Marion Gout-Van Sinderen: ‘We moeten beter worden als het fout gaat’

In 2010 heeft ProRail het grootste deel van zijn prestatieafspraken met het Rijk gehaald. Toch is de spoorbeheerder niet tevreden over het afgelopen jaar. ‘De behaalde resultaten hebben namelijk niet geleid tot tevredenheid bij reizigers en vervoerders. Dat betekent dat we nog meer ons best moeten doen. Vooral bij storingen en calamiteiten moeten we meer alertheid en snelheid tonen. We moeten beter worden als het fout gaat’, zei Marion Gout-Van Sinderen, de nieuwe president-directeur van ProRail, bij de presentatie van het jaarverslag 2010.

Marion Gout-Van Sinderen constateert dat de organisatie in de dagelijkse uitvoering primair gericht is op het technisch functioneren van de infrastructuur en te weinig servicegericht is. ‘In ons denken en handelen moeten we de reizigers en vervoerders centraal stellen. Voor ProRail betekent dat een volgende stap in de ontwikkeling tot een dienstverlenend bedrijf. Een cruciale stap,’ aldus Gout-Van Sinderen.

De kersverse president-directeur laat verder weten dat ProRail zich scherper gaat richten op de kerntaak: het leveren van een 24/7 veilig en betrouwbaar spoor. Het bedrijf kijkt daarom momenteel kritisch of alle activiteiten logisch aansluiten op deze kerntaak. ‘Zo niet, dan stoppen we daarmee. Zo hebben we al besloten te stoppen met projecten als elektrisch rijden en windmolens boven het spoor’, aldus Marion Gout-Van Sinderen. Ze benadrukt tegelijkertijd dat kwaliteit en veiligheid op en rond het spoor absoluut onderdeel van de kerntaak zijn.

De ProRail-organisatie moet slagvaardiger worden omdat we voor een bezuiniging van 160 miljoen euro in de komende jaren staan. De directie van ProRail heeft daarom besloten het aantal externe inhuurcontracten sterk te verminderen en een vacaturestop door te voeren op fte’s die uitbreiding van het personeelsbestand veroorzaken. Er wordt zorgvuldig afgewogen welke functies bijdragen aan het kernproces van ProRail.

Prestaties 2010

Dankzij de afname van de storingstijd en beter gepland onderhoud heeft ProRail in 2010 meer spoorcapaciteit kunnen leveren. In 2010 was het spoor 99,55% van de tijd beschikbaar voor vervoerders. Dat ligt hoger dan in 2009. De twee grote storingen in 2010, de brand in de verkeersleidingpost in Utrecht en de winterperikelen, maakten ongeveer 25% van de storingstijd uit. De punctualiteit was met 92,5% in 2010 lager dan in 2009. Grote punctualiteitsdalers waren naast de winterperikelen, ook de herstelwerkzaamheden in de Schipholtunnel na de bovenleidingbreuk in juli en de periode van brugonderhoud tussen Weert en Roermond in augustus. Er zit een stijgende trend in de punctualiteit op ‘normale’ spoordagen, dagen waarbij relatief weinig incidenten zijn. Ook zie je na incidenten sneller herstel van de punctualiteit ten opzichte van voorgaande jaren. Alleen na grote incidenten, met name op de grote knooppunten, blijft het herstel van de dienstregeling lastig. Goede en snelle bijsturing is dan nodig om olievlekwerking te voorkomen. ProRail gaat de samenwerking met NS verder intensiveren om de bijsturing en de reisinformatie tijdens verstoringen te verbeteren. In 2011 wordt een proef gedaan met het inrichten van een mini-OCCR (operationeel controle centrum) op vier verkeersleidingsposten waarin NS en ProRail fysiek gaan samenwerken. Daarnaast werken spoorpartijen ook aan een meer robuuste dienstregeling (ontvlechting van spoorknooppunten) en een robuustere personeelsplanning (personeel en materieel koppelen, minder personeelswisselingen op de knopen).

