rem op vaste medewerkers blijft

Mkb-aannemers hebben de weg omhoog gevonden, maar het is een steil en lastig parcours. Het sterk ingekrompen personeelsbestand, de enorm afgenomen eigen vermogens, de hoge prijsdruk en het kredietleverancier zijn voor opdrachtgevers, maken het er niet makkelijker op volgens Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra. Alhoewel de vooruitzichten redelijk gunstig zijn, hebben mkb-aannemers nog een lange klim naar boven te gaan om de noodzakelijke investeringen in vaste medewerkers, opleidingen en huisvesting te realiseren en hiervoor financiering aan te trekken. Het stemt tot optimisme dat voor het eerst sinds jaren weer wordt geïnvesteerd in opleidingen. Dit stelt de Aannemersfederatie op basis van de ‘Monitor MKB Bouw en Infra’ van Panteia/EIM, die in het voorjaar van 2016 onder mkb-ondernemers in bouw en infra is uitgezet en 28 juli 2016 is gepubliceerd.

De AFNL rekent erop dat er in deze kabinetsperiode nog wetgeving komt om korte metten te maken met opdrachtgevers die het mkb als kredietleverancier gebruiken, dat toegankelijker externe financiering mogelijk wordt voor het mkb en dat knelpunten in arbeidsmarktwet-geving worden opgelost. Dit is cruciaal om te kunnen investeren, vakmensen op te leiden, vaste medewerkers aan te nemen en economische groei te realiseren, aldus de AFNL.

Nog steeds rem op aanname vaste medewerkers
Uit de Monitor blijkt dat de werkgelegenheid bij mkb-aannemers in bouw en infra niet de gewenste ontwikkeling volgt, concludeert Aannemersfederatie Nederland. Het aantal bedrijven dat nieuwe medewerkers aantrekt gaat niet omhoog; nu neemt 5% van de bedrijven nieuwe medewerkers aan, vorig jaar 10%. Met name bij de GWW- en B&U/sloop-bedrijven is de instroom gehalveerd in het laatste jaar, alleen bij de GA-bedrijven is een lichte toename te zien. Ook de uitstroom van personeel is sectorbreed gehalveerd; vorig jaar vertrokken bij 10% van de bedrijven medewerkers, nu bij 5%. Ook hier zijn het de clusters GWW- en B&U/sloop die een verminderde uitstroom hebben. Daarmee lijken in- en uitstroom elkaar in balans te houden. Medewerkers die vertrokken, deden dit veelal uit eigen beweging. Nog slechts een klein deel van de uitstroom nu (6%) is het gevolg van gedwongen ontslag (vorig jaar 55%). Hieruit mag geconcludeerd worden dat mkb-aannemers in voorgaande jaren zodanig zijn ingekrompen dat hun bedrijfsomvang zich nu lijkt te stabiliseren. Van openstaande vacatures is evenals vorig jaar bij 5% van de bedrijven sprake, waarbij dit met name bij GWW-bedrijven nog is gedaald. Tweederde van de mkb-aannemers leent/huurt nu personeel in, ongeveer net zoveel als vorig jaar. Ook hier geldt dat alleen bij de GWW-bedrijven de inleen en inhuur nog sterk is afgenomen. Het meest worden ZZP’ers ingehuurd, het minst wordt gebruik gemaakt van payroll constructies.

De AFNL maakt zich grote zorgen over de verhouding vast personeel – inleenpersoneel bij bedrijven. Uit het onderzoek blijkt dat de risico’s van de Wet Werk en Zekerheid en de loondoorbetaling in het tweede ziektejaar, een rem zetten op het in dienst nemen van vaste medewerkers. Als het kabinet de aanname van vaste medewerkers en de werkgelegenheidsgroei echt wil stimuleren, moeten deze arbeidsmarktrisico’s worden weggenomen.

Werkvoorraad verbetert, prijsdruk hoger
De werkvoorraad wordt door 76% van de bedrijven positief beoordeeld, iets meer dan vorig jaar (70%). Ook de verwachting van de toekomstige werkvoorraad laat een stijgende trend zien. Wel vindt er een verschuiving plaats bij B&U/sloop- en GA-bedrijven van middellange naar korte termijn en bij GWW van korte naar langere termijn.

De prijsdruk blijft hoog; 90% van de bedrijven vindt dat de prijsdruk het afgelopen jaar gelijk is gebleven, danwel opnieuw toegenomen.

Ontwikkeling omzet schommelt, ontwikkeling bedrijfsresultaat neemt iets af
De ontwikkeling van de omzet en het bedrijfsresultaat schommelen wat, Evenals vorig jaar ziet nog steeds 12% van de ondernemers in 2016 een teruglopende omzet. Het aantal bedrijven met gelijkblijvende omzet is iets toegenomen en dat met toenemende omzet afgenomen.

22% van de bedrijven geeft aan dat het bedrijfsresultaat over 2015 rond nul lag of met rode cijfers is geschreven schrijven; aanzienlijk minder dan het jaar daarvoor (62%). 88% van de ondernemers geeft aan tevreden te zijn over dit bedrijfsresultaat (vorig jaar 79%). Echter, over 2016 verwachten weer wat meer ondernemers dan vorig jaar een afname van het bedrijfsresultaat.

Gelukkig weer enige investeringen in opleidingen
Door lage omzetten, hoge prijsdruk, lage rendementen en magere bedrijfsresultaten zijn de afgelopen jaren de investeringen beperkt gebleven tot de hoogstnoodzakelijke in machines en gereedschappen. Er lijkt nu een kentering te komen. In het afgelopen jaar is door driekwart van de bedrijven geïnvesteerd in machines en/of gereedschappen, door 23% in ICT en door 32% in huisvesting en andere zaken en last but not least door ruim een kwart in opleidingen. Dit laatste is verheugend volgens de AFNL, gezien de verwachting dat er in de toekomst nauwelijks goed opgeleide vakmensen beschikbaar zullen zijn. Ook dit jaar lijken investeringen op ongeveer vergelijkbaar niveau plaats te vinden.

Mkb-aannemer wil geen kredietleverancier meer zijn
Alhoewel het betalingsgedrag zich iets ten goede lijkt te keren, heeft nog steeds 41% van de mkb-bedrijven problemen door late betaling door hoofdaannemers, 22% door overheidsopdrachtgevers en 30% door particuliere opdrachtgevers. Ook (gedeeltelijk) niet betaald worden door hoofdaannemers vormt nog steeds bij bijna een vijfde van de mkb-aannemers een probleem. Door late betaling moeten mkb-aannemers zaken langdurig voorfinancieren waardoor zij zelf in problemen komen. De Aannemersfederatie roept de politiek op zich snel achter het wetsvoorstel van CDA en PvdA te scharen om overschrijding van betalingstermijnen adequaat te beboeten. Zodanig dat deze corrigerende wetgeving voor het mkb de scherpe kantjes van de vrije markteconomie afzaagt.