Groot experiment met zand op bodem Amelander Zeegat

Foto: Ivo Ketelaar

Vandaag, dinsdag 20 maart 2018, start Rijkswaterstaat met een groot experiment in het Amelander Zeegat. Door 5 miljoen m3 zand op de zeebodem ver voor de kust neer te leggen, onderzoekt Rijkswaterstaat met deze pilotsuppletie hoe de Nederlandse kust op een duurzame manier kan meegroeien met de zeespiegelstijging.

Om de situatie voor de suppletie te kunnen vergelijken met de situatie daarna, heeft Rijkswaterstaat in het najaar van 2017 een meetcampagne uitgevoerd.

Om teruggang van de kust te voorkomen, brengt Rijkswaterstaat sinds de jaren 90 jaarlijks zand aan (zandsuppleties). Gemiddeld is dat 12 miljoen m3 zand per jaar. Zeespiegelstijging en bodemdaling vragen om een langetermijnvisie voor het beheer en onderhoud van de Nederlandse zandige kust. Met onder andere het programma Kustgenese 2.0 onderzoekt Rijkswaterstaat hoe de Nederlandse kust op een duurzame manier kan meegroeien met de zeespiegelstijging. Om Nederland ook na 2050 tegen het water te kunnen beschermen. Het doel van dit onderzoek is het ontwikkelen van kennis om vanaf 2020 een goed onderbouwd besluit te kunnen nemen over het beleid en beheer van het Nederlandse zandige kustsysteem.

Werking zeegaten
Het Amelander Zeegat, het gebied in de Noordzee tussen Terschelling en Ameland, is een goede proeflocatie voor onderzoek. Het zeegat is namelijk – anders dan andere locaties in de Waddenzee – een natuurlijk en zelfstandig functionerend systeem dat niet wordt beïnvloed door bijvoorbeeld door de afsluiting van de Zuiderzee of de Lauwerszee. Door juist in dit onstuimige gebied onderzoek te doen, krijgen we meer inzicht in de werking van zeegaten, de wisselwerking tussen de Noordzee en de Waddenzee en de ontwikkelingen van het watersysteem op langere termijn. Niet alleen voor het Amelander Zeegat, maar voor zeegaten in het algemeen.

Meetcampagne 2017
Voorafgaand aan de pilotsuppletie voerde Rijkswaterstaat in het najaar van 2017 een meetcampagne uit in het Amelander Zeegat. Doel van de metingen was om inzicht te krijgen in de situatie vóór het aanbrengen van zand in het Amelander Zeegat. De onderzoekers keken naar de wisselwerking tussen wind, golven, getij en zandverplaatsing. Voor dit onderzoek zijn vijf stalen meetframes op de bodem van het zeegat geplaatst. Ook voerden we met behulp van meetschepen een nulmeting uit naar het bodemleven in het zeegat. De uiteindelijke resultaten geven inzicht in de werking van zeegaten en helpen een belangrijke vraag te beantwoorden: hoeveel zand is er jaarlijks nodig om de kust duurzaam in stand te houden en waar en wanneer moeten we dit aanbrengen. Mogelijk zijn zeegaten geschikte locaties om in de toekomst te suppleren.

Opmerkelijke waarnemingen in Amelander Zeegat
Uit de voorlopige resultaten is gebleken dat door het Borndiep (de geul in het Amelander Zeegat) enorme hoeveelheden water stromen. Tijdens de wisseling van vloed naar eb is een hoeveelheid van 17.000 m3/s water waargenomen door de geul van het zeegat (Borndiep). Ter vergelijking: door de Rijn kwam in de afgelopen hoogwaterperiode in afgelopen januari ongeveer 8000 m3/s. Daarnaast blijkt het Amelander Zeegat een zeer dynamisch gebied te zijn. Zo is een meetframe tijdens een zware storm onverwachts bedolven onder een dikke laag zand van een aantal meter. De huidige locatie van het meetframe is bekend. Binnenkort probeert Rijkswaterstaat het meetframe boven water te halen. Ook op het gebied van ecologie zijn interessante waarnemingen gedaan. Zo zijn er in het Amelander Zeegat 5 verschillende leefgebieden ontdekt en 113 verschillende soorten bodemdieren geteld, een onverwachts groot aantal voor zo’n relatief klein gebied. De grootste biodiversiteit is aangetroffen ten oosten van de locatie van de pilotsuppletie. In het najaar van 2018 presenteert Rijkswaterstaat de definitieve wetenschappelijke resultaten van de meetcampagne 2017.

Meer informatie
Lees op Waterbouwsite Start groot meetprogramma tussen Ameland en Terschelling

U las zojuist één van de gratis premium artikelen

Onbeperkt lezen? Profiteer nu van de introductieaanbieding voor € 10,- per maand.

Bekijk de aanbieding

Auteur: Redactie Infrasite

Bron: Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat