Moet het wel zo hoog? Dat is een van de vragen die onderzoekers vanaf maandag proberen te beantwoorden met een proef op de IJsselmeerdijk in Flevoland.  

Hier staat tot eind oktober een machine die nabootst hoe golven over een dijk stromen. Daarmee wordt het effect van golfoverslag getest op vier overgangen die met verschillende soorten materialen zijn versterkt. “Als de overgangen sterk zijn, dan kunnen dijken in Nederland lager worden aangelegd zonder in te boeten op de veiligheid”, zegt het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) op maandag in een persbericht.

Overgangen en slijtage

De overgangen van een dijk zijn de stukken tussen verschillende ondergronden, bijvoorbeeld het deel tussen een verharding en het gras. Volgens het HWBP zijn overgangen vaak de delen van een dijk die het meest gevoelig zijn voor slijtage door golven. Door te onderzoeken welke materialen het sterkst zijn hoopt de organisatie dijken efficiënter te versterken.

Voor de proef op de IJsselmeerdijk zijn vier testovergangen aangebracht met verschillende materialen: een blokkenmat, geotextiel, sterk verdichte klei en de bestaande grond. Een golfslagsimulator stuurt golven over de overgangen en onderzoekers bekijken of en hoeveel slijtage er optreedt.

Lagere dijken kosten minder

Het waterschap Zuiderzeeland, die de proef samen met het HWBP uitvoert, kijkt uit naar de resultaten. “Dijken hoeven minder verhoogd te worden als we met de proef ontdekken welke overgang sterk is”, zegt heemraad Tom Vereijken. “Dat heeft voordelen voor het gebruik van grondstoffen, ruimte en geld.”

Ook directeur Erik Wagener van het HWBP noemt de proef belangrijk. “Dijkversterking drijft op innovatie”, vertelt hij. “De resultaten die we hier opdoen kunnen we gebruiken in de rest van het land.”

De opgave van het HWBP is om te zorgen dat belangrijke dijken, dammen en sluizen voldoen aan de wettelijke normen voor waterveiligheid. Minstens 1.500 kilometer aan primaire waterkeringen voldoen nog niet. Directeur Wagener waarschuwde eerder dit jaar dat de organisatie achterloopt op de doelstelling. Onderzoeken als die in Flevoland zijn een van de manieren waarop het HWBP dat hoopt te veranderen.

Meerkoppig team

Naast het waterschap werken verschillende partijen mee aan de proef op de IJsselmeerdijk, waaronder medewerkers van HKV, Van der Meer Consulting, Fugro en Royal HaskoningDHV. Dat laatste bedrijf zorgt samen met het waterschap voor “het ontwerpend onderzoek, het begeleiden van de testen en het vertalen van de testresultaten in nieuwe richtlijnen”, valt te lezen op de website van RoyalHaskoningDHV.

De golfslagsimulator wordt bediend door de eigenaar van de machine, het bedrijf Infram Hydren. De machine werd ooit bedacht door professor Jentsje van der Meer, een wetenschapper op het gebied van de effecten van golven op constructies als dijken en havendammen. Van der Meer is als eigenaar van Van der Meer Consulting betrokken bij de proef als adviseur, laat hij tegenover Infrasite weten.

Ook Knipscheer Infrastructuur uit Lelystad doet mee, vertelt een woordvoerder van de aannemer. Het bedrijf is voor de proef gevraagd om praktische input en hulp bij de uitvoering. Tot slot voert Fugro materiaalkundig onderzoek en diverse soorten erosieproeven uit, laat een woordvoerder van het bodemonderzoeksbedrijf weten.

Lees ook:

• Hoogwaterbeschermingsprogramma loopt achter: ‘Er moet iets gebeuren’
• Dijkversterking van €40 miljoen gegund aan Ploegam en Dura Vermeer