Ombouw Hoekse Lijn vertraagd

De ombouw van de oude Hoekse Lijn loopt in een nieuwe planning verdere vertraging op. Daardoor verschuift de ingebruikname naar het vierde kwartaal van 2018. Half maart 2018 is voorzien te starten met het dynamisch testen op het spoor. Als er weinig problemen optreden bij het testrijden, kunnen reizigers eerder van de Hoekse Lijn gebruik maken.

Lees hieronder de brief die het college op 14 december 2017 naar de gemeenteraad heeft gestuurd over de vertraging en de gevolgen voor de reizigers.

NIEUWE VERSIE VERTROUWELIJK TOT 14/12/2017 10.00 UUR
Aan de Gemeenteraad
Onderwerp: Planning Hoekse Lijn

Wij hebben toegezegd u begin december nader te berichten over de voortgang van de planning en de financiën in het project Hoekse Lijn. Wij moeten u helaas mededelen dat de Hoekse Lijn medio februari 2018 niet in gebruik genomen kan worden. De ombouw van de oude Hoekse Lijn loopt in een nieuwe planning verdere vertraging op, waarbij de ingebruikname naar het vierde kwartaal van 2018 verschuift. Medio maart 2018 is voorzien te starten met het dynamisch testen op het spoor. Indien er weinig problemen optreden bij het testrijden, kunnen reizigers eerder van de Hoekse Lijn gebruik maken.

Eerder hebben wij u per brief van de MRDH op 5 juli 2017 aangegeven dat de ombouw van de Hoekse Lijn vertraging opliep. De MRDH meldde in die brief dat de Hoekse Lijn pas in februari 2018 in gebruik kon worden genomen. Deze vertraging werd destijds veroorzaakt doordat er o.a. bodemvervuiling en asbest en oude kabels en leidingen op het tracé werden aangetroffen en omdat de eerste testen met de softwarebeveiliging tegenvielen.

In november is geconstateerd dat de werkzaamheden aan de baan door de problemen met kabels en leidingen en met de schouw- en vluchtpaden later klaar zijn dan gedacht; daarnaast loopt de ontwikkeling van software voor de spoorbeveiliging door complexiteit meer vertraging op. Verder zijn er nog enkele nieuwe tegenvallers in het project geconstateerd zoals kabel- en leidingwerk dat nog niet gereed is en dat de beweegbare bruggen bij Maassluis en Vlaardingen nog niet goed sluiten.

Dit betekent voor reizigers nieuw ongemak: zij zijn langer aangewezen op het vervangend busvervoer. De komende maanden worden extra maatregelen genomen om dit ongemak voor de reizigers te beperken. De maatregelen zijn verderop in deze brief beschreven.

Eerdere vertrouwelijkheid
Op de planning zoals die aan u werd gemeld op 5 juli is een second opinion uitgevoerd door AT Osborne. U heeft dit rapport op 13 oktober onder geheimhouding ontvangen en deze bekrachtigd. De MRDH heeft de gemeente Rotterdam gevraagd om het grootste deel van de samenvatting van het rapport AT Osborne openbaar te maken. Wij sturen u dit document aan u door en adviseren u de geheimhouding op bijgevoegd document op te heffen.

Het AT Osborne rapport is u destijds onder geheimhouding aangeboden omdat openbaarmaking ervan er mogelijk voor zou kunnen zorgen dat contractpartners zouden anticiperen op een vertraging en het belang van het openbaar maken van deze informatie niet opwoog tegen het financieel belang van de gemeente en het project nadelig kon beïnvloeden.

Hieronder informeren wij u over de wijziging van de planning, de financiële consequenties en de gevolgen voor de reiziger die hieraan zijn verbonden.

Waarom een nieuwe planning?
Direct na de melding in juli 2017 over vertraging tot eind februari 2018 is door de deelnemers van het Bestuurlijke Stakeholdersoverleg (BSO)1, waarin alle tracégemeenten zijn vertegenwoordigd, opdracht gegeven tot het uitvoeren van de second opinion op de haalbaarheid van de planning van juli 2017. Het rapport ‘Second opinion planning Hoekse Lijn’ is 15 september opgeleverd en onder geheimhouding op 13 oktober 2017 aan uw raad gestuurd. Het rapport is door de MRDH tevens onder geheimhouding gedeeld met de colleges van de andere tracégemeenten.

Uit het rapport bleek dat de nieuwe planning tot februari 2018 zoals die op 5 juli 2017 is bepaald niet reëel geacht werd. Het rapport constateerde onder andere dat de ontwikkeling van spoorbeveiliging kwetsbaar was en dat het ontbrak aan integrale sturing op het gehele project Hoekse Lijn.

De aanbevelingen uit het rapport van AT Osborne zijp dit najaar direct opgevolgd:

• er is een gezamenlijke directieraad (MRDH, gemeente Rotteraam, RET en ProRail) ingesteld waar directies van deelnemende partijen elke week bijeenkomen;
• er is een nieuwe algemeen projectmanager aangesteld die integraal toezicht houdt op de planning en sturing in de uitvoering;
• op het grootste risico, de oplevering van de spoorbeveiliging, is dagelijks contact geweest door de RET met de leverancier over mogelijke vertragingen. Door de RET is de voortgang hierop tussentijds aan alle partners gemeld.

