Financiële positie versterkt, onderliggend resultaat verbeterd

Kernpunten 2009

• Herstel resultaten: netto resultaat in tweede helft 2009 van € 3 miljoen;
• Netto resultaat 2009 sterk beïnvloed door kosten turn-around, crisismaatregelen en herfinanciering;
• Netto schulden gereduceerd, solvabiliteit versterkt;
• Verbetering onderliggende operationele resultaten ondanks sterke teruggang Vastgoed;
• Beperkte afwaardering grondposities in 2e halfjaar;
• Goede progressie in uitvoering strategie; compacter Heijmans met focus op Nederland en een gezonde vermogenspositie;
• Situatie op woningmarkt blijft somber.

Rob van Gelder, voorzitter raad van bestuur : “2009 is een jaar met twee gezichten. Na negatieve resultaten in de eerste 6 maanden zien we herstel in de tweede helft van het jaar. We hebben de bakens verzet en dat heeft resultaat gehad. Heijmans is een eind op de goede weg: de financiële positie is versterkt en het onderliggend resultaat verbeterd.”

Gang van zaken 2e halfjaar 2009
In de tweede helft van 2009 werd een omzet gerealiseerd die € 318 miljoen (-17%) lager was ten opzichte van de vergelijkbare periode in 2008. De daling is het gevolg van een selectief aannemingsbeleid en een afname van de woningverkopen. Ondanks lagere omzetniveau’s is in de tweede helft van 2009 aanzienlijk beter gepresteerd dan in de tweede helft van 2008 (onderliggend operationeel resultaat tweede helft +€ 40 miljoen versus tweede helft 2008 -/- € 12 miljoen).

Ten opzichte van het eerste halfjaar in 2009 worden de effecten van de aanpassingen ook zichtbaar (onderliggend operationeel resultaat tweede helft 2009 +€ 40 miljoen versus eerste helft 2009 +€ 5 miljoen). De grootste bewegingen ten opzichte van het eerste halfjaar in 2009 zien we bij de Nederlandse Infra activiteiten en de buitenlandse activiteiten, overigens deels gerelateerd aan seizoensinvloeden. Het onderliggende operationele resultaat bij Vastgoed verslechterde in beperkte mate.

Buiten de operationele sfeer waren de kosten voor de organisatorische herstructurering (€ 15 miljoen) lager dan in het eerste halfjaar (€ 24 miljoen) en is in de tweede helft van 2009, in beperkte mate, afgewaardeerd op grondposities in Nederland en België (totaal € 15 miljoen). De invloed van resultaten uit afgestoten eenheden kwam per saldo uit op € 2 miljoen positief.

Het saldo van de financiële baten en lasten komt voor het tweede halfjaar uit op -/- € 5 miljoen, hetgeen aanzienlijk lager is dan het eerste halfjaar, dat sterk negatief beïnvloed werd door éénmalige lasten als gevolg van de herfinanciering (eerste helft 2009: -/- € 35 miljoen).

De netto winst over het tweede halfjaar bedroeg € 3 miljoen (eerste helft 2009: -/- € 43 miljoen).

De orderportefeuille ultimo december 2009 is met € 2,6 miljard (exclusief Heitkamp Rail) licht hoger dan ultimo juni 2009. Onderliggend groeide de orderportefeuille bij Infra, Utiliteitsbouw en België, terwijl de orderportefeuille bij Vastgoed en Woningbouw daalde.

Een goede operationele kasstroom, met name door intensief beheer van werkkapitaal alsmede het uitvoeren van een tweetal desinvesteringen, deed de netto schuldpositie uitkomen op € 223 miljoen (versus € 470 miljoen per 30 juni en € 331 miljoen per ultimo 2008). Mede hierdoor steeg de solvabiliteit naar 27% (op basis van garantievermogen). De operationele kasstroom bedroeg in de tweede helft 2009 € 121 miljoen (eerste helft 2009: -/- € 126 miljoen).

Gang van zaken 2009
De omzet voor het gehele boekjaar is gedaald met 15% tot € 3,1 miljard (2008: € 3,6 miljard). De omzet in Nederland daalde met 22% tot € 2 miljard (2008: € 2,5 miljard), voornamelijk als gevolg van een selectief aannemingsbeleid en de daling van de woningverkopen bij Vastgoed NL. De omzet in het buitenland bedroeg € 1,1 miljard. Hierin is inbegrepen de omzet ter hoogte van € 112 miljoen van Heitkamp Rail, dat per 29 december is verkocht.

Operationeel resultaat
Ondanks de sterke teruggang in resultaat bij Vastgoed als gevolg van de stagnatie op de woningmarkt, is in 2009 het totale onderliggende operationele resultaat met € 45 miljoen aanzienlijk hoger dan in 2008 (-/- € 10 miljoen).

Onderliggend operationeel resultaat
Het onderliggend operationeel resultaat van de activiteiten in Nederland is in 2009 in vergelijking met 2008 met € 38 miljoen toegenomen tot € 39 miljoen. De daling bij Vastgoed is het gevolg van de verder terugvallende woningmarkt in Nederland in 2009. Bij Woningbouw en Infra zijn verliezen omgebogen in een positief onderliggend resultaat. Bij Utiliteitsbouw zijn de verliezen sterk teruggebracht. De resultaten van Techniek zijn verder toegenomen.

De verliezen in België zijn in 2009 grotendeels weggewerkt door het afbouwen van verliesprojecten. De activiteiten in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland leverden ondanks de moeilijke marktomstandigheden een goede bijdrage.

Ten opzichte van 2008 is het resultaat concern/overig negatief beïnvloed door hogere IT-kosten alsmede onderbezettingsverliezen bij de materieeldiensten.

Het resultaat na belastingen in 2009 bedraagt -/- € 40 miljoen. Dit resultaat wordt negatief beïnvloed door éénmalige kosten ter hoogte van € 75 miljoen voor belasting als gevolg van de organisatorische en financiële herstructurering van respectievelijk € 39 miljoen en € 21 miljoen en de afwaardering van grondposities van € 15 miljoen (in Nederland: € 11 miljoen en België: € 4 miljoen).

Vermogen
Het eigen vermogen is in het verslagjaar toegenomen met € 55 miljoen tot € 426 miljoen per 31 december 2009 (ultimo 2008: € 371 miljoen). De solvabiliteit op basis van het garantievermogen verbeterde van 20% ultimo 2008 naar 27% ultimo 2009.

Ultimo december 2008 bedroeg het aantal uitstaande gewone aandelen 24.072.584. Afgelopen juli is de claimemissie afgerond en is het aantal uitstaande gewone aandelen uitgebreid tot 168.508.088. In oktober 2009 is Heijmans overgegaan tot een reverse stock split, waarbij 10 gewone aandelen zijn samengevoegd tot 1 nieuw aandeel. Hierdoor is het aantal uitstaande gewone aandelen teruggebracht tot 16.850.809 ultimo december 2009. Het resultaat per gewoon aandeel op basis van dit nieuwe aantal gewone uitstaande aandelen bedraagt over 2009 -/- € 3,23.

De netto rentedragende schuld (rentedragende schulden minus liquide middelen) is in 2009 afgenomen met € 108 miljoen tot € 223 miljoen (ultimo december 2008: € 331 miljoen). De afname van de netto schuld is het gevolg van de emissie (€ 88 miljoen netto opbrengst), een verlaging van het werkkapitaal en desinvesteringen.

Desinvesteringen
Eind 2009 zijn Heitkamp Rail GmbH inclusief Heijmans Rail BV en een 50%-belang in de Noorse steengroeve (Norwegian Sandstone Export) gedesinvesteerd. De gerealiseerde boekwinsten tezamen met de gerealiseerde operationele resultaten van deze eenheden gedurende de periode waarin ze tot de Heijmans groep behoorden, komen per saldo uit op € 2 miljoen positief.

