Utrecht – Het nieuwe station van Utrecht krijgt steeds concreter vorm. Het college heeft ingestemd met het definitieve ontwerp voor de OV-Terminal dat ten opzichte van de eerdere ontwerpen flink is verbeterd. De OV-Terminal, zoals het station in de toekomst heet, is qua omvang en vervoerswaarde het grootste station van Nederland. Waar Amsterdam airport en Rotterdam seaport is, is Utrecht railport van Nederland. In de toekomst beschikt Utrecht over een integraal stationscomplex, dat binnen één gebouw de afhandeling en overstap regelt voor trein, tram, lokale en regionale bussen. De uitvoering van de OV-Terminal is gepland in de periode 2007 –2012. Omdat het station in de ingrijpende vernieuwing volledig blijft functioneren, vindt de uitvoering in fasen plaats.

Het huidige gebouw van Utrecht Centraal heeft een capaciteit van 35 miljoen passagiers per jaar. Nu al verwerkt het station zo’n 55 miljoen reizigers per jaar. Dat aantal verdubbelt in de komende twintig jaar naar jaarlijks zo’n 100 miljoen reizigers. Het huidige gebouw kan deze aantallen niet verwerken. Ook heeft het station geen hoofdentree aan de Jaarbeurszijde van het station. Een dergelijk grote terminal met grootstedelijke allure vraagt een helder concept voor het afwikkelen van grote reizigersstromen waarbij bovendien alle publieksvoorzieningen zijn geïntegreerd.

Uitgebreid toetsingstraject

De opdracht om te komen tot het Definitief Ontwerp(DO) is gegeven aan ProRail. Het ontwerp is een gezamenlijke opgave van Movares en Architektenburo Benthem& Crouwel. Het DO is in december 2005 aan beide opdrachtgevers(Gemeente Utrecht en Ministerie van Verkeer en Waterstaat) aangeboden. Hierna is een toetsingstraject gestart met een aantal partijen waaronder diverse gemeentelijke disciplines, Rijkswaterstaat, Bestuur Regio Utrecht, hulpdiensten en private partners. Het DO is getoetst op een aantal hoofdthema’s. In totaal is op ruim 80 onderwerpen getoetst.

Ten opzichte van het Voorlopig ontwerp, heeft het DO een grote kwaliteitsimpuls gekregen. Niet alleen is er een betere afstemming met de omgeving van de terminal. Ook is rekening gehouden met de komst van de OV chipcard. De fietsenstallingen in dit ontwerp zijn ten opzichte van het VO niet alleen ondergronds maar deels ook bovengronds en in een apart fietsgebouw gesitueerd. Door de dakconstructie te optimaliseren heeft de hal een rustigere uitstraling gekregen.

Het station is door de loskoppeling van de Terminal ten opzichte van Hoog Catharijne zichtbaarder. De bestaande winkelpassage in Hoog Catharijne wordt vervangen door twee evenwijdige oost/west routes (centrumboulevard). De aaneengesloten interieurs van Hoog Catharijne en het station worden ontkoppeld. Ook de ontsluiting via de Stationsstraat, met trap, roltrap en lift, wordt goed zichtbaar en gemakkelijk bereikbaar. Het huidige taxiplatform maakt plaats voor een ruime Kiss & Ride op het maaiveld voor taxi’s en publiek. De Stationsstraat wordt een brede straat met fietsvoorzieningen en stedelijk groen. In het midden daarvan steekt het nieuwe voorplein over, als een brug tussen Hoog Catharijne en het station. Vanuit Hoog Catharijne komt het publiek op zijn weg naar het station op een verhoogd voorplein in de open lucht. De stationshal manifesteert zich aan de andere kant van het plein als vrijstaand gebouw, groot en uitnodigend. De reiziger ziet waar hij/ zij is en naar toe gaat. Het station zal zichtbaar zijn als een duidelijk gebouw met een begin en een eind.

Ook de Jaarbeurszijde krijgt een verhoogd voorplein waar naast de stationsentree ook de entree naar het toekomstige stadskantoor te vinden is. Brede trappen met daarin opgenomen roltrappen verbinden het voorplein met de begane grond. Beide voorpleinen vormen als het ware bruggenhoofden aan de weerszijden van de voetgangersverbinding over de spoorrivier.

Scheiding reizigers en passanten

De toegang tot het openbaar vervoer wordt in de nabije toekomst geregeld met “Electronic Ticketing” en “Beheerste Toegang Stations”, inmiddels genoemd: OVCP = OV Chipkaart en Poortjes. In het DO is de terminal geschikt gemaakt voor OVCP, door er twee hoofdzones voor toegangspoortjes in te projecteren. De stationshal is nu nog een openbare verbindingsroute tussen de binnenstad en het Jaarbeursplein en omgeving. Om die openbare route in stand te houden wordt de stationshal met ca 10m verbreed voor een separate doorloop aan de noordzijde in de vorm van een balkon over de volle lengte van de hal, onder een overstek van het dak. OVCP brengt dus een scheiding teweeg tussen reizigers en passanten. De afwikkeling van reizigersstromen profiteert daarvan, omdat de “spoelruimte” voor reizigers in de centrale hal wordt ontlast van doorgaand publiek. Bij een groot overstapstation als Utrecht CS is dat een wenselijke vereenvoudiging, met name tijdens grote evenementen in de Jaarbeurs, die aanzienlijke extra verkeersstromen teweeg brengen.