In deze context en om de druk op de betrokkenen te houden, heeft het BSO tot eind november 2017 vastgehouden aan ingebruikname in februari 2018. Het afgegeven commitment van de leverancier van de spoorbeveiliging om op tijd te leveren, was voor het BSO een belangrijk argument vast te houden aan deze planning.

Bevindingen algemeen projectmanager
Eén van de beheersmaatregelen die aan de hand van het rapport van AT Osborne is genomen is het aanstellen van een integrale projectmanager die namens alle partijen in het project stuurt op resultaten in de uitvoering van het project en eind oktober is gestart. Na zijn eerste maand concludeerde hij in lijn met de bevindingen van AT Osborne dat eerdere prognoses over de planning te ambitieus zijn. Zijn constateringen:

• spoor- en bovenleiding lagen volgens eerdere rapportages op planning echter het aanbrengen van kabels en leidingen in de daartoe bestemde kabelgoot bleek aanzienlijk meer werk dan van tevoren ingeschat;
• door de projectpartners zijn verschillende planningen met verschillende uitgangspunten gehanteerd die onvoldoende kwaliteit hadden en de planning van de software voor spoorbeveiliging was nog wekelijks in beweging het documentmanagement is niet onder controle, met grote gevolgen voor het in beheer nemen van de Hoekse Lijn door de RET en het aanvragen van een indienststellingsvergunning.(2)

Het college constateert naar aanleiding van deze bevindingen dat het heeft ontbroken aan voldoende sturing op het volledige project dat wordt uitgevoerd met veel verschillende projectpartners. Het college constateert dat cruciale informatie te laat bij net college op tafel is gekomen en betreurt dat deze informatie pas in deze fase van het project met u wordt gedeeld. Bovenstaande constateringen hebben geleid tot passende maatregelen.

De algemeen projectmanager die nu stuurt op deze samenwerking heeft een integrale planning gemaakt en deze is getoetst door alle partijen. De planning is voorzien van buffers. Er is ook maximaal rekening gehouden met de tijd die maatregelen kosten indien risico’s optreden. De MRDH, gemeente Rotterdam en RET hebben zich gecommitteerd aan deze planning en zetten alles in het werk om deze te realiseren.

Opleverdatum Hoekse Lijn
Eind 2017 worden de fysieke werkzaamheden aan baan en stations afgerond. Vanaf januari 2018 worden, naast enige restwerkzaamheden, de zogenaamde Site Integrations Testen uitgevoerd, dit gaat over het overall het testen van het complete systeem, bestaande uit de verschillende deelsystemen. Ook de softwareontwikkeling met betrekking tot de spoorbeveiliging loopt in die fase door. Het dynamisch testen, dat is het testen of de infrastructuur goed werkt, waarbij daadwerkelijk met een metro gereden wordt, staat gepland voor medio maart 2018. In de periode maart tot het najaar 2018 is ruimte om maatregelen te treffen op risico’s die zich voordoen. Indien alle risico’s zich voordoen, wordt de Hoekse Lijn volgens de nieuwe planning in het vierde kwartaal van 2018 in gebruik genomen.

Het BSO heeft AT Osborne opnieuw de opdracht gegeven deze planning van een toets te voorzien. De belangrijkste conclusies van AT Osborne zijn:

• betrokken partijen hebben aantoonbaar de aanbevelingen uit ons eerdere rapport ter hand genomen. De ingezette lijn van de nieuwe projectmanager wordt gesteund;
• op een aantal vlakken is de implementatietijd te kort geweest om aanbevelingen uit het rapport van 15 september 2017 volledig op te volgen;
• het dossier van de spoorbeveiliging blijft topprioriteit verdienen in de projectsturing;
• de nieuwe planning van het vierde kwartaal 2018 wordt realistisch geacht: de projectorganisatie adviseert om een datum start exploitatie vast te stellen onder voorbehoud van ontwikkeling van de spoorbeveiliging, en met het voorstel om een definitieve datum te bepalen na afronding van de dynamische testen, die starten medio maart 2018.

Het college en de verschillende projectpartners hebben met bovengenoemde conclusies op hoofdlijnen van AT Osborne voldoende vertrouwen in de kwaliteit van de planning en de haalbaarheid ervan. Dit geldt ook voor aanbevelingen uit het vorige rapport die nog verder geïmplementeerd moeten worden.

Financiële consequenties
De actuele stand van zaken met betrekking tot de financiën voor het project en de ontwikkeling sinds 24 oktober 2017 is als volgt. De kostenprognose op basis van de planning tot februari 2018 bedraagt 397 miljoen euro voor het gehele project. Hiermee wordt de infrastructuur en beveiliging gerealiseerd. In deze prognose is ook een reserve opgenomen voor benoemde en onbenoemde onvoorziene risico’s.