Lichte groei treinverkeer

In 2010 reden er per week 44.000 reizigerstreinen en 2.000 goederentreinen over het Nederlandse spoor. 99,8% van de capaciteitsaanvragen van vervoerders bij ProRail zijn toegekend. Het reizigersvervoer per spoor is licht gegroeid zowel in reizigersomvang als in treinaanbod. In 2010 reden er 3,2 miljoen treinen over het Nederlandse spoor. Het goederenvervoer per spoor is nog niet terug op het oude niveau. In 2010 werd 40 miljoen ton per spoor vervoerd ten opzichte van de piek van 44 miljoen ton in 2008. In 2010 reden gemiddelde 350 treinen per week over de Betuweroute. Daarmee ging 60% van het goederenvervoer per spoor vanuit de haven van Rotterdam naar Duitsland via de Betuweroute. In 2011 worden gemiddeld 500 treinen per week verwacht met een aandeel van meer dan 80%. De capaciteitsbehoefte zal verder toenemen door de komst van de Tweede Maasvlakte.

Veiligheid

Veiligheid heeft de hoogste prioriteit binnen ProRail. Samen met de vervoerders en aannemers werkt de oganisatie daar continue heel hard aan. Er vond in 2010 één treinbotsing plaats. Op 7 januari botsten in Rotterdam een goederentrein en een locomotief op een rangeerterrein op elkaar. Niemand raakte gewond maar de schade was groot. In 2010 vond er één ontsporing plaats. Op emplacement Amsterdam Watergraafsmeer ontspoorde een lege personentrein, waarbij niemand gewond raakte. In het jaar daarvoor waren er vier significante ontsporingen.

Op overwegen zijn er vorig jaar 47 aanrijdingen gemeld. Daarbij vielen helaas 9 dodelijke slachtoffers. Het aantal dodelijke slachtoffers is afgenomen ten opzichte van de 13 slachtoffers in 2009 en 18 in 2008.

Het aantal suïcides op het spoor is in 2010 met 202 zelfdodingen vergelijkbaar met het jaar daarvoor. In 2009 was er sprake van 206 suïcides en 2008 kende 169 zelfdodingen. ProRail is een groot preventieprogramma gestart. Doel is het aantal suïcides op het spoor te laten afnemen. Vooral door het spoor minder toegankelijk te maken en op risicolocaties heel gerichte maatregelen, zoals hekken en borden met verwijzing naar 113-online, te plaatsen.

In 2010 heeft het spoor helaas weer te maken gehad met koperdiefstal op en rond het spoor: een stijging van 173 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Gemiddeld elke dag werd in 2010 het spoor getroffen door koperdiefstal. Ook in 2011 zet deze stijging zich sterk door.

ProRail vindt dit een zorgelijke ontwikkeling omdat hierdoor een onbelemmerde treinenloop en de veiligheid in het geding kunnen komen. Naar aanleiding van een ongeluk bij Zevenaar in januari 2011 heeft ProRail direct maatregelen getroffen zodat in vergelijkbare situaties een dergelijk voorval niet meer kan voorkomen. Dit betekent extra inspecties en controles langs het spoor en op 100 plekken in het land zijn koperen kabels vastgezet met 25.000 klemmen. Daarnaast zoeken we nauwe samenwerking met politie en justitie.

Investeringen

ProRail maakt het mogelijk dat er elk jaar meer treinen op het Nederlandse spoor kunnen rijden. Daarnaast maken we de zeven grootste stations van Nederland in de periode 2010-2016 klaar voor een toekomst met hoogfrequent verkeer. In 2010 is bij elkaar voor 1,3 miljard euro geïnvesteerd in het spoor. Het investeringsvolume is ten opzichte van vorig jaar gestegen met 20%. Dat zie je vooral terug in een aantal grote bouwprojecten zoals de Hanzelijn, Sporen in Arnhem, Randstadspoor en de bouw van grote stations. Er was vorig jaar sprake van zo’n 1300 lopende bouwprojecten en er werden 400 nieuwe projecten aanbesteed. Voor bijna 900 miljoen euro zijn in 2010 projecten in gebruik genomen: delen van Randstadspoor, het project Ruimte voor de Fiets leverde veel fietsenstallingen op en veel spoorvernieuwingsprojecten zijn uitgevoerd.