De waterbouwmarkt maakt dit jaar en volgend jaar een sterke groei door met in totaal 10% toename in twee jaar tijd. De markt bereikt daarmee in 2019 een omvang van € 2,8 miljard. Rijkswaterstaat, goed voor 30% van de markt, investeert deze jaren meer in dijken, vaarwegen en kades. Bij de waterschappen (35% van de markt) nemen de investeringen in 2018 en 2019 af. Dit blijkt uit de marktstudie ‘Opgaven en kansen voor de waterbouw 2018-2028‘ van het EIB in opdracht van de Vereniging van Waterbouwers.

Meer continuïteit op de markt geeft grote maatschappelijke voordelen

De waterbouwmarkt wordt in de komende jaren gekenmerkt door een grote mate van discontinuïteit, niet alleen door grote investeringsprogramma’s, maar ook door veranderende opgaven en prioriteiten bij opdrachtgevers. Zo treden er grote fluctuaties op bij de waterschappen, waarbij één op de drie waterschappen veel meer gaat investeren dan in de afgelopen jaren, en ook één op de drie veel minder. Dit betekent een sterke discontinuïteit, ook op regionaal niveau. Deze sterke pieken en dalen bij de opdrachtgevers in de waterbouw zijn niet alleen inefficiënt vanuit het perspectief van budgettering, ze belemmeren ook de vooruitzichten voor meerjarige investeringen in innovaties door bedrijven en dragen niet bij aan de aantrekkelijkheid van de sector op de arbeidsmarkt.

Veel nieuw personeel nodig in 2018-2023

De komende jaren is weer veel nieuw personeel nodig om de grote maatschappelijke opgaven op het gebied van waterveiligheid, wateroverlast en ruimtelijk-economische ontwikkelingen (in totaal € 30 miljard in de komende tien jaar) te kunnen realiseren. Ook de vergrijzing bij de waterbouwbedrijven leidt tot veel vraag naar personeel. In totaal gaat het voor de periode 2018-2023 om 4.500 nieuwe werknemers. Het betreft steeds vaker functies in de projectstaf waaronder projectleiders, werkvoorbereiders, risico- en omgevingsmanagers. Deze verschuiving komt vooral voort uit de toepassing van geïntegreerde contractvormen door Rijkswaterstaat en de waterschappen, waarbij meer taken bij de marktpartijen komen te liggen, zoals ontwerp en communicatie.

Een toenemend deel van de waterbouwbedrijven ondervindt nu al knelpunten in de uitvoering door personeelstekorten. Daarnaast verwachten steeds meer waterbouwbedrijven (meer dan in de afgelopen 20 jaar) dat de afzetprijzen de komende tijd zullen stijgen. Deze trends geven grote druk op de beschikbare capaciteit en de financiële middelen in de komende jaren.

Het onderzoek geeft een aantal mogelijke oplossingen voor meer continuïteit in de komende jaren. In de eerste plaats is dit optimalisering van grote investeringsprogramma’s door opdrachtgevers en markt gezamenlijk, met meer aandacht voor de benodigde uitvoeringscapaciteit. In de tweede plaats geeft betere en systematische informatievoorziening over toekomstige projecten de marktpartijen houvast voor de noodzakelijke investeringen. Dit speelt bijvoorbeeld op de markt van de waterschappen en Rijkswaterstaat.