VROM-visie op GEO-informatie (GIDEON)

Eén samenhangende infrastructuur met alle publieke geografische informatie, beschikbaar voor iedereen. Dat wordt GIDEON, een basisvoorziening waar VROM, samen met andere departmenten, andere overheden, bedrijven en kennisinstituten aan werkt. Dat blijkt uit een rapport dat minister Cramer (Ruimte en Milieu) 2 juni aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. GIDEON is in 2011 klaar.

Geografische informatie, kortweg geo-informatie, gaat bijvoorbeeld over het wegennet, bodemopbouw en milieukwaliteit. Deze gegevens raken vrijwel alle grote maatschappelijke vraagstukken, zoals mobiliteit, zorg, openbare orde en veiligheid en ruimtelijke ordening. Maar deze informatie is nu nog niet via één systematiek beschikbaar, en nog niet goed onderling uit te wisselen of te combineren. Hierdoor wordt er onvoldoende gebruik van gemaakt.

Samen ontwikkelen
VROM gaat daarom samen met partijen in het GI-beraad, zoals departementen, Kadaster, andere overheden, bedrijven en kennisinstellingen één basisvoorziening voor geo-informatie ontwikkelen: GIDEON. Die infrastructuur wordt vrij toegankelijk voor iedereen. Burgers, bedrijven en instellingen kunnen hierdoor kansen, diensten en producten beter ontwikkelen. Zo helpt GIDEON de administratieve lasten voor bedrijven terug te dringen en de overheidsdienstverlening aan burgers te verbeteren.

Stap voor stap
De invoering moet in 2011 klaar zijn. VROM ontwikkelt GIDEON samen met andere overheden, bedrijven en kennisinstituten. Het kiest daarbij niet voor een vooraf vastgestelde blauwdruk, maar voor een stap-voor-stap opbouw om successen te versterken en ontbrekende kennis en kunde aan te vullen. De uitvoering blijft bij de geografisch sector zelf.

Samenvatting rapport GIDEON Basisvoorziening geo-informatie Nederland

Binnen vier jaar beschikt Nederland, in het kader van verdere verbetering van de dienstverlening, over een basisvoorziening geo-informatie die duurzaam, succesvol en intensief wordt gebruikt door alle partijen in de samenleving:
• burgers en bedrijven kunnen van elke locatie alle hiervoor in aanmerking komende geo-informatie opvragen en gebruiken;
• bedrijven kunnen aan alle hiervoor in aanmerking komende geo-informatie van de overheid economische waarde toevoegen;
• de overheid gebruikt de beschikbare informatie van elke locatie in haar werkprocessen en dienstverlening;
• overheid, bedrijven, universiteiten en kennisinstellingen werken nauw samen om de basisvoorziening verder te ontwikkelen en te innoveren.

Een nationale voorziening voor plaatsgebonden informatie
De overheid voert een ingrijpende moderniseringsslag uit. Op het gebied van de informatievoorziening zijn en worden diverse basisvoorzieningen gecreëerd waarmee de overheid effectiever en efficiënter zijn taken kan uitvoeren. Doel is de dienstverlening, handhaving, beleidsvoorbereiding en allerlei andere processen binnen de overheid aanzienlijk te verbeteren door het slim combineren van verschillende gegevensbronnen. De burger en ondernemer staan daarbij centraal; het moet allemaal stukken klantvriendelijker. De overheid is intensief bezig om bijvoorbeeld het beheer en gebruik van persoonsgegevens op orde te brengen. De urgentie om nu ook plaatsgebonden gegevens, meestal aangeduid met geo-informatie, op een zelfde wijze aan te pakken wordt steeds groter. Dit document beschrijft hoe overheidspartijen die verantwoordelijk zijn voor het beheer en gebruik van dergelijke plaatsgebonden informatie willen komen tot een basisvoorziening geo-informatie Nederland (GIDEON). Doel is te komen tot een optimale benutting van de geo-informatie in Nederland.

Voor overheden, burgers en bedrijven
Een goed functionerende GIDEON is onontbeerlijk voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken op het gebied van openbare veiligheid, ruimtelijke ordening en milieu. Het levert bovendien ook een onmisbare bijdrage aan de realisatie van de doelstellingen uit het coalitie-akkoord om de administratieve lasten voor bedrijven terug te dringen en de overheidsdienstverlening aan de burger te verbeteren. Daarnaast geeft brede beschikbaarheid van geo-informatie een impuls aan innovatie en levert het een wezenlijke bijdrage aan de groei van de economie en de werkgelegenheid. De Nederlandse geo-informatie sector heeft nu al een omvang van minimaal 2,5 miljard euro en biedt werk aan enkele tienduizenden mensen. Dat moet met de realisatie van GIDEON nog aanzienlijk kunnen groeien.
Onder regie van het GI-beraad, binnen vier jaar operationeel
Deze visie en implementatiestrategie is opgesteld door Geonovum en RGI op verzoek van het door de Minister van VROM ingestelde Beraad voor de Geo-informatie (GI-beraad). Het ministerie van VROM voert de regie over de implementatie van GIDEON en rapporteert aan de Tweede Kamer. Het GI-beraad heeft een coördinerende rol. Daarnaast wordt GIDEON afgestemd in de Regiegroep Dienstverlening en e-overheid.

