De grote tekorten op de arbeidsmarkt zijn een spelbreker voor de energietransitie. Dat schrijft Insights van ABN-AMRO in een artikel. Bedrijven die zich richten op de overgang naar schone energie hebben het moeilijk om aan passend personeel te komen, zegt de bank.

Zowel de politiek als het bedrijfsleven en de burgers zijn op dit moment druk met het klimaat en de opwarming van de aarde. Het uitgestippelde beleid is dat we in Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met meer dan de helft (55 procent) hebben teruggedrongen ten opzichte van 1990. Voor bijna alle maatregelen zijn veel vakmensen nodig: elektriciens, installatie- en onderhoudsmonteurs, isoleerders, monteurs voor de  aanleg en verzwaring van elektriciteitsnetten en allerlei werknemers in de grond- weg- en waterbouw.

Grote steden

Helaas zijn vakmensen al lange tijd moeilijk te vinden. Eind november piekte het tekort en was bijna 39 procent van de vacatures van de beroepen gerelateerd aan de energietransitie onvervulbaar, rekening houdend bij de meetmomenten steeds aan het einde van de maand. Eind december was het tekort iets afgenomen naar ruim 36 procent.

Vooral in grote steden kunnen werkgevers moeilijk aan het personeel komen dat ze nodig hebben voor activiteiten die de energietransitie vraagt. Voor werkgevers in bijvoorbeeld Groningen, Eindhoven, Emmen, Rotterdam, Amsterdam, Zwolle, Utrecht, Apeldoorn, Breda, Enschede, Almere, Den Bosch en Tilburg is het relatief moeilijk om aan dergelijk personeel te komen. In al deze gemeenten is meer dan de helft van de vacatures voor de energietransitie onvervulbaar. Ook lopen de tekorten per type specialist binnen de aan de energietransitie gerelateerde beroepen uiteen. Voorbeelden van grote krapte in het aanbod zijn installatiemonteurs voor dakwerk, sanitair, verwarming, gas- en waterleiding, werkvoorbereiders en calculators voor zowel installatietechniek als voor grond-, weg- en waterbouw en isoleerders van muren, daken en vloeren van woningen en kantoren en monteurs van elektriciteitsnetten.

ZZP

Met de hoge personeelstekorten grijpen ZZP-ers hun kans. Zo neemt het aantal zelfstandige bouwinstallateurs snel toe, signaleert de bank. In deze groep werden in de eerste drie kwartalen van 2022 ruim 3400 nieuwe ‘bedrijven met één werkzame persoon of minder’ opgericht, waar dit er in dezelfde periode een jaar eerder nog ruim 2600 waren. De groeiperspectieven van werk rondom de energietransitie helpen daarbij. Zelfstandigen noemen de autonomie en de financiële verbetering als belangrijke redenen om zelf te gaan ondernemen, zo blijkt uit onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw.

Flexibiliseren

Om de instroom van vakmensen te stimuleren kan het helpen opleidingen aantrekkelijker te maken. Het verlagen van het collegegeld voor MBO- en HBO-opleidingen in de techniek is hiervoor een van de middelen. Hoopgevend daarbij is dat het aantal VMBO-ers dat voor een technisch profiel heeft gekozen flink is gestegen.

Daarnaast is het mede om werknemers binnen de technische sectoren vast te houden van belang om de aantrekkingskracht van banen te verhogen, bijvoorbeeld door meer in te zetten op welzijn van werknemers – zoals op het vlak van veiligheid – en het flexibiliseren van arbeidstijden. Dit laatste kan er tevens toe leiden dat meer vrouwen voor een technisch beroep kiezen.

Robots

Voorlopig is het arbeidstekort nog niet opgelost en is nieuwe instroom nog beperkt, zegt de bank. Voor nu betekent het dat er vooral veel winst valt te behalen door efficiënter te gaan werken en in te zetten op de digitale transformatie van de gehele keten, al dan niet met de inzet van slimme robots.

Lees ook: