Amsterdam – Op 1 juni 2005 heeft de onafhankelijke commissie van deskundigen haar rapport uitgebracht over bestuur, management en kostenbeheersing bij de Noord-Zuidlijn: ‘de prijs van mobiliteit’. Voorzitter mw. mr. W. Sorgdrager deed dat door het rapport aan te bieden aan burgemeester Cohen.

Tegelijkertijd is, onder begeleiding van de commissie, het rapport verschenen van het Britse onderzoeksbureau Faithfull & Gould, dat een bedrijfsmatige doorlichting bevat van het project Noord-Zuidlijn.

Commissie en onderzoeksbureau zijn beide benaderd door een voorbereidingscommissie uit de gemeenteraad, onder leiding van Auke Bijlsma.

De rapporten zijn het resultaat van een besluit van de gemeenteraad van 16 juni 2004 om:
– de projectleiding en het management van de Noord-Zuidlijn door te lichten;
– te onderzoeken of de financiële beheersing van het project adequaat is, en zo niet;
– een advies uit te brengen op welke wijze deze kan worden verbeterd;
– daarnaast een advies uit te brengen hoe de controlefunctie van de gemeenteraad bij grote projecten kan worden versterkt.

Na de feitelijke start van de uitvoering van het project (medio 2002) nam al snel bij de gemeenteraad de twijfel toe over de beheersbaarheid van het project en de kwaliteit van het management. Dit kwam door overschrijdingen, waarvoor afdoende verklaringen ontbraken.

De commissie spreekt van een NZL paradox: het politiek-bestuurlijke en het ambtelijke systeem van de gemeente Amsterdam hebben op hoofdlijnen goed gefunctioneerd, en toch is het dossier niet volledig ‘onder controle’.

Ook het rapport van het bureau Faithful & Gould is in grote lijnen positief over de kwaliteit en de inzet van het management en de projectorganisatie.

Maar om een situatie te laten ontstaan waarbij alle betrokken partijen maximaal vertrouwen hebben in de verdere realisatie van de Noord Zuidlijn zijn er volgens de commissie additionele inspanningen nodig. Deze hebben betrekking op contractmanagement, risicomanagement en financieel management. Daarmee kan de kans op tegenslagen worden geminimaliseerd en de kans problemen vroegtijdig te zien en aan te pakken worden gemaximaliseerd.

De aanbevelingen van het bureau Faithful & Gould gaan uitgebreid in op deze onderwerpen en moeten daarom volgens de commissie uiterst serieus worden genomen.

De commissie meent wel dat zowel de verantwoordelijke bestuurders als de projectorganisatie niet kunnen en mogen garanderen dat er geen verdere kostenverhoging voor rekening van de gemeente zal plaatsvinden. Daarvoor zijn een aantal factoren te onzeker (financiële implicaties van een aantal risicofactoren nog onduidelijk, fluctuerende aanbestedingsklimaat, nog lopende geschillen, gemeente draagt groter risico dan voorzien).

De onafhankelijke commissie bestond naast haar voorzitter uit prof.dr. Paul ’t Hart [Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschappen] en ing. J.M.W. van Voorden [onafhankelijk kostenadviseur bouwprojecten].

De rapporten zullen op 15 juni 2005 worden besproken in de raadscommissie Verkeer, Vervoer en Infrastructuur, Zeehaven en Luchthaven en Informatie- en Communicatietechnologie.