Op 9 maart 2011 hebben Trans Link Systems en de OV-bedrijven de Big Brother Award gewonnen. Deze award wordt elk jaar uitgereikt aan personen, bedrijven, overheden en voorstellen door Bits of Freedom.

Trans Link Systems is het bedrijf achter de OV-chipkaart. De organisatie was zeer verbaasd met de nominatie en het winnen van deze award. De chip in de OV-chipkaart bevat geen persoonsgegevens. Alleen bij een persoonlijke OV-chipkaart staat een geboortedatum op de chip. De reiziger kan kiezen voor een anonieme kaart, waarmee hij volstrekt anoniem in het openbaar vervoer kan reizen. Als de reiziger dat wenst, kan hij kiezen voor een persoonlijke OV-chipkaart. De verwerking van deze gegevens gebeurt conform de Wet Bescherming persoonsgegevens. Deze persoonsgegevens zijn dan alleen bekend in de backoffice van Trans Link Systems.

Daarnaast is de bewaartermijn van transactiegegevens in de zomer van 2010 aangepast van zeven jaar naar twee jaar. Deze gegevens worden alleen gebruikt voor servicedoeleinden in het belang van de reiziger.

Directeur Gerben Nelemans heeft de award in het Pakhuis de Zwijger in Amsterdam in ontvangst genomen. Hierbij heeft hij een speech gehouden om zijn verbazing uit te spreken.

Hieronder leest u zijn integrale speech.

Speech Gerben Nelemans bij uitreiken Big Brother Award – 9 maart 2011
De OV-chipkaart biedt gemak voor de reiziger in het openbaar vervoer: met één kaart door de hele keten. Nooit meer een strippenkaart kopen of in de rij staan voor een papieren kaartje. Met automatisch opladen op een persoonlijke kaart hoeft de kaarthouder zich niet eens zorgen te maken of er voldoende saldo op zijn kaart staat. Dit regelt de kaart zelf. De OV-chipkaart is in bijna heel Nederland te gebruiken en op steeds meer plaatsen het enige reis- en betaalmiddel voor het openbaar vervoer. De invoering van de OV-chipkaart is een uniek project in de wereld: één kaart voor alle openbaar vervoer in het hele land. Een project, waarbij maar liefst negen OV-bedrijven, negentien decentrale overheden en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu zijn betrokken. Vanuit de hele wereld is er belangstelling voor het project: iets waar we trots op kunnen zijn.

Er zijn inmiddels bijna 10 miljoen OV-chipkaarten geproduceerd en in omloop gebracht. Deze kaarten worden op dit moment maandelijks ongeveer 100 miljoen keer gebruikt: dat is meer dan 1 miljard keer per jaar. Ieder jaar groeit dit aantal explosief naarmate de uitrol vordert. We kunnen dus overtuigend stellen dat steeds meer reizigers gebruikmaken van de OV-chipkaart. Reizigers die de kaart gebruiken geven deze een ruime voldoende en zijn tevreden. Daarnaast wordt geëxperimenteerd met de eerste toepassingen van de kaart voor het betalen of gebruiken van de kaart buiten het openbaar vervoer. Ook hier wordt positief op gereageerd. De OV-chipkaarttrein rijdt dus in volle vaart en is niet meer te stoppen…

De OV-chipkaart is de nieuwe manier van reizen en daar moeten mensen altijd even aan wennen. In het begin gaan er ook zeker dingen mis; dat kan ook niet anders bij zo’n omvangrijk project. OV-bedrijven en TLS zijn dan ook continu bezig op basis hiervan hun dienstverlening, systemen en processen te verbeteren.

In het juryrapport van de Big Brother Award is ter onderbouwing van de nominatie de relatie gelegd tussen fraude met de OV-chipkaart en de privacybescherming van de kaarthouder. Wij betreuren dat. De chip in de OV-chipkaart bevat geen persoonsgegevens, slechts een geboortedatum van de kaarthouder in geval van een persoonsgebonden kaart. Dit is nodig voor het berekenen van leeftijdsgebonden korting. Daarnaast staat een beperkte gecodeerde reishistorie op de chip. Alle persoonsgegevens zijn alleen bekend in de backoffice van TLS.

Over de bewaartermijn van transactiegegevens is door TLS en de vervoerders lange tijd overleg gevoerd met de belastingdienst en het ministerie van financiën. Op basis hiervan is de bewaartermijn in de zomer 2010 bijgesteld naar twee jaar. Deze termijn is nodig vanuit oogpunt van klantenservice (zoals het beantwoorden van vragen of het kunnen maken van overzichten van transacties). Hierover is overleg gevoerd met consumentenorganisaties die deze wens ondersteunen. Wij achten privacyschending dus niet aan de orde, omdat wij deze gegevens gebruiken voor servicedoeleinden in het belang van de reiziger.

Tenslotte kent het OV-chipkaartsysteem een anonieme kaart, die eventueel met contant geld kan worden verkregen en opgeladen. De reiziger die dat wil kan dan ook volstrekt anoniem met het openbaar vervoer reizen. TLS en de vervoerders respecteren dus de anonimiteit van de reiziger. Onder andere om deze redenen betreuren wij de nominatie van de Big Brother award (en het winnen ervan). Wij hopen dan ook in de toekomst op een constructief overleg met alle partijen om de OV-chipkaart nog meer tot een succes te maken en ook op privacyvlak het voorbeeld te laten zijn voor de rest van de wereld.