Kennisinstituut Deltares, geodataspecialist Fugro en Wetterskip Fryslân noemen de eerste resultaten uit een gezamenlijk onderzoek naar zanderosie onder de Friese Waddenzeekust veelbelovend. Met de resultaten van het onderzoek kan het faalmechanisme ‘piping’ (zanderosie onder de dijk) beter beoordeeld worden voor een derde van de Nederlandse dijken, waaronder de Waddenzeedijken. Dat leidt mogelijk tot kostenbesparingen bij dijkversterking.

In september onderzochten Deltares en het Friese waterschap wat de sterkte is van het getijdenzand aan de Friese Waddenzeekunst en of er ‘piping’ kan ontstaan: het ontstaan van tunnels onder de dijk door kwelwater tijdens hoogwater. Eerdere studies lieten zien dat getijdenzand minder gevoelig is voor dit mechanisme dan rivierzand.

Het onderzoek is onderdeel van het landelijke Hoogwaterschermingsprogramma, waarin het Rijk en de waterschappen samenwerken om het land te beschermen tegen overstromingen.

Getijdenzand minder gevoelig dan rivierzand

De onderzoekers noemen het uniek dat het onderzoek is uitgevoerd op een natuurlijke afzetting. Tijdens een proef is in de zandlaag stapsgewijs een verhoogde waterdruk gecreëerd. Per stap is vervolgens het effect op de zandlaag gemonitord. De eerste resultaten van deze monitoring laten zien dat er geen piping is opgetreden. Getijdenzand is dus minimaal twee keer minder gevoelig is voor het ontstaan van piping dan rivierzand, concluderen de onderzoekers.

Die wetenschap komt van pas bij het beter kunnen beoordelen of er sprake is van piping bij een derde van de dijken in Nederland, waaronder de Waddenzeedijken. Het onderzoek moet leiden tot een rekenmodel voor dijken op getijdenzand. Met de nieuwe bevindingen kunnen er wellicht kosten bespaard worden op dijkversterkingsprojecten.

Nieuwe praktijkproef Zeeland

Actueel is nu het dijkversterkingsproject Koehool-Lauwersmeer dat in de verkenningsfase zit. Mogelijk kunnen de resultaten uit het onderzoek naar piping ertoe leiden dat de dijk over een lengte van 47 kilometer minder ingrijpend hoeft te worden aangepakt. Het startdocument voor de verkenning ligt vanaf 17 augustus ter inzage. De komende periode kijkt het waterschap samen met de omgeving welke oplossingen er zijn om de dijk te versterken in combinatie met het verbeteren van het landschap en de natuur. Daar moet een voorkeurstracé uitkomen waarover in 2021 een besluit wordt genomen. Daarna worden de plannen uitgewerkt en voorbereid.

De komende maanden gaat het onderzoek van Deltares, Fugro en het waterschap naar de sterkte van getijdenzand verder. Er worden ook data-analyse en laboratoriumproeven uitgevoerd. Begin volgend jaar start in het kader van hetzelfde onderzoek een nieuwe en grotere praktijkproef in de Hedwigepolder in Zeeland.

.