Wagenborg vernieuwt Euvelgunnerbrug met zwaar transport- en hijswerk
De Hoge Euvelgunnerbrug in Groningen is vernieuwd. Wagenborg Nedlift leverde het zwaar transport- en hijswerk voor de vervanging van de brugkleppen, het aandrijfmechanisme en de ballastkisten. Het bedrijf sjouwde met onderdelen van meer dan 140.000 kilo in ruimtes van nog geen tien meter lang en breed. Werkvoorbereider Jan Dinkla neemt Infrasite mee in de operatie.
De Hoge Euvelgunnerbrug ligt in de zuidelijke ringweg van Groningen. De weg wordt sinds 2018 verbouwd om de bereikbaarheid van de stad te verbeteren. Als onderdeel daarvan is de Euvelgunnerbrug in het afgelopen jaar vernieuwd. De beweegbare brug kreeg twee nieuwe kleppen en een nieuw bewegingswerk.
Het werk werd uitgevoerd door Combinatie Herepoort, een aannemerscombinatie van vijf infrabedrijven. Voor de bouw van de nieuwe brugdelen schakelde de combinatie twee onderaannemers in: Machinefabriek Rusthoven en Hollandia Infra. De opdracht voor het zwaar transport- en hijswerk van de brugdelen ging naar Wagenborg.
Voor de klus vervoerde het bedrijf brugkleppen van honderdduizenden kilo’s over honderden kilometers om ze vervolgens met eigen kranen in te hijsen. Hijsen was voor het nog zwaardere bewegingswerk overigens geen optie. Hiervoor werkte Wagenborg in twee betonnen kelders van enkele tientallen vierkante meters groot, zonder ruimte voor kranen en ander gebruikelijk materieel.
Het klinkt lastig. “En het was zeker complex”, vertelt werkvoorbereider Jan Dinkla van het zwaar transport- en hijsbedrijf. Maar toch is het gelukt. De hijsplannen klopten, de hydrauliek deed zijn werk en de operatie was op tijd klaar.
De binnenkant van een van de basculekelders, waarover later meer. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Volle kelders
Na ruim een jaar aan voorbereiding begint het werk van Wagenborg in april van dit jaar. De eerste stap is de verwijdering van het oude bewegingswerk van de brug. Dat is een verzameling van stalen constructies, tandwielkasten en tegengewichten die ervoor zorgen dat de brugkleppen omhoog kunnen wanneer schepen er onderdoor moeten.
Sommige onderdelen zijn meters lang en tienduizenden kilo’s zwaar, waaronder de ballastkisten van 140 ton per stuk. Ze staan in twee betonnen basculekelders bij de brug, een voor elke brugklep. De ruimtes zijn later in het jaar nodig voor de plaatsing van het nieuwe bewegingswerk en de nieuwe brugkleppen. Om de basculekelders leeg te maken, moet Wagenborg eerst de ballastkisten weg zien te krijgen.
Een van de oude ballastkisten in een van de basculekelders. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Ballastkisten kunnen op meerdere manieren worden verwijderd, legt Dinkla uit. In het verleden heeft het bedrijf bijvoorbeeld basculekelders leeggehesen met kranen, maar dat was in dit geval geen optie. “Om hijshaken bij de kelders naar binnen te krijgen, hadden we de daken moeten verwijderen. Daarvoor was er een langere afsluiting van de ringweg nodig geweest, iets dat Rijkswaterstaat wilde voorkomen. Dus bedachten we een alternatief.”
Oude ballastkisten
Om te beginnen zaagt het bedrijf een gat van drie bij drie meter in de wand van een van de basculekelders. Aan de buitenkant wordt een zelfrijdende trailer (SPMT) klaargezet om de ballastkist later mee weg te rijden. De ballastkist zit op dat moment nog vast aan het bewegingswerk, waardoor het nog niet mogelijk is om de constructie op de SPMT te laden. Wagenborg zal de ballastkist eerst moeten losbranden.
Het gat in de basculekelder. Op de foto is de ballastkist al losgebrand en ingeladen. Over het werk dat daaraan voorafgaat lees je verder onder de afbeelding. 
Een geschikte positie
Een ballastkist werkt als een tegengewicht voor een brugklep. Vaak betekent dit dat een ballastkist in de tegenovergestelde richting van een brugklep beweegt. Gaat de klep omhoog, dan gaat de kist omlaag. De beweging vindt plaats in de basculekelder. De klep van de Euvelgunnerbrug staat tijdens de operatie van Wagenborg aanvankelijk omlaag. Dit betekent dat de ballastkist op zijn hoogste punt in de basculekelder staat.
Om de ballastkist los te branden, wil Wagenborg de constructie op zijn laagste punt hebben. Daarom hijst het bedrijf de klep van de brug met een kraan omhoog. De ballastkist daalt in en wordt in die positie losgebrand, waardoor de constructie op de grond van de kelder komt te liggen.
