Planologencongres: "Nieuw kabinet moet miljarden investeren in kustontwikkeling"

Den Haag – “De wil en de regie ontbreken om de noodzakelijke ruimtelijke investeringen in Nederland voor elkaar te krijgen. Het staat gewoon niet op de politieke agenda”, aldus Elco Brinkman van Bouwend Nederland op het jaarlijkse Nirov-congres Dag van de Ruimte. Een volgend kabinet moet volgens de ruim tweehonderd verzamelde planologen, ontwerpers en bestuurders snel en anders besluiten over een paar grote ruimtelijke investeringsprojecten in Nederland. Investeren in hoogwaardige kustontwikkeling is volgens de congresgangers het meest urgente, aansprekende en kansrijke project.

Dat ongevraagd kabinetsadvies was op 30 november 2006 de belangrijkste conclusie op het Nirov-congres over ruimtelijke investeringen in Nederland. Voor de lange termijn is vooral klimaatverandering de grootste zorg, met kustontwikkeling als grote kans. “De omslag van kustverdediging naar kustontwikkeling is dè strategische ruimtelijke investering bij uitstek” zo werd gesteld. Die kans moet nu worden aangegrepen om unieke ruimtelijke kwaliteit te realiseren en tegelijk hoogwaardige, ontspannen woonmilieus te creëren. Zo krijgt Nederland als waterbouw- en ontwerpland er een voorbeeldproject van wereldformaat bij. De financiering moet aantrekkelijk gemaakt worden voor beleggers, markt en burgers. “Het kabinet moet ook anders gaan besluiten over grote strategische projecten”, zo stelde Pieter Tordoir van de VROM-Raad, vooruitlopend op een binnenkort te verschijnen advies. Peter Noordanus (AM) bepleitte afschaffing van de CPB-toets voor dit soort projecten."De daarbij gebruikte beoordelingssystematiek geeft voor dit type investeringen per definitie een negatieve uitkomst."

Brinkman pleitte er voor dat een volgend kabinet de ruimtelijke investeringsagenda hoog op de politieke agenda zet. “De mensen voelen dat dit nodig is. Er is behoefte aan kwaliteit, zekerheid en prestaties. Daaraan heeft het ontbroken." In de visie van Brinkman is er een noodzakelijke agenda met ruimte voor zowel goed openbaar vervoer als goede wegen. “Het is en-en, en dus ook gekoppelde investeringen.” Een investering in infrastructuur kan volgens Brinkman financieel best worden gekoppeld aan een groene investering, zolang dat groen dan maar wel zichtbaar en beleefbaar is vanuit die infrastructuur. Ook benadrukte hij het belang van langjarigheid in de afspraken die tussen markt en overheid worden gemaakt. “Er moet een andere vorm van financiering komen, waardoor heel veel mogelijk wordt. Daarbij is het van belang dat de keuzes voor de burger herkenbaar zijn en meebeleefd kunnen worden, anders is het afbreukrisico enorm."

Noordanus brak een lans voor het openbreken van de te gesloten overheidsplanning. "Plannen van de onbevlekte ontvangenis komen nooit tot uitvoering. Daarvan heb ik stapels in de kast staan." Hij bepleitte een onorthodoxe manier van financiering waarbij kustontwikkeling en onderhoud in een langjarig contract met elkaar worden verbonden. Als de overheid haar ruimtelijke agenda in daden wil omzetten moet zij wel substantieel gaan investeren: "Met een miljard doe je niks, daar moet minstens één nul achter", aldus Noordanus.

Tijdens het congres wees Gerlach Cerfontaine (Schiphol Group en Universiteit Utrecht) op de noodzaak van een trendbreuk in onze samenleving “Rita Verdonk geeft een verkeerd signaal, ze is het symbool van wat je als land niet moet zijn. Voor Nederland gaat het juist om verbinden, ook via infrastructuur maar vooral door mensen. Daar drijft onze economie op.” Cerfontaine bestempelde een open, verbonden multiculturele samenleving als een van de belangrijkste bronnen voor het Nederlandse concurrentievermogen. Hij pleitte voor een cultuur van insluiten in plaats van uitsluiten, met bijzondere aandacht voor de verbondenheid van jongeren die de aansluiting met de arbeidsmarkt dreigen mis te lopen. Ook moet de overheid meer ruimte bieden om te ondernemen. "Alleen al het vernieuwen van een laag asfalt kost mij 6 jaar aan voorbereidingstijd."