Maastricht – Limburg kan een gidsrol vervullen voor het toekomstbestendig maken van álle regio’s in Nederland. Dit stelt het college van Gedeputeerde Staten van Limburg in reactie op de miljoenennota. De gidsrol kan worden vervuld op het vlak van de demografische ontwikkeling én in het versterken van de internationale positie. Decentralisatie van taken en bevoegdheden is daarbij een leidend principe. Het kabinet geeft weliswaar aan te willen decentraliseren, maar het college van GS constateert een sterke neiging tot recentralisatie.

De Provincie Limburg ziet met lede ogen aan dat het huidige kabinet kiest voor centrale sturing op dossiers die decentraal beduidend beter kunnen worden uitgevoerd. Meer met minder, dat is waar de regio’s sterk in zijn, vooral door de integrale aanpak bij provincies en gemeenten. Door efficiëntere inzet van middelen, gecombineerd met matching van regionale én Europese gelden, kan méér met minder worden bereikt. Planvorming wordt daadwerkelijk omgezet in uitvoering. Concrete vormen van gewenste decentralisatie en continuïteit daarin zijn: regionaal economisch beleid, uitvoering Dienst Landelijk Gebied/Dienst Regelingen, het afromen van de BDU-gelden, toezicht en Rijksinspecties. Met de nodige zorg constateert het college van GS een verdergaande bemoeienis van het Rijk op het vlak van ruimtelijke ordening.

De recent tot stand gekomen financiële afspraken 2008 tussen Rijk en Provincie hebben een koude afroming van € 16 miljoen voorkomen door deze voor Limburg te labelen aan het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT) en het Investeringsprogramma Landelijk Gebied (ILG). Echter, afspraken voor de verdere toekomst moeten nog tot stand komen.

Limburg hecht sterk aan daadwerkelijke overheveling van verantwoordelijkheden én middelen, met als resultaat een gezamenlijke investeringsagenda. Centraal opgelegde heffingen en kortingen doen in ernstige mate afbreuk aan het gewenste resultaat van decentralisatie.

Het College constateert een doorgeschoten tendens naar centralisatie bij de Rijksoverheid. Op het vlak van handhaving en toezicht moet van rijkswege nadruk liggen op functionele ontschotting en samenwerking. Het college van GS daagt LNV uit om met de AID deel te nemen in regionale samenwerkingsverbanden.

Wijken

Wat betreft de wijkenaanpak hecht Limburg aan de gemaakte provinciale afspraken met de woningbouwcorporaties. De situatie in Limburg is volstrekt anders dan de 40 wijken die onlangs door het Rijk zijn geselecteerd. In Limburg worden 60 wijken en buurten onder andere als gevolg van vergrijzing, ontgroening en bevolkingskrimp extra hard getroffen. Naast de reguliere investeringen van ruim € 27 miljard, zijn in Limburg extra investeringen nodig ter grootte van € 5 tot 6 miljard. Rijksmaatregelen mogen de provinciale afspraken niet doorkruisen. De gisteren door het kabinet met koepelorganisatie AEDES gesloten overeenkomst, heeft in hoofdzaak betrekking op de 40 prioritaire wijken, waarvan er slechts twee in Limburg zijn gelegen. De overeenkomst leidt tot afvloeiing van kapitaal dat hard nodig is voor de Limburgse herstructureringsopgave.

Jeugd(zorg)

Minister Rouvoet heeft een ambitieus programma voor Jeugd en Gezin voorgelegd en heeft ook daadwerkelijk extra geld gereserveerd ter grootte van € 97 miljoen, waarvan echter slechts € 56 miljoen incidenteel beschikbaar is voor zorgaanbod. Limburg zal aansturen op een fair deel hiervan en verwacht minister Rouvoet op korte termijn in Limburg om hierover afspraken te maken. Het blijft extra schrijnend dat de actuele problemen die kwetsbare kinderen en jongeren treffen, niet worden opgelost. Voor (relatief lange) wachtlijsten in de jeugdzorg biedt het kabinet op korte termijn geen perspectief. Ook biedt het kabinet voor de elfde keer in tien jaar geen prijscompensatie aan de jeugdzorg. Dat betekent dat de gestegen prijzen voor energie, reiskosten, telefonie en ICT betaald moeten worden met geld dat eigenlijk voor hulp aan kinderen, jongeren en hun ouders is bestemd. Dat vindt het College niet acceptabel.

