Wissel
Een wissel is een constructie in een spoorweg om een trein, metro, of tram naar een ander spoor te leiden.
Gewoon wissel (2 gewone wissels in een wisselverbinding)
Gewone wissels zijn er in links of rechts afbuigend. Dit is te zien door tegen de tongbeweging in te kijken.
Symmetrisch wissel
Vertakt zich in twee sporen en heeft twee afbuigende sporen voorzien van een gelijke straal.
Engels wissel
Een engels wissel bestaat uit twee scheef kruisende sporen.
Deze zijn door twee bogen verbonden.
Half Engels wissel
Een half engels wissel bestaat uit twee scheef kruisende sporen.
Deze zijn door één boog verbonden.
Kruiswissel
Een kruiswissel een combinatie van vier wissels en een kruising.
Smeren van wissels
Dit wordt in de meeste gevallen bij ProRail niet meer gedaan, er zijn diverse systemen vrijgegeven (w.o. rollensystemen en kunststof glijplaten) die het smeren van contactvlak tussen wisseltong en glijplaten overbodig maken.
Hier is dus het gezegde van toepassing "alles loopt op rolletjes"
Nieuw te bouwen wissels worden standaard van een geschikt systeem voorzien.
Een systeem om het smeren van een beweegbaar puntstuk overbodig te maken is in voorbereiding.
Enkele afbeeldingen van smeerloze wisselsystemen:
Schwihag Rol Austro Rol Ekos Rol
BWG Rol Portec Schwitchglide (glijplaat)
Bediening wissel
Een wissel kan centraal bediend zijn (door de treindienstleider) of locaal bediend (door iemand ter plaatse). Een centraal bediend wissel heeft een elektromechanische wisselsteller die aangestuurd wordt door de beveiliging. Een half engels wissel heeft twee wisselstellers. Een engels wissel heeft eveneens twee wisselstellers en iedere wisselsteller stuurt twee sets wisseltongen aan.
Stand van het wissel
In een gewoon wissel komen drie spoortakken bijelkaar: het linksleidende deel, het rechtsleidende deel (beide aan de achterzijde) en de voorzijde. Een gewoon wissel heeft twee standen: linksleidend en rechtsleidend. Dit wordt gezien vanaf de voorzijde van het wissel.
Wissellengtes
- 1:9-wissel
- 1:12-wissel
- 1:15-wissel
- 1:20- wissel (alleen als symmetrisch wissel)
- 1:18,5 -wissel (NG wissel) eerste toepassing: Betuweroute. Een bijzonder kenmerk van dit wissel is dat de kop van de spoorstaaf onder de hoek van 1:40 staat t.o.v. het lijf)
- 1:34,7-wissel
- 1:39,173-wissel (dit is géén "standaard" wissel, er zijn slechts 3 exemplaren van dit type gelegd)
- …
Wissel 1:39 nabij stadion ArenA in Amsterdam
Zie voor een overzicht van alle beschikbare en vrijgegeven wissels en kruisingen het ProRail document REG00003-1, dit is een register van wissels en kruisingen. Veel gegevens van de verschillende wissels zijn hier in opgenomen zoals de toegestane snelheid van berijden en schemalengte.
In de REG00003-1 zijn generiek voorkomende wissels opgenomen die vanaf de zestiger jaren als standaard wissel gebruikt zijn. De huidige standaard wissels en kruisingen zijn in dit register grijs gemarkeerd en dienen te worden toegepast bij Nieuwbouw en vernieuwing. Unicaten en locatiespecifiek gemaakte wissels en kruisingen zijn niet in dit register opgenomen.
Ontwikkelingen
Op het traject Amsterdam-Utrecht is een nieuwe generatie wissels toegepast (NG wissels). Deze wissels liggen op betonnen wisselliggers met doorsteekbevesting (dus geen kraagschroeven meer), de spoorstaven staan onder een helling van 1:40 en zijn voorzien van lage tongen en de zogeheten EBI-Switch wisselstellers.
Om de Utrechtboog op de lijn Amsterdam-Utrecht aan te sluiten, zijn drie voor Nederland unieke hogesnelheidswissels gebouwd (1:39-wissels). Treinen kunnen met een snelheid van 160 km/uur deze wissels afbuigend berijden. Een vierde wissel 1:39 is gebouwd in de HSL zuid.
Externe link
Wisselbouw
Kloos Oving