Organisaties in de spoorsector blijven zich ernstig zorgen maken over de plannen van het kabinet om ProRail om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan. Zes betrokken organisaties schreven onlangs een brandbrief dat de reorganisatie niet bijdraagt aan de ‘maatschappelijke prestaties op en rond het spoor’. Het ministerie van Infrastructuur laat in een reactie weten de feedback van deze partijen wel degelijk te hebben meegenomen in de conceptwetgeving.

Het kabinet heeft de keuze gemaakt om ProRail om te vormen tot een publiekrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan (zbo) met een eigen rechtspersoonlijkheid. Dat is nodig volgens het kabinet, omdat ze op die manier de sturing en verantwoording tussen ProRail en de Rijksoverheid kunnen verbeteren en eenvoudigen. Zonder slag of stoot gaat die omvorming echter niet.

Deltalinqs, FNV Spoor, KNV Spoorgoederenvervoer, OV-NL, Rover en VNO-NCW trokken onlangs aan de bel in de brandbrief aan het ministerie. Zij wezen erop dat binnen de huidige stand van zaken alle actoren op en rond het spoor steeds beter functioneren. ProRail overdragen aan de volledige verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid noemen zij “een oplossing voor een niet bestaand probleem”. De organisaties voelen zich gesteund door de Raad van State die in zijn advies schrijft dat het wetsvoorstel van het kabinet geen knelpunten oplost.

Risico’s

De zes betrokken organisaties en de Raad van State waarschuwen ook voor de risico’s die het wetsvoorstel met zich meebrengt. Het draagvlak voor het beleid voor de spoorsector, de onderlinge verhoudingen en de noodzakelijke nauwe samenwerking tussen ProRail en het ministerie van IenW kunnen uiteindelijk ten koste gaan van de prestaties van de spoorsector.

Verder wordt er gevreesd voor de ambtelijke capaciteit en de oplopende kosten die de voorgestelde omvorming van ProRail met zich meebrengt. Die kosten kunnen volgens de betrokken organisaties beter worden besteed aan inhoudelijke verbeteringen op en om het spoor binnen de huidige bedrijfsstructuur van ProRail. Daarnaast geven ze aan dat de feedback die de partijen hebben gegeven op de plannen niet heeft geleid tot wezenlijke aanpassingen in de conceptwetgeving.

Ministerie

Maar dat klopt niet, vertelt het ministerie in een reactie. Er zijn veel gesprekken geweest met alle betrokken partijen en alle feedback en kritiek is meegenomen in het opstellen van de conceptwetgeving. “We hebben hun punten op diverse terreinen verwerkt in de regelgeving”, zegt Susanne Uilenbroek, woordvoerder Spoor en Openbaar Vervoer bij het ministerie van IenW.

Op de vraag of het ministerie daar enkele concrete voorbeelden van de aanpassing van de regelgeving kan noemen, zegt ze: “De consumentenorganisaties (LOCOV, Rover, OV-NL) en IPO hebben in de internetconsultatie en de uitvoerings- en handhavingstoets zorgen geuit dat hun rol en betrokkenheid beperkt wordt en mogelijk zelfs verdwijnt bij bijvoorbeeld de vaststelling van het meerjarenplan van ProRail of het tussentijdse bijstellingsdocument. IenW heeft daarop benadrukt dat we de huidige positie van deze partijen zoals nu het geval is onder de huidige beheerconcessie willen behouden. Naar aanleiding de zorgen is de betrokkenheid op alle consultatiegerechtigde momenten explicieter in de regelgeving verankerd.”

Verder wijst de woordvoerder erop dat er opmerkingen zijn gemaakt met betrekking tot de prestatiegebieden van ProRail. “Deze prestatiegebieden geven een nadere beleidsmatige invulling aan de wettelijke taken die ProRail worden opgedragen. IenW heeft benadrukt dat de bestaande taken, rollen en bevoegdheden in tact blijven. Naar aanleiding van de de vragen hierover is in de lagere regelgeving duidelijker tot uitdrukking gebracht dat hier niets aan verandert.”

Bron: KS/IJ