Ik denk niet dat dit verandert.”
Juridisch
Een ander verschil zit hem in de naam. Een richtlijn is juridisch gezien anders dan een verordening. Lidstaten moeten de regels van de Machinerichtlijn zelf opnemen in landelijke wetten, terwijl de regels van de Machineverordening automatisch ingaan.
Ook hier zullen weinigen in de praktijk wat van merken, denkt Krikke. Om aan de regels van de richtlijn te voldoen, werken fabrikanten in verschillende lidstaten namelijk al met normen die door Europese organisaties zijn vastgesteld, legt de adviseur uit. “Dat zal een fabrikant soms anders moeten documenteren onder de Machineverordening, maar wat machines en installaties betreft verandert er weinig. Die moeten blijven voldoen aan de eisen die in normen zijn opgenomen.”
Trainingen
Pilz geeft in Nederland advies over de veranderingen die de Machineverordening wél teweegbrengt. Beheerders en fabrikanten van bruggen en sluizen kunnen bijvoorbeeld op aanvraag een training volgen bij het bedrijf over de eisen waaraan ze moeten voldoen. Verder organiseert Pilz verschillende trainingen en consultancydiensten over bestaande en nieuwe regels voor software, machines in het spoor en meer. Op de website van het bedrijf vind je een overzicht van het aanbod.
Lees ook:
