Het vervangen van het Rotterdams riool wordt tegenwoordig gedaan middels een raamcontract met tien aannemers. Deze aanpak maakt het mogelijk om aannemers eerder bij projecten te betrekken en de juiste partij op de juiste klus te zetten. Dat vertellen Allard Kuil en Hugo Witteveen van de gemeente Rotterdam in gesprek met Infrasite. 

Elk jaar moet er 40 kilometer aan Rotterdams riool worden vervangen. Onder de vlag van Stadse Werken wordt dat werk niet per project aanbesteed, maar binnen een raamovereenkomst toegekend aan één van de tien gecontracteerde aannemers. De overeenkomst voor een periode van twee jaar, die sinds begin 2020 loopt, kan nog tweemaal met een jaar worden verlengd. De opzet van het project voor rioolvervanging is gebaseerd op het MKB Convenant, de methode waarmee Rotterdam al meer dan tien jaar de samenwerking met de bouwsector optimaliseert.

Allard Kuil werkt bij het Ingenieursbureau van de gemeente Rotterdam als adviseur marktbenadering. Binnen Stadse Werken zorgt hij vooral voor het contractmanagement. Hugo Witteveen is teammanager Realisatie buitenruimte bij het Ingenieursbureau van de gemeente en projectleider voor Stadse Werken. Zij vertellen dat de keuze voor een raamovereenkomst is genomen om de samenwerking met aannemers en uitvoering van (in dit geval) rioolprojecten naar een hoger plan te tillen.

Is vraag aan de markt juist en haalbaar?

“We willen vooral veel eerder onze opdrachten met de aannemers delen. Zodat al vroeg in het traject duidelijk wordt of wat wij vragen wel juist en haalbaar is”, legt Kuil uit. “We staan dus open voor suggesties om de opdracht te verbeteren. Want daarmee voorkom je veel problemen later in het traject.”

Het artikel gaat verder onder de foto

Witteveen vult aan: “Wij willen onze ontwerpen optimaliseren en de overlast voor de burger tot een minimum beperken. Daar helpt deze aanpak bij. Het unieke is dat we veel meer samen met de aannemer doen dan bij traditionele aanbestedingen. We kijken naar de details, benoemen de risico’s en de risico-eigenaar en stellen op basis daarvan en beheerplan op. En dat doen we voordat er een schop de grond in gaat. Door zaken die vroeger in de uitvoering aan bod kwamen nu al in de voorbereiding op te pakken, moeten projecten veel efficiënter verlopen.”

Zandgrond, veengrond en levensduur

De raamovereenkomst biedt Rotterdam de kans om per project de meest geschikte aannemer(s) in te zetten. Het riool kent namelijk niet overal dezelfde omstandigheden. “De riolen in Rotterdam gaan gemiddeld zestig jaar mee. In Hoek van Holland ligt het in zandgrond en kan de honderd jaar levensduur worden gehaald. In Prins Alexander is er door de veengrond veel sprake van verzakking en gaat het riool beduidend korter dan zestig jaar mee”, legt Witteveen uit.

“Er zijn globale plannen voor de rioolvervanging per vijf jaar en dat vullen we met jaarplannen verder in. Dan bepalen we ook welke aannemer welk project gaat doen. Daarbij wordt zoveel mogelijk de verbinding met andere werken in de openbare ruimte wordt gemaakt, bijvoorbeeld op het vlak van kabels en leidingen. Dat noemen we matchen en makelen.” Kuil vult aan. “Uniek aan Stadse Werken is dat de aannemers aan het begin van elk jaar te horen krijgen wat hun globale werkpakket wordt. Al geven we daar geen garanties op, want matchen en makelen is best een complex proces.”

Het artikel gaat verder onder de foto

Geen garantie op werk

De tien betrokken aannemers zijn Mouwrik Waardenburg, BAM Infra, KWS Infra, De Bruyn en Nelisse, Hendriks Infra, Wallaard Noordeloos, Van Gelder, Van Eekeren en Van Schilt, Combinatie Dura Vermeer – Lindeloof en Combinatie Van der Meer – Van der Helm. Vooraf werd ingeschat dat het werkpakket goed over tien aannemers kan worden verdeeld. Dat wil natuurlijk niet zeggen ze dat elk bedrijf jaarlijks precies vier kilometer riool vervangt. Er is zelfs geen zekerheid dat er in een jaar voor iedere aannemer werk is – al is dit in de praktijk tot nu toe wel het geval.

Er zijn kortlopende projecten die ruimschoots binnen de scope van de eerste twee jaar looptijd vallen. En er zijn dermate grote projecten dat alleen al de voorbereiding ervan een groot deel van die initiële looptijd vergt. “Binnen dat alles zoeken we de balans. We kijken wie het beste welk project kan doen. En we proberen daarnaast voor een zo eerlijk mogelijke verdeling van het werk te zorgen”, vertelt Allard Kuil.

Hugo Witteveen legt uit dat prestaties uit het verleden worden meegewogen. “We willen projecten beter en efficiënter uitvoeren. Daar hoort ook bij dat gemeente en aannemer de samenwerking met elkaar beoordelen. En een slechte beoordeling kan van invloed zijn op de hoeveelheid werk die je krijgt.”

‘Manier van werken bevalt heel goed’

Intussen is Stadse Werken ruim anderhalf jaar onderweg. In die tijd zijn er ook buiten de omgeving van de directe samenwerking bijeenkomsten geweest om de balans op te maken. Elkaar op die manier leren kennen, maakt het makkelijker om elkaar over zaken te benaderen en elkaar als gelijke te zien, zo leert de ervaring. “Deze manier van werken bevalt eigenlijk heel goed”, stelt Kuil. “Nu moet het besluit worden genomen om wel of niet met een jaar te verlengen en wij adviseren de gemeente in elk geval om dat te doen. We krijgen ook van steeds meer collega’s binnen de gemeente de vraag of zij met deze methode aan de slag kunnen.”

Witteveen geeft aan dat vooral de bouwteam-fase door alle betrokkenen als een groot winstpunt wordt gezien ten opzichte van de oude werkwijze. “Voorheen besteedden wij een opdracht aan en voerde de aannemer die uit. Nu doe je veel meer samen. Dat is nog steeds wennen en soms val je dan terug in die oude rol. Maar we zien wel allemaal de voordelen en we werken deze aanpak natuurlijk steeds verder uit. En ik verwacht dat we ook voor andere werkzaamheden dan die aan het riool steeds meer met raamcontracten zullen gaan werken.”

Lees ook deze andere Infrasite-artikelen over riolering:

• Rioned: ‘Drukte ondergrondse infra vereist meer regie door gemeenten’
• Open publicatie van rioleringsdata is over het algemeen veilig