De ballastkist op de grond van de kelder. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Hijsen in een bunker
De volgende stap is het inladen van de ballastkist op de SPMT die buiten klaarstaat. Hijsen is onmogelijk in de afgesloten basculekelder, dus bedenkt Machinefabriek Rusthoven samen met Wagenborg een systeem om de ballastkist met behulp van de brugklep op te tillen.
Eerst maakt het bedrijf de ballastkist met hijsogen en stroppen vast aan het bewegingswerk, zoals op de bovenstaande foto te zien. De kraan, die de brugklep aan de buitenkant van de kelder vasthoudt, laat de brugklep vervolgens zakken. Omdat de ballastkist met hijsogen en stroppen vastzit aan het bewegingswerk, gaat de ballastkist omhoog. Zo laadt Wagenborg de constructie op de SPMT, die even later met de lading wegrijdt. Daarna herhaalt het bedrijf hetzelfde proces voor de tweede kelder en kist.
De ballastkist staat op de SPMT in de basculekelder. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Nieuw bewegingswerk
Nadat de oude ballastkisten zijn afgevoerd, heeft Wagenborg ruimte om de rest van het bewegingswerk uit de basculekelders te verwijderen. Daar is het bedrijf tot de zomer mee bezig. In dezelfde periode begint Wagenborg het plaatsen van de onderdelen van het nieuwe bewegingswerk.
Dat doet het bedrijf voornamelijk met ‘compact cranes’, zoals de op de onderstaande foto te zien. De kleine mobiele kraantjes brengen de nieuwe onderdelen in de kelders naar binnen. In de plaats van de oude tandwielkasten komen moderne hydraulische cilinders. Die zullen de nieuwe, zwaardere kleppen van de Euvelgunnerbrug aandrijven nadat deze in de zomer worden geïnstalleerd.
De nieuwe onderdelen van het bewegingswerk worden met compact cranes in de basculekelder geplaatst. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Transporteren en inhijsen
Bruggenbouwer Hollandia Infra bouwt de brugkleppen op zijn werf in Krimpen aan den IJssel, op honderden kilometers afstand van Groningen. Hier begint in juli het slotstuk van de operatie van Wagenborg. Om de opdracht af te ronden moet het bedrijf de nieuwe brugkleppen naar Groningen transporteren en inhijsen op de plek van de oude.
Het transport doet Wagenborg over het water. Een kraan van het bedrijf staat op 14 juli op de werf van de bruggenbouwer en hijst de nieuwe brugkleppen op een ponton. Een paar dagen later komen ze “ruim op tijd” aan in Groningen, vertelt werkvoorbereider Dinkla. De inhijsoperatie gaat in dezelfde week van start.
Een kraan op de werf van Hollandia Infra hijst de brugkleppen op een ponton. Even later wordt het ponton naar Groningen gevaren. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Wagenborg zal de brugkleppen in een dag tijd met twee kranen bij de Euvelgunnerbrug over het Winschoterdiep hijsen. Het werk begint ‘s nachts met de opbouw van de kranen en funderingen. In de vroege ochtend bespreekt werkvoorbereider Dinkla het plan van aanpak met alle 20 tot 25 medewerkers die op de dag zullen samenwerken.
Dit plan werkt als volgt. Eerst vaart het ponton met de brugkleppen tussen de landhoofden van de brug. Op de tekeningen staat precies hoe het ponton moet komen te liggen om de brugkleppen vervolgens met de kranen op hun plaats te krijgen. De kleppen zijn een voor een aan de beurt: in de vroege ochtend het noordelijke deel en in de middag het zuidelijke. Aan het einde van de avond liggen beide delen op hun plaats.
Het inhijsen van een van de brugkleppen. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Laatste stap
Na het inhijsen heeft Wagenborg nog één stap te gaan. De nieuwe ballastkisten van de vernieuwde brug moeten in de basculekelders worden geplaatst. Dat doet het bedrijf door hetzelfde gat en op dezelfde SPMT waarmee de oude ballastkisten in april werden verwijderd. Op 1 september, iets meer dan een maand later, gaat de nieuwe Euvelgunnerbrug open voor wegverkeer.
Een van de nieuwe ballastkisten wordt de basculekelder ingereden op een SPMT. Het artikel gaat verder onder de foto. 
Dinkla zegt tevreden terug te kijken op het project. “Met het voorbereiden van de uitvoering zijn we ruim een jaar bezig geweest. Denk aan het berekenen van het transport, het maken van de hijsplannen en het reserveren van het benodigde materieel. Het lastige is altijd om van te voren in te schatten hoe lang iets gaat duren. In dit geval is onze planning heel realistisch gebleken.”
Lees ook:
