Europark Lanaken – Een verhaal van opslag en overslag, winning en verlies

Lanaken, België – Medio januari 2008 werden de opgravingen aan het Europark te Lanaken beëindigd. De werken die gebeurden in het kader van de aanleg van een industrieterrein met overslagstation en rangeerterrein, vatten aan op 27 augustus 2007. Tijdens deze opgravingen werd zo een 4.5 hectare opgegraven wat het onderzoek meteen maakte tot de grootste vlakdekkende opgraving ooit uitgevoerd in Limburg. Op de definitieve resultaten is het nog even wachten. Er werden wel al enkele voorlopige resultaten bekend gemaakt. Volgens de opgravers van BAAC bv. uit ’s Hertogenbosch gaat het om resultaten die voor de Late Bronstijd een grote impact zullen hebben.

De oudste vondsten die tijdens het onderzoek werden aangetroffen, dateren uit het Midden-Paleolithicum (ca. 100.000 jaar geleden). Het gaat om enkele grote vuurstenen afslagen die op het terrein zijn terecht gekomen door de aanleg in de 19de eeuw van een verdiept spoortracé.

Uit het Vroeg-Neolithicum (Bandkeramiek – 5400-4900 v. Chr.) dateren twee stenen dissels (een soort stenen bijlen). Mogelijk hebben deze vondsten te maken met zogenaamde off-site-fenomenen gerelateerd aan een op Nederlands grondgebied gelegen nederzetting met bijhorend grafveld.

De meest unieke en dus belangrijkste vondst is deze van een nederzetting uit de Late Bronstijd (1150-850 v. Chr). In totaal werden tientallen kuilen gevonden die soms een doorsnede hadden van meer dan 4 meter. Naar de functie van deze kuilen is het voorlopig raden: ofwel werden ze aangelegd voor de winning van leem om ze, wanneer afgedankt, vol te storten met huishoudelijk afval, ofwel werden ze aangelegd voor de opslag van graan en/of andere levensmiddelen (silo’s). Verder onderzoek zal hier klaarheid brengen.

Er werden ook opvallend veel resten van zogenaamde ’spiekers’ aangetroffen (15). Deze spiekers zijn allen noordwest-zuidoost gericht, zijn zespalig en werden gebruikt voor de opslag van voedselgewassen en hooi. De kern van de nederzetting werd echter niet aangetroffen. Naar alle waarschijnlijkheid is deze gelegen vlak ten zuiden van de opgraving onder een opslagterrein voor containers.

Een laatste periode die vertegenwoordigd is op de archeologische site is de Nieuwe Tijd (16de-17de eeuw). Uit deze periode dateren vermoedelijk honderden haardkuilen. Deze werden liggend op één lijn aangetroffen zodat deze kuilen moeten geïnterpreteerd worden als behorend tot een legertentenkamp of verdedigingsgordel met kampement. In de 17de eeuw had rond Maastricht drie keer een beleg plaats: in 1632 (Frederik Hendrik), in 1673 (Lodewijk XIV) en nog eens in 1676 (Willem III). Nader onderzoek van de vondsten zal uitmaken in welke periode de Europarksporen vallen. Leuke vondst is een zilveren ring en enkele stukken aardewerk (steengoed kan, aardewerk bord, schaaltje).

De definitieve resultaten zullen in de loop van 2008 bekend gemaakt worden. De meest markante vondsten zullen in de loop van 2008 ook het voorwerp vormen van twee kleine tentoonstellingen. Een van deze tentoonstellingen gebeurt in samenwerking met het Gallo-Romeins museum in Tongeren.