De verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen naar 100 km/uur overdag is door het kabinet uit het ‘instrumentenmandje’ gehaald na een verstrekkend vonnis van de Haarlemse rechtbank. Snelheidsverlaging als middel om stikstofruimte voor bijvoorbeeld woningbouw te creëren deugt niet. Toch gaat de maximumsnelheid niet omhoog. Alleen de trein mag overdag 130 rijden.

De bouw van tienduizenden woningen en een aantal grote snelwegaanpassingen, die de verminderde uitstoot door het wegverkeer mogelijk zou maken, staat door de rechterlijke uitspraak op de helling. Verlaging van de snelheid tussen 06.00 en 19.00 uur is de eerste ‘rotmaatregel’ die premier Mark Rutte tegen zijn zin heeft geïntroduceerd om ondanks de omvang van de stikstofcrisis te kunnen blijven bouwen. Aanleiding is dan een uitspraak van de Raad van State in 2019, die vindt dat Nederland de Europese wet moet naleven en eerst de natuurbescherming moet regelen, voordat nieuwbouwprojecten kunnen doorgaan.

Programma Aanpak Stikstof (PAS)

Het eerdere, vrijblijvender Programma Aanpak Stikstof (PAS) wordt afgeschoten door de rechters. Nu blijkt dat het kabinet de juridische eis dat stikstofcompensatie vooraf moet gaan aan het bouwen van woningen en het verbreden van wegen vanaf het begin te creatief heeft geïnterpreteerd. Dat blijkt al begin 2021 als de Raad van State bepaalt dat de vergunning voor de verlenging van de A15 onterecht is afgegeven.

Nu de 100 kilometer overdag geen juridische grondslag heeft om het beoogde doel, stikstofvermindering ter bescherming van de natuur, te realiseren zou je verwachten dat binnenkort overdag weer 120 of 130 kilometer per uur mag worden gereden waar dat eerder ook was toegestaan. Verantwoordelijk minister Christianne van der Wal-Zeggelink (minister voor Natuur en Stikstof) boort die hoop van veel automobilisten, blijkt uit een item van Telegraaf TV, de grond in.

Stikstofneerslag

Letterlijk zegt ze over dit besluit: “Voor veel Nederlanders was het een rotmaatregel (…), maar die doet wel degelijk heel veel voor de natuur. Veel wegen liggen vlak naast natuurgebieden en we moeten nou eenmaal minder stikstof uitstoten. Dan is 100 rijden echt beter voor de natuur.” Op de stelling dat sommige automobilisten voor andere wegen kiezen, waardoor de stikstofneerslag in andere natuurgebieden juist toeneemt, antwoordt de minister: “Op heel veel plekken niet. Je zult het weer moeten onderbouwen dat het geen nadelige effecten heeft op de natuur als je teruggaat naar 130. We blijven voorlopig heel lang 100 rijden. Terug naar 130, denk ik, kan pas als we allemaal elektrisch rijden.”
Ook minister Mark Harbers van Verkeer wijst erop dat het wagenpark eerst schoner moet worden vooraleer hierover weer een discussie mogelijk is.

Verwezen wordt ook naar onderzoek van Rijkswaterstaat dat aantoont dat langzamer rijden de verkeersveiligheid ten goede komt en leidt tot minder verkeersdoden. Het Internationaal Energie Agentschap denkt dat we door 100 te blijven rijden olie besparen en uit een onlangs gehouden enquête onder 4.000 mensen blijkt dat een kleine meerderheid van de Nederlanders voorstander zou zijn van een maximumsnelheid van 90 kilometer overdag. Een groter opgezet onderzoek van  het Centraal Bureau voor de Statistiek in opdracht van ‘1Vandaag’ uit 2021 toont echter aan dat 52 procent van de Nederlanders overdag juist weer een hogere maximumsnelheid wil op de snelwegen.

Snelweg

Wie keurig 100 rijdt op de snelweg – en dat zijn nog steeds veel mensen – merkt steeds vaker dat hij of zij wordt ingehaald door auto’s die vaak flink harder rijden. Overigens is Nederland het enige land dat een snelheidsverlaging heeft doorgevoerd om stikstofuitstoot te verminderen. In België dat een soortgelijke stikstofcrisis kent rijdt men nog altijd 120 kilometer per uur en geldt de limiet van 100 kilometer vrijwel uitsluitend rond de grote steden.

In Duitsland wordt, aangestuurd door de Grünen, de roep om een maximumsnelheid van 130 (!) kilometer in te voeren groter, maar voorlopig kan op een groot deel van het snelwegennet nog steeds onbeperkt hard worden gereden. Een automobilist die onlangs 415 kilometer/uur reed is dan ook niet beboet, omdat hij het verkeer op een rustig tijdstip op geen enkel moment in gevaar heeft gebracht.

De rechterlijke uitspraak dateert van 29 april. De exacte consequenties voor allerlei bestaande en toekomstige projecten zijn nog niet duidelijk. Wie zich overdag met 130 kilometer per uur door het land wil bewegen, moet kiezen voor het openbaar vervoer. De trein rijdt op een flink aantal trajecten met die snelheid.