Amersfoort РDe consumentenorganisaties in het LOCOV (ANWB, Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland, Consumentenbond, Co̦rdinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO), Fietsersbond en Reizigersvereniging ROVER) zijn niet tevreden met het kabinetsbesluit over de concessies voor het reizigersvervoer per spoor en het onderhoud van de rails. De concessie zou moeten garanderen dat de treinreizigers en de maatschappij als geheel de komende tien jaar waar voor hun geld krijgen, maar dat is niet het geval. Concrete prestatie-eisen zijn er amper in opgenomen; die komen te staan in het Vervoerplan van de NS, waarover op dit moment nog niets te zeggen is. Ook blijft onduidelijk wat de concrete bijdrage van het treinverkeer moet zijn aan het mobiliteitsbeleid van ons land.

De consumentenorganisaties in het LOCOV betreuren het zeer, dat aan hun advies om de gewenste kwaliteit voor het spoorvervoer vast te leggen in de concessie, geen gevolg is gegeven. In plaats hiervan mag de NS nu zelf in een Vervoerplan aangeven, welke kwaliteit (vervoersomvang, punctualiteit, zitplaatskans) dit bedrijf gaat bieden. Dit geldt ook voor de mate van toegankelijkheid van het spoorvervoer voor mensen met een handicap. De bevoegdheid van de staatssecretaris om hier nog wijzigingen in aan te brengen, zal slechts een dode letter blijken te zijn. Bovendien hebben de ministers van Verkeer en Waterstaat zich de afgelopen jaren weinig aan de afkalvende kwaliteit van het OV in Nederland gelegen laten liggen. Al met al heeft de reiziger in de voorgestelde systematiek het nakijken.

Wanneer de NS onvoldoende kwaliteit levert, wil het kabinet dat de NS een boete aan VenW betaalt. De consumentenorganisaties vinden dat bij onvoldoende kwaliteit niet het Rijk, maar de reiziger schadeloos moet worden gesteld: door daling van de prijs van het spoorkaartje. De consumentenorganisaties hadden juist in overleg met de NS een verband weten te leggen tussen kwaliteit (punctualiteit, uitval, klanttevreden-heid) en prijs. Het resultaat was, dat de NS alles op alles heeft gezet om de kwaliteit van het spoorvervoer te verbeteren. Dit mechanisme heeft zijn succes in de praktijk dus bewezen.

Het bevreemdt de consumentenorganisaties dat de spoorconcessie wordt vastgesteld voordat de Nota Mobiliteit door de Kamer is behandeld. Immers, pas dan weet je, welke rol je de NS toebedeelt in de oplossing van het mobiliteitsvraagstuk in ons land.

Intussen krijgt de NS van Verkeer en Waterstaat wel de vrijheid om de stijgende gebruiksvergoeding (de nieuwe ‘spoorbelasting’ voor het gebruik van de infrastructuur) aan de reiziger door te berekenen. Hiermee voert het kabinet in feite alvast een nieuw prijsbeleid door, waarbij treinreizigers een groter deel van de kosten gaan betalen. De consumentenorganisaties vinden dit onevenwichtig en onjuist. Het prijsbeleid voor het autogebruik is nog onduidelijk, terwijl bekend is dat verschillen in prijsontwikkeling tussen het gebruik van auto en trein van grote invloed kunnen zijn op de keuzes die reizigers maken.

De concessie geeft de NS het exclusieve recht op het ‘Hoofdrailnet’, ook op trajecten die nu mede worden gebruikt door regionale treindiensten die buiten de Hoofdrailnet-concessie vallen. Dit betekent dat de NS ten aanzien van deze regionale treindiensten een machtspositie krijgt, tenzij wordt geaccepteerd dat veel reizigers op de raakpunten met het Hoofdrailnet met een extra overstap worden geconfronteerd. Dat laatste vinden de consumentenorganisaties onaanvaardbaar.

De consumentenorganisaties zijn verder van mening dat de NS nu eens echt werk moet gaan maken van een betere toegankelijkheid van het spoorvervoer voor mensen met een handicap. Ook daarover worden geen harde voorwaarden aan de NS gesteld. De consumentenorganisaties vinden dat het Rijk hier een behoorlijke steek laat vallen. Tot slot spreken de consumentenorganisaties hun ongenoegen uit over de wijze waarop het ministerie met ze communiceert. V&W heeft geweigerd om het kabinetsvoorstel tijdig aan de consumentenorganisaties beschikbaar te stellen. Op deze wijze moeten de consumentenorganisaties zich behelpen met berichten uit de media, en weten zij nog niet, welke adviezen in het kabinetsvoorstel zijn overgenomen. Al met al getuigt deze handelwijze van weinig respect voor de consumentenorganisaties.