Onderzoeksinstituut Deltares heeft een opmerkelijk rapport het licht laten zien. Want gaat vrijwel alles tegenwoordig over duurzaam en circulair, transitie en waterstof, CO2 en windturbines, Deltares gooit het eens over een compleet ander boeg. De onderzoekers vroegen zes mensen met veel ervaring in de weg- en waterbouw naar waar ze spijt van hebben.

‘Lessen uit de praktijk, Trots en spijt in de waterbouw’, zo heet de bundel. Geïnterviewd werden zes leidingevenden met een lange staat van dienst in de waterbouw: een langjarig projectleider waterkeringen bij Rijkswaterstaat, een hoofd technische dienst bij meerdere waterschappen, een projectmanager Ruimte voor de Rivier bij een provincie, een hoofdingenieur-directeur, een senior-adviseur voor het rivierbeheer bij Rijkswaterstaat en een programmamanager hoogwaterbescherming bij een waterschap.

Een aantal citaten:

‘Het streven naar geen-spijt vind ik een laffe redenering. Want het betekent er voor waken dat je je ergens een buil aan kunt vallen, en dat doe je alleen maar als je bang bent.’

Zaltbommel

‘Wat ik zelf een goed gelukt project vind, is de dijkverbetering in Zaltbommel. Zaltbommel had een beschermd stadsgezicht, maar we hadden het gevoel dat de stad zich vooral naar de kern van de stad had gericht, en zich wat had afgekeerd van de rivier. Terwijl vroeger Zaltbommel echt een stad áán de rivier was; zichtbaar, merkbaar, voelbaar. Toen hebben wij dus gezegd dat we met de dijkversterking het contact van de stad met de rivier wilden verbeteren. (…) Ik durf wel te zeggen dat we bij het waterschap regelmatig onze nek hebben uitgestoken om meer dingen mee te nemen om het mooier te doen dan voor de veiligheid strikt nodig was. Daar ben ik trots op.’

GroenLinks

‘Ik heb wel een voorbeeld van een gemiste kans, maar die is niet waterbouwkundig. Toen ik bij de stadsregio Arnhem-Nijmegen werkte, maakten we samen met de provincie plannen voor het Multimodaal Transportcentrum Valburg. Door acties van Milieudefensie en GroenLinks in de politiek haakte Nijmegen af, en daarna werd het hele project gestopt.’’

Urgentiebewustzijn

‘Heel Ruimte voor de Rivier was no-regret. We doen niets waar we later spijt van krijgen, sterker nog: het is verstandiger om het nú te doen dan over twintig jaar. Je moet mensen voorbereiden op de dingen die gaan komen en urgentie kweken voor de maatregelen. Waarom wordt geld uitgeven voor duurzaamheid zo ingewikkeld gevonden? Omdat men er in zijn eigen leven geen last van zal hebben. Als het urgentiebewustzijn er niet is, gaan mensen het doel ter discussie stellen.’

Spelletje

‘Kijk, bij projecten gaat het vaak om het spelletje tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Soms heeft spijt in een project er mee te maken dat dat samenspel niet goed gaat. Het kan ook met de aanbestedingsvorm te maken hebben. Of iets wel of niet slaagt – en of je er dan dus spijt van hebt – heeft dus te maken met de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Nu zou je kunnen kiezen voor een bureaucratische aanpak; dan zit je juridisch vaak goed, maar ook in een vechtsituatie. Dan krijg je niet wat je eigenlijk wilt. Dus wil je het liever anders aanpakken, door samen te werken en principieel van elkaars kwaliteiten en kracht uit te gaan.’

Urgentiebewustzijn

‘Heel Ruimte voor de Rivier was no-regret. We doen niets waar we later spijt van krijgen, sterker nog: het is verstandiger om het nú te doen dan over twintig jaar. Je moet mensen voorbereiden op de dingen die gaan komen en urgentie kweken voor de maatregelen. Waarom wordt geld uitgeven voor duurzaamheid zo ingewikkeld gevonden? Omdat men er in zijn eigen leven geen last van zal hebben. Als het urgentiebewustzijn er niet is, gaan mensen het doel ter discussie stellen.’

Het rapport ‘Trots en spijt in de waterbouw’ is te downloaden bij Deltares.

Lees ook:

Limburg krijgt er 5 kilometer aan dijken bij

Waterbouwers voelen gevolgen oorlog Oekraïne