Regieraad Bouw maakt tussenbalans op

infrasite_insert_image_1

De Regieraad Bouw is in 2004 ingesteld door de toenmalige ministers van EZ, VROM en VenW naar aanleiding van de parlementaire enquête Bouwfraude. De Regieraad kreeg voor drie jaar de opdracht om de verhoudingen in de sector te normaliseren en het vertrouwen in de sector te herstellen. Na deze eerste periode volgde een verlenging voor nog eens drie jaar, waarbij de nadruk kwam te liggen op het bereiken van een cultuuromslag en het stimuleren van de vernieuwing in de bouwsector.

Inmiddels is de Regieraad Bouw II halverwege zijn termijn en is het tijd om de balans op te maken.

Met groot genoegen bied ik u hierbij een overzicht aan van wat de Regieraad de afgelopen anderhalf jaar in de sector bereikt heeft.

Zoals u kunt lezen is er veel gebeurd. De noodzaak tot vernieuwing wordt door velen in de sector onderschreven en steeds meer partijen ondernemen concrete acties. De Regieraad vervult daarbij de rol van aanjager en regisseur, maar de cultuuromslag moet uiteindelijk door de sector zelf tot stand worden gebracht. Een cultuuromslag kost veel tijd. De bouwsector heeft een sterk projectmatig en regionaal karakter. Bovendien is er een duidelijk verschil in schaalgrootte van de bedrijven. Bewustwordings- en vernieuwingsprocessen verlopen daardoor trager dan in andere sectoren.

De NMA constateert in haar rapport ‘Cultuuromslag in de bouw’ dat er sprake is van een trendbreuk maar dat van een cultuuromslag nog geen sprake is. We zijn er daarom nog niet. De komende anderhalf jaar is er nog veel te doen. En ook daarna zal er werk aan de winkel blijven om de cultuuromslag daadwerkelijk te bereiken.

Integriteit

Uit een onderzoek naar integriteit en transparantie, dat in opdracht van de Regieraad is uitgevoerd, blijkt dat binnen de bouwsector weer sprake is van een degelijke vertrouwensrelatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. Integriteit wordt niet langer als een probleemgebied

ervaren. Uit het onderzoek blijkt verder dat er behoefte bestaat aan meer transparantie in de werkrelaties tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. Daarvoor is een verdere professionalisering van de samenwerking nodig. Eind 2009 wordt het onderzoek herhaald om vast te kunnen stellen welke vorderingen er zijn gemaakt.

Professioneel aanbesteden

Veel branche- en koepelorganisaties aan opdrachtnemerskant werken hard mee aan het bewustwordingsproces dat de basis is voor de cultuuromslag. Aan de kant van de opdrachtgevers verloopt het proces echter moeizamer. Bij kleinere opdrachtgevers zoals gemeenten, waterschappen en corporaties, ontbreekt vaak de capaciteit en/of de kennis om als professionele, vernieuwende opdrachtgever te werk te gaan.

De Regieraad Bouw pleit voor professionalisering van de inkoopfunctie bij aanbesteden. Met name kleine publieke opdrachtgevers hebben een te eenzijdige oriëntatie op de laagste prijs. Zoals uit de Aanbestedingsregistraties 2007 en uit onderzoek door de Universiteit Twente blijkt, maken opdrachtgevers als waterschappen en kleine gemeenten nog te weinig gebruik van de ruimte die de regelgeving biedt om kwaliteitsaspecten in de gunning te betrekken.

De Regieraad zal zich de komende tijd nog meer inspannen om opdrachtgevers te ondersteunen. Begin 2009 zal de Leidraad Aanbesteden gepubliceerd worden. Daarnaast werkt de Regieraad met een aantal partijen aan een decision support systeem (DSS). De Leidraad zal opdrachtgevers een duidelijk overzicht geven van de vele mogelijkheden die er zijn bij aanbesteden en het DSS biedt ondersteuning bij het aanbestedingsproces.

Samenwerken

Op het gebied van samenwerking en ketenintegratie zien we goede lokale initiatieven die ondersteund worden door de Regionale Regieraden. De pilotprojecten vinden nog te weinig navolging in de breedte; opschaling is dan ook een belangrijk aandachtspunt voor de komende tijd.

De opgedane kennis tijdens deze praktijkprojecten en pilots bereikt de mensen in de bouw moeilijk. Van kennisdoorwerking is dikwijls geen sprake. De komende tijd zal de Regieraad zich nog meer richten op deze kennisdoorwerking. De onlangs ingestelde werkgroep Vernieuwing in de Praktijk, die bestaat uit jonge vernieuwers in de bouw, zal hier een belangrijke taak in vervullen.

De Regieraad Bouw gaat bedrijven nog meer wijzen op het belang van goed en divers personeelsbeleid, met aandacht voor mensen met andere competenties. Want deze werknemers zijn nodig om de vernieuwing in de bouw gestalte te geven.

Het belang van opleidingen die zich richten op de gehele bouwsector is groot. Veel van deze opleidingen geven echter nog tamelijk traditioneel onderwijs. Er is vaak weinig aandacht voor vernieuwing en de meer ‘softe’ kanten van het vak zoals het belang van samenwerken in de bouwketen.

Tenslotte kan de bouw een belangrijke bijdrage leveren aan maatschappelijke thema’s, zoals mobiliteit, stedelijke vernieuwing, energie en duurzaamheid. Op een enkele koploper na is de sector zich daar nog onvoldoende van bewust en profileert zich al helemaal niet op deze manier. Ook hier zal de Regieraad de komende tijd de aandacht meer op richten.

Kortom, er is veel gebeurd en veel in gang gezet. Maar er moet ook nog veel gebeuren.

De komende tijd zal de Regieraad onder andere actie ondernemen op de volgende terreinen:

• Verdere professionalisering van met name de kleinere opdrachtgevers (gemeenten, waterschappen, corporaties) en het MKB;
• Bevorderen van de transparantie en het belang van samenwerken;
• Het profileren van de bouw als aanbieder van oplossingen voor maatschappelijke problemen;
• Het stimuleren van vernieuwend onderwijs en personeelsbeleid: Aandacht voor vernieuwing, cultuur, andere vormen van werken en samenwerken, noodzaak van andere competenties e.d.
• De doorwerking van kennis, opgebouwd uit o.a. de praktijkprojecten, bij de volgers en het peloton;
• De Regionale Regieraden: nog meer gebruiken als oren en ogen van de landelijke raad én als contact in de regio om pilot-projecten op te zetten en andere projecten verder uit te rollen;
• De sector stimuleren om zelf verder met de vernieuwing aan de slag te gaan en nieuwe projecten op te zetten.

De Regieraad Bouw gaat de uitdaging aan om op deze terreinen de komende anderhalf jaar duidelijke resultaten te bereiken. We laten u eind 2009 graag zien wat onze inspanningen opgeleverd hebben.

Drs. J.C. Blankert
Voorzitter

infrasite_insert_image_2
De publicatie Tussenbalans kunt u bestellen bij de Regieraad Bouw of downloaden via www.regieraadbouw.nl