Rijkwaterstaat wil met infrasector aan broodnodige innovatie werken
Voor het vervangen en renoveren van infrastructuur in Nederland is innovatie essentieel. Met de Innovatieagenda wil Rijkswaterstaat daarom richting geven aan het denken over nieuwe oplossingen, samen met alle betrokken partijen. Marlouke Durville, hoofdingenieur-directeur Water, Verkeer en Leefomgeving bij RWS, legt in gesprek met Infrasite uit hoe het document werkt en dat het het inhoudelijk zeker niet in beton gegoten is.
Waarom is de Innovatieagenda vanuit RWS gezien noodzakelijk?
“We staan voor grote maatschappelijke opgaven, ook als Rijkswaterstaat (RWS). Zo is er de opgave voor 55 procent CO2 reductie in 2030. Dat kunnen we niet zonder te innoveren. En dit geldt voor meerdere opgaven. Innovatie is dus noodzakelijk om onze maatschappelijke opgaven te kunnen realiseren.
Het motto van onze Innovatieagenda luidt ‘Samen, sneller met focus innoveren’. Samen houdt in dat we als Rijkswaterstaat met anderen aan innovatie willen werken. Denk aan marktpartijen, kennisinstellingen, andere overheden, enzovoorts. Daarvoor is het van belang om onze ambities op gebied van innovatie kenbaar te maken aan onze (potentiële) partners. Dat doen we door middel van de innovatieagenda, daarmee brengen we focus aan en doen we de handreiking naar onze partners om daarin samen op te trekken. Maar met alleen de innovaties zijn we er nog niet. Om onze opgaven te kunnen halen is ook goed innovatiemanagement nodig: we moeten ervoor zorgen dat ontwikkelde innovaties ook sneller breed in onze uitvoering toegepast worden.”
Wat is specifiek de innovatie-uitdaging die er ligt op infrastructureel gebied?
“In de agenda is daar veel aandacht voor. Goed voorbeeld is het thema Vervanging en Renovatie (VenR). Dit thema vormt een belangrijk onderdeel in de Innovatieagenda omdat we als Rijkswaterstaat aan de vooravond staan van de grootste opgave uit onze geschiedenis. De komende jaren moeten onder meer honderden bruggen en sluizen worden vervangen. Innovaties zijn nodig om dit vlot, betaalbaar en duurzaam te realiseren. Een innovatieopgave is bijvoorbeeld hoe digitalisering kan helpen om de vervanging en renovatie goed te timen. Een andere opgave is om de uitvoering te standaardiseren en slim samen met de markt te organiseren. Dat kan bijvoorbeeld door standaardelementen te ontwerpen. In de innovatieagenda zijn specifieke toelichtingen opgenomen over de innovatieopgaven ten aanzien van schutsluizen, stormvloedkeringen, tunnels, beweegbare bruggen en lijninfrastructuur.”
Thema’s en roadmaps
Het document van RWS kent vier thema’s: Vervanging en Renovatie, Duurzame Leefomgeving, Smart Mobility en Data & Informatievoorziening. Op die gebieden het belang van innoveren het grootst ingeschat. Deze thema’s zijn weer onderverdeeld in ‘roadmaps’, met toelichtingen op de uitdagingen bij specifieke onderwerpen. Durville neemt het focuspunt Duurzame Leefomgeving als voorbeeld.
“Daar staan de de CO2-reductie en circulaire doelstellingen centraal. Daarvoor hebben we onderzocht welke activiteiten binnen RWS de meeste impact hebben op de CO2-uitstoot. Daar zijn wegverharding, kunstwerken, bouwplaats & bouwlogistiek en kustlijnzorg & vaargeulonderhoud uitgekomen. Op die vier thema’s is vervolgens een team aan de slag gegaan om te komen tot een roadmap. Elke roadmap heeft een tijdspad tot 2030.”
Welke routes worden met die roadmaps afgelegd en waarom is daarvoor gekozen?
“De roadmaps bevatten onze doelen voor 2030 op innovatieopgaven die we geformuleerd hebben onder de focuspunten. Ze zijn op hoofdlijnen geformuleerd. Innovatie gaat gepaard met de nodige onzekerheden over de uitkomsten. De roadmaps zijn een startpunt voor gesprekken met onze partners en zijn dynamisch, ze zijn op de website gepubliceerd en niet in de agenda zelf omdat ze regelmatig zullen worden aangepast en verder worden ingevuld op basis van nieuwe inzichten. We stellen per roadmap ook een uitvoeringsagenda voor twee jaar vast. Na die tijd zal er opnieuw gekeken worden waar we staan om vervolgens een uitvoeringsagenda op te stellen voor de volgende twee jaar.”
De agenda is nog niet af en mogelijk komen er nog thema’s bij. Zijn daar al ideeën over? En op welke grond zou een thema kunnen worden toegevoegd?
“De Innovatieagenda is een groeidocument, waarin we continu kijken naar onze opgaven en doelstellingen en wat dit betekent voor onze innovatiebehoefte. Op dit moment kijken we bijvoorbeeld naar de behoeften rondom klimaatbestendigheid. Dit is namelijk ook een belangrijk thema voor RWS. Als dat uitgekristalliseerd is, wordt het wellicht een nieuw focuspunt en als thema toegevoegd aan de agenda. We kijken wel kritisch naar nieuwe thema’s, want een van de doelstellingen van de Innovatieagenda is ook om te zorgen voor focus.”
Sneller opschalen
Rijkwaterstaat wil met de agenda als startpunt samen met de markt werk van innovatie maken. Hoe wordt dat verder ingevuld?
“Op dit moment wordt gewerkt aan een programmatisch plan van aanpak voor de komende twee jaar. Hierin worden samen, sneller en focus in een driesporenaanpak nader uitgewerkt. Tegelijkertijd werken we aan acties om deze sporen nu al verder te brengen. Voor het spoor focus zijn al verschillende roadmapsessies gehouden waar vele partners meegedacht hebben (onder andere op klimaatneutrale en circulaire infrastructuur en smart mobility). Ook is een intern leertraject gestart om het opschalingsproces van RWS eenduidiger te maken en hierdoor te versnellen. Zo is vorige recent een hackaton gehouden op het gebied van sluizen om onze partners uit te dagen met ons mee te denken hoe we op basis van data de levensduur beter in beeld kunnen brengen en kunnen besluiten of we moeten vervangen of niet. Ook is er, zoals in de agenda al toegezegd, een Innovatie-uitvoeringsagenda in de maak waarin we onze partners een overzicht laten maken van onze belangrijkste innovatietrajecten voor de komende twee jaar.”
Wanneer is de Innovatieagenda een succes?
“Overall gezien is deze een succes als het ons concreet helpt om samen met onze partners te werken aan onze innovatieopgaven. En als het ons daadwerkelijk helpt om te komen tot innovaties die bijdragen aan het verduurzamen en betaalbaar houden van een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland.
Uiteraard willen we ook de genoemde doelstellingen voor 2030 halen, zoals 55 procent CO2-reductie. Dat is natuurlijk nog best ver weg en daarom werken we met tussentijdse mijlpalen om de Innovatieagenda ook als middel voor monitoring en bijsturing te gebruiken. De doelen die gesteld zijn gelden natuurlijk voor het spoor focus, maar ook voor de sporen samen en sneller zijn we bezig doelen te formuleren met een tijdhorizon.”
Lees ook:
