2006-06-27 hebben de Europese milieuministers unaniem ingestemd met de Hoogwaterrichtlijn. Het doel van deze nieuwe richtlijn is het in kaart brengen en beheersen van overstromingsrisico’s en het verkleinen van de gevolgen van overstromingen. Nederland juicht het akkoord van de Milieuraad over de Hoogwaterrichtlijn toe, omdat voor Nederland een goede samenwerking met de omringende landen van groot belang is. De inzet van de Europese Unie op hoogwater was een initiatief van staatssecretaris Melanie Schultz van Haegen van Verkeer en Waterstaat tijdens het Nederlandse EU-voorzitterschap in 2004.

Gezien de verwachte toename van overstromingsrisico’s als gevolg van klimaatverandering en bodemdaling en als gevolg van toekomstige economische en demografische ontwikkelingen, vindt staatssecretaris Schultz van Haegen het noodzakelijk de samenwerking op het gebied van hoogwaterbescherming met België, Duitsland en Frankrijk te versterken. Naast deze aanpak op stroomgebiedniveau maken een integrale en veiligheidsketenaanpak onderdeel uit van de Richtlijn. Dat betekent bijvoorbeeld dat naast aandacht voor preventie ook meer rekening wordt gehouden met crisisbeheersing en nazorg. Het geven van ruimte aan rivieren voor waterberging bij het voorkomen van overstromingen is ook een belangrijk element.

Naast versterking van de grensoverschrijdende samenwerking is ‘solidariteit’ voor Nederland een belangrijk principe in de nieuwe richtlijn. Landen kunnen niet meer zonder overleg maatregelen nemen tegen hoogwater (bijvoorbeeld door dijken te verhogen) als zij daarmee de waterafvoer naar andere landen vergroten. Dit is het zogenaamde niet-afwentelprincipe.

De Hoogwaterrichtlijn houdt in dat de problemen per stroomgebied in kaart worden gebracht en vervolgens aan de hand van stroomgebiedbeheersplannen gezamenlijk worden aangepakt. Daarbij zullen landen voortbouwen op reeds bestaand werk en structuren, zoals bijvoorbeeld de Internationale Rivieren Commissies.