Het Amsterdamse OV-bedrijf GVB exploiteert diverse veerponten over het Noordzeekanaal en het IJ. De afgelopen jaren is hard gewerkt om de door dieselmotoren aangedreven veerponten te vervangen door elektrische veerponten. Pilz kreeg in dit omvangrijke projectplan de opdracht om de elektrische infrastructuur bij de aan- en afmeerpunten geschikt te maken voor deze nieuwe vervoersmiddelen. Een complex innovatieproject waarbij de pont gewoon door bleef varen.

Als exploitant van verschillende veerdiensten in en rond Amsterdam is het GVB verantwoordelijk voor zowel het draaien van de diensten als het onderhoud aan de ponten en de bijbehorende technische infrastructuur. De veerpont die van Zaandam-Noord naar Amsterdam vaart (Hempont), maakt aan beide zijden gebruik van twee zogenaamde fuiken. In beide fuiken bevindt zich een bewegend brugdeel waarmee al het gemotoriseerde verkeer veilig en soepel de pont kan op- en afrijden.

Aan vervanging toe

Alle techniek die nodig is voor de aansturing van dit brugdekdeel en de verkeersmiddelen (slagboom en lichten), bevindt zich in kelders onder de af- en aanmeerplaats. Casper van der Werf is Programmamanager bij het GVB Veren: “De afgelopen jaren merkten we dat deze techniek verouderd raakte en aan renovatie toe was. Hiervoor ontstond een mooi moment toen besloten werd de diesel aangedreven veerponten te vervangen door elektrische veerponten. Met oplaadbaar accupakket dus.”

Omdat het renoveren van de infrastructuur in de kelders en het plaatsen van de laadpalen een grootschalige klus zou worden, werd dat werk aanbesteed. Op basis van planning, prijs en plan van aanpak kreeg Pilz de opdracht gegund. Daarbij had het bedrijf te maken met een grote uitdaging: gedurende het hele project moest de pont gewoon door kunnen varen.

Systeem veiliger geworden

Pilz startte met het inventariseren van de bestaande situatie en het opstellen van een projectplan. Vervolgens was het zaak om een tijdelijke installatie te bouwen zodat de dienstregeling in alle gevallen doorgang kon vinden. Christian Oort, projectleider bij Pilz: “Dit systeem is eerst goed getest zodat zeker was dat het betrouwbaar werkte. Het was iedere keer weer bijzonder om de kabels uit de vaste installatie te halen en aan te sluiten op de mobiele variant. Maar het heeft goed gewerkt.”

Het artikel gaat verder onder de foto

Voor de nieuwe situatie was het belangrijk om minimaal dezelfde functionaliteit te realiseren, maar dan wel met een aantal extra’s. Zo zijn de oude elektromotoren voor de aandrijving van het brugdekdeel vervangen door frequentiegeregelde motoren. Hiermee is het systeem veiliger geworden en de levensduur van de motoren langer.

Een ander deel van de werkzaamheden betrof de vervanging van de meeste bekabeling in de kelders. BAM heeft de extra bekabeling getrokken voor de voeding van de twee laadpunten die aan de zijkant van de twee fuiken staan opgesteld. Casper van der Werf: “In principe worden de ponten iedere keer wanneer ze aanmeren opgeladen. Dat hoeft qua capaciteit niet per se, maar verhoogt wel de betrouwbaarheid van de dienstregeling. En bovendien: als je het alle keren doet, is de kans dat je het vergeet ook kleiner.”

Besturingskasten

Ook de inhoud van de besturingskasten is volledig vervangen door nieuwe componenten. Aan de ene kant van de kelder staat de kast waarin alle componenten voor de aansturing van het brugdekdeel en de slagboom zijn opgenomen. In de nieuwe situatie is door toepassing van twee veiligheids-PLC’s een scheiding gemaakt in de aansturing van deze twee zaken. Verder zijn er verschillende interlockings gerealiseerd die onder meer voorkomen dat het brugdekdeel kan bewegen wanneer het accupakket wordt geladen. Mocht de spanning overigens wegvallen, dan is het brugdekdeel eventueel ook handmatig te bedienen.

Het artikel gaat verder onder de foto

De andere besturingskast omvat alle I/O (input/output) voor de verkeersmiddelen. Hierbij valt te denken aan verschillende soorten verlichting die nodig zijn om de scheepvaart – vooral in donkere uren – te sturen. Ook hier heeft Pilz een mate van veiligheid ingebouwd. Zo wordt bijvoorbeeld automatisch de lampenspanning gemeten zodat de werking van de lampen voortdurend wordt gecontroleerd.

Beter en mooier

Het bouwteam vanuit het GVB was duidelijk in haar eisen en wensen richting Pilz en is meer dan tevreden met de uiteindelijke oplossing. Casper van der Werf: “Eigenlijk is het beter en mooier geworden dan we ons hadden voorgesteld. Verder zijn we tevreden over alle moeite die is gedaan om de ponten in de vaart te kunnen houden. Door een aparte installatie te bouwen waarop we konden overstappen ten tijde van de werkzaamheden, heeft de dienstregeling praktisch geen enkele keer hoeven te lijden. Daarbij hebben onze mensen onderling prima samengewerkt en dat maakt het sowieso prettig. Het wachten is nu op de netbeheerder die het trafohuis aansluit en de levering van de elektrische veerponten. We kijken er enorm naar uit”, aldus Van der Werf.