De resultaten van het onderzoek naar de oorzaak van het bezwijken van de bouwkuip in het Julianakanaal zijn bekend. De lekkage waardoor de bouwkuip volliep ontstond al bij de aanleg van de damwanden, het droogpompen van de bouwkuip en het ontgraven van de bouwkuip, zeggen onderzoekers van Deltares deze week in een rapport. Infrasite heeft het rapport ingezien en legt de conclusie in dit artikel voor.

In de ochtend van donderdag 23 februari 2023 zagen medewerkers van Van den Herik Sliedrecht water onder de damwand stromen van de bouwkuip waarin het Julianakanaal tussen Berg en Obbicht werd verbreed. Aan het einde van de dag stond de bouwkuip vol met water. Niemand raakte gewond en het materieel werd op tijd ontruimd, maar het incident heeft wat gekost. De werkzaamheden aan dit deel van het kanaal zijn nog steeds niet hervat.

Rijkswaterstaat schakelde Deltares in om de oorzaak te onderzoeken. Dat deed het onderzoeksbureau op basis van metingen, videobeelden en ooggetuigenverslagen. De eerste conclusies zijn deze week bekendgemaakt. Het water is vanaf de kanaalzijde onder de damwand doorgelopen, valt te lezen in het rapport. Dit proces heet ‘onderloopsheid’ en was in dit geval een lekkage van het water in het kanaal naar de bodem van het kanaal, waaronder de bodem van de bouwkuip. De lekkage is op zijn beurt ontstaan bij het inbrengen van de damwanden en later verergerd bij het droogpompen en ontgraven van de bouwkuip.

Een diagram van het probleem. Lees verder over de oorzaak onderaan de afbeelding. © Deltares 

Installatiefout of logisch gevolg?

Het water stroomde dus al in de bodem voordat het op donderdagochtend voor medewerkers zichtbaar werd. De ’trigger’ voor het falen van de bouwkuip was “het ontgraven van de grond voor de aanleg van een kleikist in de week van 13 tot 22 februari op de plaats van het bezwijken”, zeggen de onderzoekers. “Uiteindelijk ontstond er een wel, bezweek een damwand en liep de bouwkuip vol.”

Het is volgens Deltares nog de vraag waarom de damwand nu juist op de plek bezweek waar die uiteindelijk is bezweken. Andere delen van de damwand op plaatsen waar de kleikist is ontgraven zijn namelijk “niet tot dezelfde diepte bezweken”. Als mogelijke verklaring noemen de onderzoekers dat de damwandplanken misschien uit het slot zijn gelopen. Het slot is het gedeelte dat damwandplanken aan elkaar koppelt. “Foto’s van de verwijderde planken laten zien dat er kapotte sloten zijn waargenomen, maar het is niet per se duidelijk of er ook planken uit het slot zijn gelopen en of de schade aan de sloten voorafgaand aan het bezwijken al aanwezig was.”

“De mogelijkheid bestaat dat bij het inbrengen van damwandplanken het geponste slot is opengetrokken door krachten tijdens de installatie.” Een andere mogelijkheid is volgens Deltares dat de schade ontstond door het water dat de bouwkuip instroomde, dus niet voorafgaand aan het incident. Aan de sterkte en afmetingen van de damwandplanken zelf wordt niet getwijfeld, zeggen de onderzoekers op basis van keuringsformulieren. “Wel dient dit nader te worden onderzocht.”

Deltares raadt Rijkswaterstaat aan om meer onderzoek te laten doen naar de schade aan de damwandplanken. Daarmee kan worden vastgesteld of het slot is opengetrokken bij het inbrengen van de damwandplanken of bij het uiteindelijke bezwijken van de damwand, schrijven de onderzoekers in de conclusie.

Medewerkers zagen het water op 23 februari 2023 onder de damwand door stromen. © Rijkswaterstaat

Lees ook:

• Rijkswaterstaat wil delen van Julianakanaal droogzetten
• Nooddam Maastricht is dicht