Grontmij werkt aan aanleg vispassages voor zalm

De Bilt – Bij Amerongen en Hagestein werkt Grontmij aan de aanleg van de passages.Tot ongeveer dertig jaar geleden was de Rijn biologisch dood door lozing van afvalwater. Maar de komst van zuiveringsinstallaties bracht daar verandering in en inmiddels zijn veel vissoorten gelukkig weer te vinden in de rivier. Maar voor bepaalde soorten als de zalm is schoon water niet voldoende; zij willen ver stroomopwaarts hun eieren leggen. Om een ongehinderd ‘reisje door de Rijn’ te garanderen maakte men in Europees verband afspraken over vispassages.

Een vispassage is een geul die om een sluis of een stuw heen loopt. De ongeveer 750 meter lange geul bij Amerongen en de 400 meter lange geul bij Hagestein bestaan uit bekkens van 10 meter breed en minimaal 10 meter lang. Het hoogteverschil tussen de bekkens is 16 centimeter. Over 24 treden hoppen de vissen in totaal zo’n 3½ meter hoger tot de opening aan de andere kant van sluis of stuw. Door de bekkens kunnen de vissen uitrusten en kan de stroomsnelheid van het water beïnvloed worden. Dat laatste is nodig omdat iedere vissoort een bepaalde stroomsnelheid wil; de glasaal wil een lagere stroomsnelheid en zoekt daarom de oever maar de zalm wil liever een grotere stroomsnelheid. Doordat de bekkens een v-vorm hebben komt iedere vis aan zijn trekken.

Bekkens

Veel elementen aan de vispassages zijn al door opdrachtgever Rijkswaterstaat vastgelegd. Zo staan de loop en de breedte van de geulen al vast. Grontmij zorgde onder andere voor materiaalkeuze en de bekleding van de bekkens. Om te garanderen dat de bekkens ook bij hoog water goed blijven liggen zijn ze met stenen bekleed. Bijzonder aan het project is dat alles ‘in het natte’ uitgevoerd wordt. Dat betekent dat Grontmij om de vispassage aan te leggen het terrein niet bemaalt. Daardoor heeft de omgeving minder overlast en zijn de kosten voor het project lager. Grontmij koos ervoor om de overlaatjes als stalen prefab bakken te ontwerpen die met een frame op de juiste plaats gezet worden.

Grondwerk

Het grondwerk op beide locaties is vastgesteld in nauwe samenwerking met de aannemerscombinatie van Boskalis en Van Hattum & Blankevoort. De uitvoeringsfaseringen zijn namelijk van doorslaggevend belang in dit design & construct-project. In samenwerking met Rijkswaterstaat is de lay-out van de in- en uitstroomopeningen vastgelegd. De vorm van de uitstroomopening is van groot belang voor de optredende lokstroom. Deze moet de vissen de vispassage inlokken. De vorm van de instroomopening bepaalt het debiet dat door de vispassage heen stroomt. Dit jaar moeten de vispassages gereed zijn om de vissen door te laten.