Utrecht – Op vrijdag 9 april 2004 heeft ProRail officieel gereageerd op het rapport ‘Ontsporend vandalisme dat FNV Bondgenoten op 15 maart jl. aan de spoorbranche heeft aangeboden. Hierin beschrijft FNV Bondgenoten haar bevindingen naar aanleiding van het openen van een meldlijn voor vandalisme. ProRail onderschrijft de tendens die het rapport aangeeft: vandalisme is een groeiend probleem en neemt steeds ernstiger vormen aan. Niet alleen rond het spoor, maar ook in de maatschappij.

Standpunt FNV Bondgenoten
Uit het rapport blijkt, naar mening van ProRail, dat FNV Bondgenoten niet volledig op de hoogte is van de activiteiten die ProRail al onderneemt om het probleem van vandalisme aan te pakken en haar verantwoordelijkheid hierin te nemen. De suggesties die FNV Bondgenoten doet, zijn dan ook niet nieuw. Uit de continue analyse van meldingen die bij ProRail binnenkomen, heeft ProRail in 2002 en 2003 nadere studies gedaan en onder andere in 2003 een pilot uitgevoerd op het baanvak Eindhoven – Deurne. Behalve naar vandalisme kijkt ProRail ook naar andere zogenaamde ‘derdenstoringen’, zoals spoorlopers, aanrijdingen met wegverkeer, personen en dieren.

Maatregelenmix traject Eindhoven-Deurne loont
In 2003 is een pilot in de ProRail-regio Zuid gestart en in 2004 wordt deze afgerond. Hierin zijn zogenaamde hotspots (vandaalgevoelige plekken en plekken waar veel spoorlopers voorkomen) bepaald en is de juiste maatregelenmix toegepast. Het effect hiervan is gemeten. De pilot is uitgevoerd in overleg met gemeenten, de KLPD en spoorpartijen. De ervaring leert dat maatregelen locatiespecifiek toegepast moeten worden. De resultaten van de uitgevoerde maatregelen wijzen –ondanks de relatief korte meetperiode- op een vermindering van het aantal derdenstoringen (onder andere vandalisme) van circa 40% op het traject Eindhoven – Deurne.

Landelijke aanpak ProRail
Eind 2003 heeft ProRail besloten om ook in 2004-2007 landelijk extra aandacht en geld te besteden aan deze problematiek. In alle ProRail-regio’s zijn teams bezig met de uitrol van locatiespecifieke maatregelen op basis van de ervaringen in regio Zuid. Het reduceren van het aantal storingen en het delen van kennis staat hierbij voorop. Een greep uit de maatregelen:

– voorlichting op basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs in samenwerking met conducteurs en machinisten (project Luisteris van NS)
– voorlichting aan omwonenden langs het spoor
– het opruimen van het baanvak
– het plaatsen van meer en hogere hekken (soms om personen te weren, soms om personen een veilig pad te bieden)
– het plaatsen van (mobiele) camera’s op vandalismegevoelige plekken, bijvoorbeeld overwegen
– het inschakelen van beveiligingsmensen met opsporingsbevoegdheid om langs bepaalde trajecten te surveilleren.

Samenwerking
ProRail is –samen met NS Reizigers- voorstander van het ook strafrechtelijk vervolgen en sneller opsporen van daders van spoorvandalisme en het uitdelen van hogere straffen en doet hiervoor een oproep aan het Openbaar Ministerie. ProRail wil de samenwerking met KLPD en regiopolitie verder intensiveren. NS en ProRail hebben samen aan het COT (Instituut voor veiligheids- en crisismanagement) een opdracht verstrekt. Hierin wordt bezien of, en zo ja met welke gereedschapskist je meer zou kunnen doen tegen geweld en incidenten op het spoor.

Het rapport van FNV Bondgenoten geeft aan dat ‘bad housekeeping’ rond het spoor een bijdrage levert aan vandalisme. Ook dit onderschrijft ProRail en noemt dit ‘orde en netheid op de werkplek’. Zo staat in contracten met spooraannemers dat zij de werkplek schoon moeten achterlaten, waarbij aannemers natuurlijk wel goed moeten kunnen blijven werken. ProRail wil hen hierop wel beter gaan controleren en aanspreken.

De rommel rond het spoor is een zeer ernstig probleem. Helaas is niet alleen spoorbouwmateriaal de oorzaak van vandalisme. Ook bouwputten of opslagplaatsen rond overwegen of spoor, illegale dumpplaatsen in de spoorberm, geven vandalen soms eenvoudig middelen in handen om ernstig vandalisme te plegen.

ProRail wil dan ook samenwerken met milieudiensten, lokale en regionale overheden, KLPD, aannemers en branchegenoten om dit probleem gezamenlijk op te lossen.

Eén centrale database
Het rapport van FNV Bondgenoten suggereert dat meldingen van derdenstoringen (onder andere spoorvandalisme) op verschillende plaatsen binnenkomen. Dit is onjuist. De meldingen van machinist of conducteur komen via de treindienstleider binnen in een centrale database (systeem Geeltje) waarna NS of andere vervoerders of ProRail hierop actie ondernemen. Op basis van continue analyse van de database worden de hotspots bepaald en de juiste maatregelenmix samengesteld. ProRail neemt de aanbeveling ter harte om de genomen maatregelen beter aan de melders terug te koppelen en gaat daarom – in samenwerking met vervoerders- kijken hoe beter in die behoefte kan worden voorzien.

Kortom: ProRail vindt het rapport van FNV Bondgenoten waardevol omdat het het probleem van ernstig vandalisme op de kaart zet, maar constateert een informatieachterstand die zij middels gericht overleg met FNV Bondgenoten wil opheffen. Daar waar de noodzaak bestaat om samen te werken met de bond, zal ProRail dit zeker doen.