Organisatorische herstructurering
Het jaar 2009 werd gekenmerkt door de organisatorische herstructurering in Nederland welke enerzijds werd ingegeven door de ingezette turn around maar anderzijds ook om te anticiperen op lagere omzetten als gevolg van de economische crisis.

In vergelijking met 30 september 2008, de datum van aanvang van de reorganisatie, is op 31 december 2009 het aantal FTE’s in Nederland gedaald met 1.300. In de eerste helft van 2010 zal naar verwachting het aantal FTE’s uiteindelijk teruggelopen zijn met circa 1.500.

Het totaal aan herstructureringskosten in 2009 bedraagt € 39 miljoen.

Resultaten operationele activiteiten

Vastgoed en Woningbouw
Vanaf medio 2008 is de markt voor koopwoningen verslechterd als gevolg van vraaguitval van consumenten en toepassing van stringentere regels bij het verstrekken van hypotheken. In 2009 zette deze negatieve trend zich door.

De omzet en het onderliggend resultaat bij Vastgoed zijn ver achtergebleven bij het niveau van 2008. Hoewel de daling in het aantal verkochte woningen afnam in de tweede helft van 2009 bleef het aantal verkochte woningen (exclusief ontbindingen) met 1.283 (bruto 1.483) sterk achter bij het niveau van 2008 (2.159). Ook het aantal ontbindingen nam in de tweede helft af (50 versus 150 in de eerste helft van 2009). Het onderliggend resultaat lag in 2009 met € 1 miljoen op een aanzienlijk lager niveau dan in 2008 (€ 51 miljoen). Het resultaat van € 1 miljoen is exclusief een afwaardering van grondposities ter hoogte van € 11 miljoen.

De voorraad opgeleverde onverkochte woningen bedraagt op 31 december 2009: 80 (per 31 december 2008: 53). Het aantal onverkochte woningen in aanbouw ultimo 2009 is 560, een daling in vergelijking met 2008 (870).

Vastgoed kent een hoog vermogensbeslag, dat in belangrijke mate voortvloeit uit het hebben van strategische grondposities. Ultimo december 2009 bedraagt de boekwaarde van deze posities € 306 miljoen (ultimo 2008: € 279 miljoen). Voornamelijk door (grond)aankoopverplichtingen uit voorgaande jaren is het geïnvesteerd vermogen in 2009 ten opzichte van 31 december 2008 opgelopen. Het terugdringen van het vermogensbeslag is – gezien de economische omstandigheden – een moeizaam proces, waaraan blijvend aandacht zal worden besteed.

De orderportefeuille per 31 december 2009 is afgenomen tot € 360 miljoen (31 december 2008: € 636 miljoen), waarvan 70% betrekking heeft op 2010. De medio 2008 ontstane stagnatie in de markt voor koopwoningen heeft in 2009 tevens geleid tot een lagere instroom van nieuwe projecten.

Woningbouw
De omzet in Woningbouw is lager dan in 2008 als gevolg van een selectief aannemingsbeleid en de verslechterde marktomstandigheden. Het onderliggend operationeel resultaat is met € 10 miljoen in 2009 significant beter dan in 2008 (-/- € 30 miljoen). Dit komt onder meer door de nieuwe gestroomlijnde organisatie en de gunstige inkoopmarkt. Verder zijn verliesgevende projecten uit het verleden zo goed als afgerond.

In 2009 is de organisatie van Woningbouw flink afgeslankt en in lijn gebracht met de (verwachte) uit te voeren werkzaamheden. De samenwerking met Vastgoed is verder geïntensiveerd, met als resultaat 5 landelijk gespreide vestigingen. Sterke nadruk ligt op contract-, risico-, en projectmanagement. Om kosteneffectief te blijven is het repeteerbaar maken van goede bouwkundige ontwerpen een vereiste.