Uitgangspunten
Bij de realisatie van GIDEON worden de volgende uitgangspunten gehanteerd:
• Organisatie volgens ‘eenmalig vastleggen, meervoudig gebruiken’
Als centraal organisatorisch principe voor GIDEON geldt: ‘eenmalig vastleggen, meervoudig gebruiken’. Dit voorkomt dubbel werk en vermindert administratieve lasten. Betrokken overheden harmoniseren de leverings- en gebruiksvoorwaarden, zodat ook hergebruik van geo-informatie door derden een stimulans krijgt.
• Integraal onderdeel van breder geheel
De ontwikkeling van GIDEON vindt plaats binnen de Europese context van de INSPIRE-richtlijn en sluit naadloos aan op de nationale informatie-infrastructuur, zoals in de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) vastgelegd. Er wordt bovendien nauwlettend op toegezien dat er afgestemd en samengewerkt wordt met relevante projecten en programma’s die in het kader van de e-dienstverlening worden uitgevoerd.
• Kwaliteit en duurzaamheid
Kwaliteit staat centraal bij GIDEON. Om deze reden worden alle gegevens en diensten in GIDEON verplicht gecertificeerd. GIDEON zal voldoen aan de Europese regels voor metadata en harmonisatie, zoals vastgelegd in de kaderrichtlijn INSPIRE, en aan de voorwaarden voor informatieverstrekking uit de Wet openbaarheid bestuur en de Europese richtlijn Public Sector Information.

Vertaald in een uitvoeringsprogramma voor de komende vier jaar
De in dit document gepresenteerde visie is vertaald in een uitvoeringsprogramma voor de periode 2008-2011. Dat gebeurt niet met één allesomvattend masterplan of blauwdruk, maar door stap-voor-stap verder te bouwen op eerder geboekte resultaten: waar nodig worden lopende initiatieven versterkt en waar kennis of kunde ontbreekt wordt die aangevuld. De uitvoering wordt door de geo-sector zelf vormgegeven en ter hand genomen, maar politieke en bestuurlijke sturing is essentieel voor het succes. In zeven implementatiestrategieën werken verschillende partijen samen aan de uitvoering van een onderdeel van GIDEON. Samen zorgen deze strategieën voor de daadwerkelijke realisatie van een geo-basisvoorziening voor Nederland.

De volgende strategieën zijn daarbij onderscheiden:
1. Geo-informatie een volwaardige plek geven binnen de e-dienstverlening;
2. Gebruik bestaande vier geo-basisregistraties stimuleren en het instellen van twee nieuwe geo-basisregistraties;
3. INSPIRE-richtlijn in de Nederlandse wetgeving verankeren en de technische infrastructuur realiseren;
4. Aanbod optimalisatie door de totstandkoming van een overheidsbrede geo-informatievoorziening, onder andere door geo-data te standaardiseren, een infrastructuur in te richten en samenwerking bij het beheer;
5. Gebruik stimuleren van geo-informatie in een aantal beleids- en uitvoeringsketens van de overheid, zoals veiligheid, duurzame leefomgeving, mobiliteit en gebiedsontwikkeling;
6. Een gunstig klimaat scheppen voor het toevoegen van economische waarde aan beschikbare publieke overheidsgeo-informatie;
7. Bevorderen van samenwerking op het gebied van kennis, innovatie en educatie ten behoeve van de permanente ontwikkeling en vernieuwing van de basisvoorziening geo-informatie Nederland.

Voor een aantal belangrijke onderdelen (INSPIRE, wettelijke geobasisregistraties, e-dienstverlening) van het implementatie- en uitvoeringsprogramma GIDEON geldt dat de hiervoor benodigde middelen reeds gedeeltelijk beschikbaar zijn binnen lopende begrotingen en financiële kaders. Voor de overige onderdelen uit het implementatietraject GIDEON geldt dat zowel de kosten als de bijbehorende wijze van financiering door de diverse strategiehouders samen met de strategiepartners nader in beeld dienen te worden gebracht als onderdeel van de gemeenschappelijk op te stellen plannen van aanpak.

Samenhang in de uitvoering
Het succes van de uitvoering zal afhangen van de mate waarin daadwerkelijk samenhang, regie en sturing kan worden georganiseerd. Niet-vrijblijvende samenwerking tussen alle partijen is hiervoor noodzakelijk. De minister van VROM is als coördinerend bewindspersoon voor geo-informatie opdrachtgever voor de realisatie van GIDEON. Het GI-beraad treedt op als gedelegeerd opdrachtgever. Aan dit beraad nemen alle betrokken overheidspartijen deel. Naar verwachting krijgen voor GIDEON belangrijke elementen als de geo-basisregistraties Adressen, Gebouwen, Kadaster en Topografie, de Grootschalige Basiskaart en de verdere invoering van digitale ruimtelijke plannen in dit programma een plaats. Daarnaast is er een directe relatie met de uitvoering van het Nationaal Urgentie Programma. De afstemming met het bedrijfsleven vindt onder andere plaats tijdens de halfjaarlijkse Geo-meeting.

Politiek-bestuurlijke verankering
Het GI-beraad adviseert de minister van VROM om jaarlijks aan de Tweede Kamer te rapporteren over de voortgang van de realisatie van GIDEON (bij voorkeur gekoppeld aan of als onderdeel van de jaarlijkse voortgangsrapportages vanuit het ministerie van BZK aan de Tweede Kamer over de e-dienstverlening)

Het rapport GIDEON Basisvoorziening geo-informatie Nederland