Betuweroute bakermat kennis infraprojecten

betuweroute betuwelijn vracht spoorgoederenvervoer bovenleiding

Op 16 juni 2014 was het 7 jaar geleden dat de Betuweroute officieel geopend werd door koningin Beatrix. Het grootste infrastructurele project in Nederland tot dan toe kent een verleden met moeizame besluitvorming, vertraging en kostenoverschrijding. Tegelijkertijd gaat het project de geschiedenis in als bakermat van kennis op het gebied van grote infrastructurele projecten. Ronald Gram, de toenmalige technisch projectmanager en Frank de Vries, toen besturingsspecialist TTI, blikken terug op een bijzonder project.

Het is 2002. De aanbesteding voor de Tunnel Technische Installaties is mislukt en de Projectorganisatie Betuweroute stelt een TTI team samen dat opnieuw de specificaties moet vaststellen. Frank de Vries, partner van Covalent, wordt gevraagd als besturingsspecialist. Een jaar later moeten de specificaties omgezet worden naar de bestekken van de 5 tunnels. De regie komt in handen van Ronald Gram, tevens partner van Covalent. In de rol van technisch manager is hij verantwoordelijk voor de begeleiding van de aanbesteding, het beoordelen van aanbiedingen, het begeleiden van opdrachtnemers, het testproces en het uiteindelijke overdragen naar de exploitant.

Wel of geen sprinklerinstallatie?

Tot in de fase aanbesteding is er onduidelijkheid over de technische systemen die in de tunnels moeten komen. De grote vraag betreft het al dan niet realiseren van sprinklersystemen. Gram: ‘Het veiligheidsniveau werd hoog ingezet. Er moesten gevaarlijke stoffen vervoerd worden, zoals benzine, gas en chloor. Bovendien was de discussie over tunnelveiligheid, mede door de grote tunnelbranden, zeer actueel.’ Het uiteindelijke besluit om wel sprinklersystemen toe te passen, heeft enorme gevolgen voor de scope van het project. Gram:’ Het betrof de grootste installatie en het was technisch behoorlijk complex. En om aan te geven hoe uniek dit was; er waren op dat moment geen tunnels met sprinklerinstallaties in Nederland.’

Tunnelveiligheid: tekentafel versus praktijk

Er bestond ten tijde van het project geen duidelijke regelgeving over tunnelveiligheid. De Vries: ‘Het was daarom essentieel om de technische besluiten te verankeren in de wet- en regelgeving. Niet alleen om te kunnen verantwoorden wat er gebouwd werd, maar ook om een evenwichtig en goed werkend systeem op te kunnen leveren op basis waarvan bestuurlijke verantwoordelijkheid afgelegd kan worden.’

De keerzijde van de vele toegepaste veiligheidssystemen is de invloed op de beschikbaarheid van de tunnels. Gram: ‘In de praktijk ligt het anders dan achter de tekentafel. Hoe meer installaties in een tunnel, hoe lastiger voor de exploitatie. Het onderhoud van die systemen kost namelijk veel tijd en dus beschikbaarheid. Dat werd onderschat. Bovendien; hoe weet je dat een systeem altijd werkt? En als het niet werkt, moet de tunnel dan dicht? Zo niet, waarom zit het dan in de tunnel? Dat zijn complexe discussies.’

Reden voor euforie

De specificaties worden afgerond. Reden voor een feestje. Immers, er moest alleen nog maar gebouwd worden. Gram: ‘Maar dat was nog maar het begin. Specificaties uitvoeren betekent samenwerken met verschillende partijen, bijsturen en anticiperen op veranderde omstandigheden. Specificaties moeten goed zijn, maar zijn nooit perfect. Tijd besteden aan perfectioneren heeft geen toegevoegde waarde, het uitvoeringsrisico wordt er namelijk niet kleiner van.’ Wel reden voor euforie volgens Gram is de uitgevoerde RAM berekening, waarmee aangetoond werd dat de kleppenkasten van de verdeelstations van de watersprinklers vereenvoudigd konden worden. ‘Door de berekening konden we becijferen dat het systeem robuuster zou worden door maar liefst 50% minder kleppen. ‘

De Vries denkt bij euforie aan de allereerste brandproeven in de Sophiatunnel en de tunnel bij Zevenaar. ‘We hadden ontdekt dat een brand gedetecteerd wordt waar de rook het plafond raakt. Maar door de luchtstroming in een tunnel is dat vaak enkele meters naast de daadwerkelijke brandhaard. We maakten een rekenmodel dat verkeerde blussing moest voorkomen. Alle systemen werkten zoals we bedacht hadden, geweldig!’

Betuweroute als bakermat

Het project Betuweroute gaat de geschiedenis in als bakermat voor kennis op tunnelvlak. Gram: ‘De kennis en ervaring over complexe infrastructuur die er nu is, is opgedaan bij de Betuweroute en de HogeSnelheidsLijn (HSL). Tot op de dag van vandaag zie je de ideeën die in deze projecten zijn ontstaan terug in alle tunnelprojecten.’ Niets anders dan roem dus? Gram: ‘Er is naderhand wel aandacht besteedt aan het vereenvoudigen van de systemen, vanuit het oogpunt onderhoud en exploitatie. Denk aan systemen die niet goed tegen vervuiling kunnen. De balans tussen veiligheid en beschikbaarheid is tegen het licht gehouden. Kijk, de combinatie van al die systemen was een primeur en we hebben geen testtunnel kunnen maken..’

U las zojuist één van de gratis premium artikelen

Onbeperkt lezen? Profiteer nu van de introductieaanbieding voor € 10,- per maand.

Bekijk de aanbieding

Auteur: Redactie Infrasite

Bron: Covalent