Utrecht – De Minister van Verkeer en Waterstaat heeft besloten dat commerciële exploitatie van de Betuweroute op dit moment prematuur is. Gevolg is dat de Minister voorstelt om te kiezen voor een tussenoplossing door de lijn de eerste jaren in beheer te geven aan ProRail en een concessie te verlenen voor de relatief korte duur van 3 tot 5 jaar. De business case van ProRail en Havenbedrijf ging, op verzoek van de Minister uit van een langjarige concessie. Het Havenbedrijf kan door nauwe samenwerking met ProRail betrokken blijven bij de Betuweroute. ProRail en Havenbedrijf kunnen zich vinden in deze tussenoplossing van de Minister.

In februari 2004 kregen Havenbedrijf en ProRail het verzoek van de Minister van Verkeer en Waterstaat om een business case voor exploitatie van de Betuweroute voor een periode van 15 jaar te maken. Havenbedrijf en ProRail streefden in hun voorstel naar een hoge mate van dekking van de exploitatielasten én naar het genereren van een flink volume, door snel een groot aantal vervoerders en verladers van de lijn gebruik te laten maken. Daarmee wilden zij er ook voor zorgen dat het bestaande net, met name de Brabantroute door een aantal steden, ontlast wordt. Gevolg hiervan was de keuze voor een concurrerende, realistische tariefstelling waardoor pas op langere termijn volledige dekking van de exploitatiekosten ontstaat.

Uit de businesscase van Havenbedrijf en ProRail komt naar voren – en dit wordt eveneens vermeld in de Kamerbrief van de Minister – dat de exploitatie van de Betuweroute in de eerste jaren een aantal serieuze onzekerheden kent. Denk aan de beschikbaarheid van internationale treinpaden, de Europese liberalisering van het spoorvervoer, eventuele kinderziektes van de Betuweroute en de daadwerkelijke bereidheid van de markt om een bepaalde gebruikersheffing te betalen. De Minister is vanwege deze onzekerheden van mening dat de uitgifte van een 15-jarige concessie voor de commerciële exploitatie op dit moment prematuur is. Wel onderschrijft de Minister de innovatieve benadering door Havenbedrijf en ProRail in de aangeboden business case. Want in de Business case zijn een aantal belangrijk kostenbesparende maatregelen opgenomen en wordt de rol van ketenregisseur door het dochterbedrijf ingevuld.

Havenbedrijf en ProRail zijn van mening dat door de nu gekozen tussenoplossing van de Minister binnen enkele jaren meer duidelijk zal zijn en welke risico’s zich daadwerkelijk gaan voordoen bij de exploitatie. Ondertussen wil ProRail de voorgenomen innovaties op het gebied van railgoederenvervoer zoals voorgesteld in de businesscase doorvoeren. Het gaat daarbij onder andere om introductie van een systeem met reserveringstoeslagen en vroegboek- en annuleringskortingen, integratie van alle operationele activiteiten en een internetportal voor informatieuitwisseling. Ook het Havenbedrijf ziet voordelen in de nu gekozen werkwijze: door nauwe samenwerking met ProRail kan het Havenbedrijf betrokken blijven bij de ontwikkeling van de Betuweroute tot een belangrijke achterlandverbinding voor de Rotterdamse haven. Dit is van belang voor de concurrentiepositie van de haven.

Belangrijkste doelen voor ProRail en Havenbedrijf zijn een intensief en kostendekkend gebruik van de Betuweroute en het introduceren van een aantal vernieuwende elementen voor het goederenvervoer. Het gaat hierbij onder meer om de wens van vervoerders om zaken te doen met een slagvaardige, marktgerichte organisatie waarbij online capaciteit kan worden geboekt. Met deze aanpak willen Havenbedrijf en ProRail een aantal innovaties in het railgoederenvervoer realiseren die leiden tot efficiënt gebruik met een perspectief op kostendekking van de lijn. De eerste aanzet daartoe kan ook in de nu door de Minister gekozen tussenoplossing.

ProRail en Havenbedrijf kijken uit naar het op korte termijn maken van afspraken met de Minister over de komende concessie. Zodat tevens vanaf 1 januari 2007 afspraken zijn gemaakt met vervoerders en spooraannemers over vervoer en onderhoud van de lijn. En afspraken in internationaal verband over het aanbieden van doorgaande internationale treinroutes. Tevens moet worden gezorgd voor voldoende locomotieven die zijn uitgerust met het nieuwe beveiligingssyteem ERTMS.