De orderportefeuille is door de verslechterde economische omstandigheden afgenomen tot € 464 miljoen per 2009 (ultimo 2008: € 640 miljoen). Hiervan heeft circa 80% betrekking op 2010.

Utiliteitsbouw en Techniek
Heijmans Utiliteitsbouw en Techniek (Burgers Ergon) richt zich op het segment van de hoogwaardige gebouwen en installaties. Deze disciplines en werken samen vanuit de gedachte dat installaties steeds meer het hart vormen. Utiliteitsbouw en Techniek is actief in de marktsegmenten gezondheidszorg, (semi)overheid, commercieel vastgoed en high tech clean industrie. Voorbeelden van integrale projecten, die in 2009 zijn verworven, zijn Muziekpaleis Vredenburg en de nieuwbouw voor de Koninklijke Marechaussee te Schiphol.

In de utiliteitsbouw trad in 2009 een forse daling van de productie op. De focus op marge boven volume binnen Utiliteitsbouw heeft de omzet doen dalen van € 338 miljoen in 2008 naar € 225 miljoen in 2009. Met name door forse ingrepen in de organisatie, zowel in kosten als structuur en aanpak, verbeterde het onderliggend operationeel resultaat sterk in 2009 en zijn de grote verliezen uit 2007 en 2008 fors teruggedraaid. In 2008 bedroeg het verlies nog € 24 miljoen.

De tweede helft van 2009 is de orderportefeuille weer toegenomen; deze bedroeg ultimo december 2009 € 321 miljoen (2008: € 201 miljoen). Circa 65% van de totale orderportefeuille heeft betrekking op 2010.

Techniek
In 2009 heeft Techniek de goede lijn van 2008 voortgezet. Door relatief lagere personeels- en inkoopkosten is het onderliggende operationele resultaat in 2009 verder gestegen tot € 14 miljoen (2008: € 7 miljoen).

De orderportefeuille is ten opzichte van ultimo december 2008 (€ 257 miljoen) teruggelopen tot € 176 miljoen). De daling wordt in belangrijke mate veroorzaakt door het marktsegment commercieel vastgoed, waar de activiteiten sterk zijn teruggelopen. Tevens is er een sterke focus op het aannemen van service en onderhoudprojecten. Deze zijn in het algemeen kleiner, meer rendabel en hebben een kortere doorlooptijd.

Infrastructuur
De totale productie in de grond-, weg-, en waterbouw (gww) sector is in 2009 licht gestegen met 0,5%. Daarmee heeft de gww-productie zich robuust getoond in al het recessiegeweld. De regering is gestart met het extra aanbesteden van infrastructurele werken ter hoogte van circa € 800 miljoen. Dit zal pas in de tweede helft van 2010 resulteren in realisatie van omzet. De investeringen door lagere overheden en bedrijven liepen enigszins terug.

De bedrijfsresultaten van de Heijmans Infra-activiteiten zijn in 2009 fors verbeterd met name door grote veranderingen bij Wegenbouw. De omzet is mede door een terughoudend aannemingsbeleid en terugval uit de private sector afgenomen. Het onderliggende operationele resultaat verbeterde sterk: in 2009 werd een resultaat gerealiseerd van € 16 miljoen (2008: -/- € 3 miljoen).

De orderportefeuille is in 2009 gestegen ten opzichte van de stand ultimo 2008, ondanks de hoge productie van de grote werken, zoals de Randweg Eindhoven en A2 Culemborg-Deil en de afnemende vraag in de private markt. De stijging komt door een aantal verworven grote contracten in de tweede helft van 2009, waaronder de onderbouw van de spoorverdubbeling bij Utrecht) en de verbreding A50 Valburg – Grijsoord.

De Nederlandse regering is gestart met het extra investeren in infrastructurele projecten. De val van het kabinet maakt het tijdspad van de verdere aanbesteding van projecten onzeker. Tot op heden heeft dit voor Heijmans geresulteerd in het verwerven van spoedopdrachten voor de A2 en A58 (Spoedpakket E).

België
De daling van de omzet in 2009 bij Heijmans België komt vrijwel geheel voor rekening van de bouw- en vastgoedactiviteiten door terughoudendheid bij het aannemings- en ontwikkelbeleid. In 2008 werden in België operationele verliezen geleden die toe te schrijven waren aan de bouw- en vastgoedactiviteiten. De organisatie van Bouw en Vastgoed is in 2009 aangepast en afgeslankt. De verliezen in België werden hierdoor beperkt tot -/- € 3 miljoen (2008: -/- € 29 miljoen). Dit kwam
mede door de positieve resultaten van de Belgische Infra activiteiten, die naar tevredenheid presteerden. Het verlies in het onderliggend operationeel resultaat van -/- € 3 miljoen is exclusief een afwaardering van grondposities ter hoogte van € 4 miljoen.

De orderportefeuille is gestegen van € 159 miljoen ultimo 2008 naar € 238 miljoen ultimo december 2009, mede als gevolg van de verwerving van het Antwerpse Masterplanproject Brabo I.

Verenigd Koninkrijk
Circa 80% van de opbrengsten wordt door Heijmans-dochter Leadbitter gerealiseerd in de publieke sector. Sociale Woningbouw en andere budgetgedreven sectoren zoals Educatie en in mindere mate Gezondheidszorg hebben een periode van sterke groei achter de rug. De omzet daalde in 2009 ten opzichte van de vergelijkbare periode in 2008. Het operationeel resultaat steeg licht naar een niveau van € 13 miljoen ondanks een lagere omzet. Leadbitter profiteerde van lagere inkoopkosten. De orderportefeuille is ten opzichte van ultimo 2008 (€ 343 miljoen) afgenomen tot
€ 283 miljoen ultimo december 2009.

Duitsland
Eind december 2009 is de verkoop van raildochter Heitkamp Rail afgerond. Tot en met 29 december 2009 zijn de resultaten van Heitkamp Rail geconsolideerd. De orderportefeuille ultimo december 2009, exclusief Heitkamp Rail, is sterk gedaald ten opzichte van 2008. De daling wordt in belangrijke mate veroorzaakt doordat het werven van projecten voor Oevermann moeizamer verloopt dan voorgaande jaren. Ook bij deze onderneming ligt de focus op marge boven volume.

Vooruitzichten
Als gevolg van het selectieve aannamebeleid, de moeilijke situatie in de bouwsector in het algemeen, de teruglopende omzet in de woningbouw in het bijzonder en de omzetderving uit hoofde van verkochte bedrijfsonderdelen, verwacht Heijmans voor 2010 een verdere daling van de omzet. Het kostenniveau van de onderneming is hierop aangepast. Gezien het feit dat Heijmans beperkt inzicht heeft in de algemene marktontwikkelingen, acht de onderneming het te vroeg om concrete uitspraken te doen over de resultaatontwikkeling in 2010.

Rob van Gelder, voorzitter raad van bestuur: “Heijmans is het afgelopen jaar compacter, efficiënter en weerbaarder geworden. Daarbij is de balans versterkt. Dit geeft vertrouwen voor een lastig 2010.”

Op www.heijmans.nl vindt u meer informatie over de jaarcijfers 2009 van Heijmans N.V. onder meer:
1. Kerncijfers
2. Geconsolideerde winst-en-verliesrekening
3. Geconsolideerde balans
4. Geconsolideerd kasstroomoverzicht
5. Segment informatie
– Opbrengsten
– Operationeel resultaat
6. Orderportefeuille

Het onderliggend operationeel resultaat betreft het resultaat uit de voortgezette gewone bedrijfsvoering (exclusief kosten van de organisatorische herstructurering, boekwinst en resultaten van afgestoten bedrijfseenheden, bijzondere afwaardering van
goodwill en grondposities en boekwinsten op verkoop panden eigen gebruik).