Daarnaast vindt het College dat de extra capaciteit die het kabinet voor justitiële jeugdinrichtingen beschikbaar stelt, deels aan Limburg moet worden toegekend, zodat ook gesloten opvang voor meisjes in Limburg kan worden gerealiseerd.

Gidsrol

De demografische samenstelling van Nederland verandert snel en sterk. Daarnaast wordt de internationale positie steeds belangrijker voor een sterke economie. Het college van GS constateert dat het kabinet beide ontwikkelingen onderkent. Maar er zijn meer instrumenten nodig om daadwerkelijk alle regio’s in Nederland toekomstbestendig te maken. Bovendien vragen demografische ontwikkelingen (bevolkingsdaling, ontgroening en krimp) om een integrale benadering, in plaats van de eendimensionale aanpak van problemen rondom vergrijzing. Gezien de bijzondere positie kan en wil Limburg een gidsrol vervullen op het gebied van demografie en internationalisering. Het Rijk zou hier actiever en flexibeler op moeten inspelen.

Grensregio’s

Het college van GS is verheugd over de actieve rol die het Ministerie van BZK wil spelen bij het oplossen van problemen voor grensregio’s. Liever had het College gezien dat Limburg hierbij expliciet als grensoverschrijdende experimenteerregio wordt erkend, zoals medio dit jaar door de onafhankelijke Commissie Internationalisering (‘commissie Hermans’) is aanbevolen. Concreet wil het college van GS op korte termijn stappen kunnen zetten op het gebied van grensoverschrijdende gezondheidszorg, onderwijs, arbeidsmobiliteit en optimalisering van grensoverschrijdend openbaar vervoer. Binnen het regionaal beleid van Economische Zaken is het een gemiste kans dat de potenties voor grensoverschrijdende innovaties, bijvoorbeeld op het gebied van Life Sciences, onvoldoende worden erkend. Zonder actieve participatie van het gehele kabinet blijven regio’s zonder grensbelemmeringen toekomstmuziek.

Economie/Internationalisering

Limburg pleit voor daadwerkelijk armslag om grensoverschrijdende bedrijven voor Nederland te behouden of naar Nederland toe te halen. In deze lijn is het college van GS verheugd met de labeling van € 45 miljoen van rijkswege voor het project Biomedische Materialen (BMM) uit de Versnellingsagenda. Met de cofinanciering uit het Fonds Economische Structuurversterking (FES) wordt het mogelijk om samen met de projectpartners kennis in de regio op het gebied van biomedische materialen te behouden en verder uit te diepen. In totaliteit is met het project BMM een publiekprivate investering gemoeid van € 120.000.000, -.

Verder is het college van GS van mening dat het zogenoemde Besluit subsidies regionale investeringsprojecten (BSRI) daadwerkelijk soelaas kan bieden voor bedrijven in de grensregio’s, onder voorbehoud dat een substantiële verhoging van dit bedrag in de begroting van Economische Zaken moeten worden opgenomen. Het Rijk zal hiervoor tenminste een bedrag van € 50 miljoen per jaar moeten reserveren.

In het Europa van 2007 zijn de grensoverschrijdende infrastructurele verbindingen en het grensoverschrijdend Openbaar Vervoer nog steeds matig tot slecht. Limburg vraagt steun om de komende jaren hier een offensief te starten. Voor Limburg is het onacceptabel dat de landsgrenzen nog steeds barrières vormen. De extra beschikbare middelen voor Prorail moeten ook voor dit doel worden ingezet.

Schoon en zuinig

Het college van GS wil de komende periode op grote schaal investeren in zonne- energie en gaat ervan uit dat het beschikbare financiële kader van het Rijk hiertoe voldoende mogelijkheden biedt.

De ambitie van het Rijk om de capaciteit van de windenergie fors op te voeren, maakt een energieopslagsysteem onontbeerlijk. Immers energie kan nu niet opgeslagen worden. Het OPAC systeem levert een perfect duurzame oplossing. Het reduceert de CO2-uitstoot, stabiliseert het net, is gebaseerd op bewezen technieken en is landschappelijk perfect in te passen. Deze kans voor een 100% duurzame energieopwekking mag niet onbenut blijven.

Samen optrekken

Het provinciale coalitieakkoord ‘Investeren en Verbinden’ biedt concrete aanknopingspunten om samen met het Rijk op te trekken. Het college van GS brengt in de komende weken de aandachtspunten voor Limburg stevig onder de aandacht van de betrokken vakministers en kamerleden, met als inzet concrete toezeggingen om de positie van Limburg als duurzame grensregio en demografische gidsregio te versterken.