Voertuigen met ogen, oren en een brein

Voertuigen met ogen, oren en een brein
De auto’s van de toekomst waren op 6 juni 2008 in Eindhoven te zien. TNO organiseerde daar samen met de drie Technische Universiteiten en het Automotive Technology Centre een symposium over intelligente voertuigen.

Onderzoekers, de industrie, maar ook het publiek was uitgenodigd om kennis te maken met intelligente voertuigen. Meer dan 400 deelnemers en pers uit binnen- en buitenland kwamen om de demonstraties te bekijken en zelfs uit te proberen. Kijk bij zie ook voor een greep uit de vele mediapublicaties.
TNO was aanwezig met 3 demonstraties.

Auto’s van de toekomst

Alsof een groep nomaden zijn tentenkamp had opgeslagen. Zo zag het terrein van de TU Eindhoven er uit. Naast het Auditorium stonden ruim dertig witte tenten, met daartussen een bijzondere verzameling voertuigen, de demonstratiemodellen van de IEEE Intelligente Voertuigen Conferentie (IV2008). De meeste modellen zien er nog niet uit als gewone auto’s: er hangen grote sensoren aan, stroomkabels en de achterbanken zijn volgebouwd met laptops en andere apparatuur. Het zijn de eerste prototypes van technologie, die over een tijdje standaard zal zijn. TNO Bart van Arem is medeorganisator van het congres: “Wat hier vandaag te zien is, zit over tien tot vijftien jaar in uw auto.” Dat zegt hij niet zomaar. Tien, vijftien jaar geleden waren er op dezelfde conferentie demonstraties te zien van voertuigen, die automatisch in hun rijbaan bleven, van adaptive cruise control en systemen die de blinde hoek in de gaten hielden: technologie die nu daadwerkelijk op de markt is.

Intelligente voertuigen

Intelligente voertuigen kunnen hun omgeving waarnemen en er op reageren. Om de auto’s oren en ogen te geven, worden ze uitgerust met sensoren: videocamera’s, laser, radar en lidar – een technologie die de afstand tot een object bepaald met laserpulsen. Slimme softwareprogramma’s verwerken de informatie en herkennen in de opnamen de belijning op de straat, de borden langs de weg of de andere auto’s op de weg. En daar kan de auto vervolgens ook nog intelligent op reageren. Soms door de bestuurder met een piep te waarschuwen dat hij te dichtbij komt, soms ook door in te grijpen en automatisch een noodstop te laten maken.

TNO demonstreerde op 6 juni 2008 in Eindhoven drie projecten.

Kantelgevaar van vrachtwagens
De grote DAF-truck stak hoog boven de witte tenten uit. TNO werkt aan apparatuur om het gevaar op het kantelen van vrachtwagens te verkleinen. Iedere week gaan er in Nederland een of twee wagens om. Vaak hebben de chauffeurs in hun goedgeveerde kabine niet in de gaten dat de oplegger instabiel wordt. Op de oplegger van de TNO-vrachtwagen zijn sensoren aangebracht, die de bewegingen van de vrachtwagen registreren. Een computermodel berekent aan de hand van de data de stabiliteit van de truck – zonder dat hij verdere informatie nodig heeft over de lading of het type oplegger. Het uiteindelijke doel is een waarschuwingssysteem voor de chauffeur, dat aangeeft hoe hard hij veilig kan rijden. ,,Nu zijn het nog allemaal losse sensoren en een losse computer, maar uiteindelijk moet dat allemaal in een klein kastje komen, dat transporteurs op de oplegger kunnen bevestigen”, vertelt TNO-er Sven Janssen.

Serie hybride VW Beetle
Een andere opvallende verschijning in het kamp was de gele VW Beetle van TNO. Premier Jan-Peter Balkenende en ministers Camiel Eurlings en Maria van der Hoeven hebben er bij eerdere demonstraties in gereden. De auto is vijf jaar geleden door omgebouwd tot een serie hybride. Het is duidelijk dat het hier niet om een standaardmodel gaat: de bagageruimte en de achterbank staan vol apparatuur. De auto is een laboratorium op wielen. Hij wordt gebruikt om verschillende regelalgoritmen te testen, zodat de optimale verhouding tussen de electro- en de dieselmotor kan worden gezocht.

Virtual reality in het echt
Het derde TNO-voertuig hangt even aan de stroom om zijn accu’s op te laden: naast het bezineklepje zit een stopcontact. Ook deze auto is bedoeld voor onderzoek. Op de bestuurdersstoel ligt een headset met een bril. De bestuurder draagt die tijdens het rijden. De bril dient als display. Hierop kan bijvoorbeeld een virtuele voorganger op de weg worden geprojecteerd: een stukje virtual reality in het echt.

Dankzij deze headset kan TNO tijdens het rijden de reacties van bestuurders onderzoeken. Hoe snel reageren ze bijvoorbeeld als de virtuele auto te dichtbij komt, of als een virtuele auto onverwacht de weg oversteekt? Ook kan er een viruteel display worden geprojecteerd, dat door de bestuurder beoordeeld kan worden. Voor de demonstratie in Eindhoven is de auto uitgerust systeem dat automatisch gas terug neemt als de auto een virtuele voorganger te dicht nadert. TNO onderzoekt hoe bestuurders dat ervaren. Jasper Pauwelussen is een van de onderzoekers ‘Voor ons is de headset de ideale tussenweg tussen realiteit en simulator. Je kan veel van onze experimenten niet met echte auto’s uitvoeren, dat zou te gevaarlijk zijn. Je zou proefpersonen ook in een simulator kunnen laten rijden, maar dit benadert de werkelijkheid beter.’

Meer informatie: www.tno.nl/mobiliteit