Eind oktober is geconstateerd dat de kostenprognose hoger uitvalt dan de subsidie die de MRDH ter beschikking stelt om het project Hoekse Lijn te realiseren. Over de hoogte van de subsidie en een gezamenlijke oplossing om tekorten te dekken, zijn wij nog in gesprek met de MRDH en RET. Hierbij is door de MRDH gemeld dat zij eigen kosten ter grootte van 29,8 miljoen euro hebben gemaakt.

De vertraging leidt tot een extra kostenpost van 3,5 miljoen euro per maand na februari 2018. Hier zitten uitgaven in voor het langer in stand houden van de projectorganisatie, vervangend vervoer en verdere extra maatregelen voor reizigers en de kosten voor de RET voor het reeds aangenomen personeel op de nieuwe lijn. Wij gaan gegeven de duur van de vertraging uit van een bedrag tussen de 25 miljoen euro tot 35 miljoen euro. In het worst-case scenario overschrijden de totale kosten daarmee het beschikbare budget met 90 miljoen euro. Wij zijn hierbij in gesprek met de MRDH over wie welk deel van dit tekort voor zijn rekening neemt.

Over de stand van de kostenprognose voor het project Hoekse Lijn informeren wij u periodiek in/met de Monitor Grote Projecten (MGP) en tussentijds indien er sprake is van grote veranderingen in de prognose. De laatste brief die u hierover heeft ontvangen, is van 24 oktober (17bb8682).

Gevolgen voor de reizigers
Voor reizigers op de Hoekse Lijn betekent deze nieuwe vertraging dat zij langer zijn aangewezen op het vervangend busvervoer. Ook goederenvervoer is pas mogelijk totdat de Hoekse Lijn in gebruik wordt genomen. Vanuit de MRDH is extra geld beschikbaar gesteld aan de RET. De RET heeft hiermee een aantal maatregelen kunnen treffen die het ongemak voor reizigers verkleint.

Nieuwe dienstregelingen
Voor lijnen 712, 713 en 156 wordt per 8 januari 2018 de dienstregeling aangepast:

• bussen gaan in de ochtend- en middagspits extra ritten rijden op lijn 712 (Maassluis West / Maassluis Centrum / Schiedam Centrum);
• de eerste rit op lijn 713 wordt op weekdagen 5 minuten vervroegd zodat reizigers de overstap op de trein op Schiedam Centrum halen;
• uitrukkende bussen vanaf de remise in Maassluis gaan in dienst vanaf halte Maassluis Centrum en leveren hiermee extra rit naar Schiedam Centrum (tot 08:30 uur);
• de dienstregeling van lijn 156 wordt aangepast, zodat deze beter gestroomlijnd met lijn 56 kan worden uitgevoerd – minder bussen die in een treintje achter elkaar rijden;
• de bus die ingezet wordt voor vervoer van reizigers van Stena-Line (vertrek 08:00 uur) gaat voorafgaand een extra spitsrit rijden op lijn 711;
• er eindigen meer diensten van lijn 712 op Maassluis West.

De RET probeert met deze nieuwe dienstregeling zoveel mogelijk te voorkomen dat reizigers in te volle bussen moeten reizen, of te maken hebben met aansluitproblemen. Problemen als gevolg van filevorming ten tijde van de spits zijn wel moeilijk te voorkomen.

Andere acties
Naast een aangepaste dienstregeling wordt er bij het vervangende busvervoer tegemoet gekomen in het ongemak dat zij ervaren Reizigers kunnen nu al op de trajecten in de maanden november – januari 15 euro per maand saldosparen voor hun OV-chipkaart op basis van gemaakte ritten.

Met de RET is afgesproken dat reizigers die op saldo reizen vanaf 1 februari voor het reizen met het vervangend vervoer voor de Hoekse Lijn (lijnen 711-714 en lijn 156) gemiddeld een korting van 50% krijgen op de ritprijs. Abonnementhouders kunnen vanaf 1 februari tot 40 euro per maand saldosparen. Daarnaast vinden er zogeheten sympathieacties plaats, zoals het uitdelen van koffie. Aan alle reizigers bieden wij onze excuses aan voor al het verdere ongemak.

Wij stellen voor om u in de commissie EHMD van 13 december een toelichting te geven.

Burgemeester en Wethouders van Rotterdam

(1) Aan dit overleg nemen deel de bestuurlijke vertegenwoordigers van MRDH en de tracégemeenten Rotterdam, Schiedam, Maassluis en Vlaardingen, de directies van de MRDH gemeente Rotterdam, RET en ProRail en de algemeen projectmanager van het Projectbureau Hoekse Lijn.
(2) De indienststellingvergunning wordt aangevraagd met een ‘informatiedossier’ waarin wordt opgenomen verklaringen van veiligheid, resultaten van testen, acceptatie door beheerder, zienswijzen van exploitant en wegbeheerder en uitkomsten van proeven.