De Nederlandse staat heeft kennis genomen van de voorgenomen fusie van KLM en Air France. De staat is actief betrokken geweest bij de onderhandelingen en heeft zich sterk ingezet voor het publieke belang. Dat heeft staatssecretaris Melanie Schultz van Haegen van Verkeer en Waterstaat vandaag gezegd tijdens een persbijeenkomst in Den Haag. Ze zei dat voor de staat vooral belangrijk is dat KLM haar landingsrechten behoudt en dat de mainportpositie van Schiphol veilig is gesteld.

KLM moet haar status als nationale luchtvaartmaatschappij voorlopig behouden om landingsrechten veilig te stellen. Dit is relevant zolang de liberalisering nog onvoldoende beslag heeft gekregen. Daartoe zijn volgens de staatssecretaris verschillende waarborgen ingebouwd. De staat behoudt 3 tot 6 jaar zijn optie op 50,1 procent van de KLM-aandelen, alleen uit te oefenen als landingsrechten in het buitenland worden bedreigd. Twee stichtingen houden 3 jaar lang een zeer substantieel aandeel in KLM vast. De Nederlandse staat behoudt het aandeel van 14,1 procent in KLM. Dit belang zal de staat pas afbouwen als ook het Franse staatsaandeel in de holding van Air France en KLM substantieel vermindert.

Tevens is er bedongen dat KLM de komende 8 jaar blijft vliegen vanuit Nederland. Ook blijft de KLM 5 jaar haar identiteit en merk behouden.
Het tweede publieke belang was volgens de staatssecretaris dat de mainportpositie van Schiphol overeind blijft. Die is, zegt ze, essentieel voor de Nederlandse economie, het Nederlandse vestigingsklimaat, buitenlandse investeerders en de werkgelegenheid. Met name hierop heeft de staat zijn onderhandelingen gericht. Hierover zijn afspraken gemaakt tussen KLM en Air France, waarin aan de Nederlandse overheid garanties zijn gegeven.
KLM en Air France hebben met elkaar afgesproken dat zowel Charles de Gaulle als Schiphol 8 jaar lang luchthavens blijven met zowel intercontinentaal als Europees verkeer (multihubsysteem). In het contract zijn 42 sleutelbestemmingen 5 jaar vastgelegd (dekt zeventig procent van de huidige bestemmingen en 80 procent van het huidige vracht- en passagiersvervoer op Schiphol af). Mochten deze state assurances niet worden nageleefd, dan kan de Nederlandse staat een beroep doen op een arbitragepanel. Deze geeft een bindend advies.

Behalve afspraken tussen de bedrijven zijn er ook afspraken gemaakt tussen de overheden. Daartoe zullen beide landen een overeenkomst tekenen. Daarin maken ze zich onderling sterk voor netwerkkwaliteit en harmonieuze groei op zowel Charles de Gaulle als Schiphol. De Nederlandse staat levert 1 van de 3 overheidscommissarissen in de nieuwe holding.

De staat acht het noodzakelijk dat een overeenkomst wordt afgesloten met de Franse staat die verzekert dat de Nederlandse heffingsrechten ten aanzien van luchtvaartactiviteiten die in en vanuit Nederland worden uitgeoefend voor nu en in de toekomst worden gegarandeerd. Aan de instemming van het kabinet met het fusievoorstel is als ontbindende voorwaarde verbonden dat met de Franse staat en KLM en Air France tot overeenstemming wordt gekomen op de zeer korte termijn.

Volgens de staatssecretaris dwingen de marktomstandigheden tot een fusie. Er is sprake van lage marges door overcapaciteit. Door de opkomst van de lage kosten maatschappijen zijn de marges verder verlaagd en door opeenvolgende incidenten zoals de aanslagen van 2001, de Irak-crisis en de SARS-uitbraak is de kaspositie van luchtvaartmaatschappijen uitgehold. KLM dreigde geïsoleerd te raken in het alliantiespel. Volgens de staatssecretaris moest de staat een moeilijke afweging maken. Het alternatief van KLM solo is volgens haar geen optie voor de lange termijn. ‘Ik vertrouw in het succes van deze fusie. KLM is en blijft samen met Air France wereldspeler.’