Utrecht – De veiligheid op overwegen is de afgelopen vier jaar sterk verbeterd. Het aantal botsingen tussen treinen en weggebruikers op overwegen is in 2004 gedaald tot 59. In 2000 was het aantal botsingen op overwegen nog 88. Er is er sprake van een dalend aantal ongevallen, ondanks een sterke toename van het trein- en wegverkeer. De maatregelen die ProRail de komende jaren nog neemt, moeten leiden tot een verdere afname van het aantal slachtoffers.

In 2004 vielen bij 59 botsingen op overwegen, 15 doden en 21 gewonden. In 2003 waren dat nog 31 doden en 34 gewonden. Het aantal Ahob’s (Automatische halve overweg bomen) bleef nagenoeg gelijk: 1087 stuks, het aantal mini-Ahob’s nam toe van 207 naar 348 stuks terwijl het aantal AKI’s (Automatische Knipperlicht Installatie) afnam van 307 naar 151 stuks.

Daling aantal slachtoffers
De daling van het aantal slachtoffers in 2004 is fors ten opzichte van 2003. De oorzaak hiervan ligt naar de mening van ProRail bij de ombouw van AKI’s naar mini-Ahob’s, die voorzien zijn van korte aluminium overwegbomen met ingebouwde LED-verlichting. Hiermee zijn de overwegbomen goed zichtbaar en opvallend geworden. Ook de knipperlichtinstallaties van deze mini-Ahob’s en de gewone Ahob’s zijn de laatste jaren in snel tempo van LED-verlichting voorzien. De betere opvallendheid draagt bij tot de daling van het aantal ongevallen. Factoren die van invloed zijn op de veiligheid (of onveiligheid) van overwegen, zijn de treinfrequentie, en met name een toename van het aantal treinen, waardoor overwegen per uur gemiddeld langer dicht zijn. Ook het toegenomen wegverkeer speelt een rol: meer voertuigen en passanten geven meer kans op een botsing. En er is sprake van een afnemende discipline, wat zich uit in het negeren van rode lichten, bellen en bomen.

,br>
Ongevalscijfers 2004
– Aantal botsingen (contact met trein): 51
– Aantal dodelijke slachtoffers wegverkeer: 13
– Aantal gewonden wegverkeer: 19
– In 2004 geen doden en gewonden onder personeel en reizigers.

Ongevallen 2004 naar type overweg
– Ahob installatie: 31 botsingen, 7 doden, 9 gewonden
– AKI installatie: 6 botsingen, 3 doden, 4 gewonden
– Overige installaties: 14 botsingen, 3 doden, 6 gewonden

AKI’s worden AHOB’s en mini Ahob’s
Tussen 1985 en 2002 zijn 248 AKI’s omgebouwd tot Ahob’s of mini-Ahob’s. Sinds 2002 wordt dit ombouwprogramma versneld uitgevoerd met het plaatsen van mini-Ahob’s. De resterende 151 AKI’s zullen in 2006 (was oorspronkelijk 2010) allemaal vervangen zijn door mini-Ahob’s. Bij het plaatsen van de mini-Ahob wordt een beter opvallende overwegboom met ingebouwde LED-verlichting toegepast. Vanaf 2005 wordt begonnen deze overwegboom ook op de bestaande ‘gewone’ Ahob’s toe te passen.

Veiliger gedrag stimuleren
ProRail neemt bij risicovolle overwegen met een Ahob-beveiliging in overleg met de wegbeheerder extra veiligheidsmaatregelen. De meeste maatregelen zijn gericht op het beïnvloeden van het gedrag van de weggebruiker. Het plaatsen van een middengeleider tussen de rijbanen voorkomt dat automobilisten om de overwegbomen kunnen slalommen. Het aanbrengen van extra of langere overwegbomen moet weggebruikers letterlijk tegenhouden. En file(matrix)borden waarschuwen de weggebruiker voor de kans op filevorming op de overweg.

Aanpak overige overwegen
Nederland telt nog zo’n 288 onbeveiligde openbare overwegen. Op deze overwegen gebeuren relatief weinig ongevallen, voornamelijk doordat er weinig verkeer overheen gaat. ProRail brengt de risico’s van deze overwegen in kaart. De meest risicovolle onbeveiligde overwegen kunnen worden gesloten of worden beveiligd. Ook de bijna 458 onbeveiligde particuliere overpaden worden onder de loep genomen. Hoewel ook op deze overpaden weinig ongelukken gebeuren, zal ProRail toch proberen om het recht van overpad af te kopen of er eventueel een waarschuwingslicht te plaatsen. Particuliere overpaden zijn niet toegankelijk voor het publiek.

Opheffen overwegen
Een van de maatregelen is het opheffen van overwegen waar dit mogelijk is. ProRail probeert daarbij trajecten met veel of risicovolle overwegen aan te pakken. Soms is het nodig in plaats daarvan een ongelijkvloerse kruising (tunnel of viaduct) aan te leggen. Dit zijn dure oplossingen waarvoor bovendien de medewerking van de wegbeheerder nodig is.

Toelichting
– AKI: Automatische knipperlicht installatie (m.n. overwegen zonder bomen in de
buitengebieden)
– Ahob: Automatische halve overwegbomen (m.n. overwegen met bomen in de bebouwde kom)
– Mini-Ahob: vervanger van de AKI
– Nieuwe Mini-AHOB (zowel bij enkel als dubbelspoor)