VNG: Rijksbegroting geeft gemeenten ruimte

Den Haag – De afspraken die Rijk en gemeenten met elkaar hebben gemaakt in het Bestuursakkoord vinden hun weerslag in de Rijksbegroting 2008. De VNG ziet een duidelijke trendbreuk met het beleid van de drie voorgaande kabinetten Balkenende: gemeenten en het Rijk zijn samen op weg naar een beter bestuur. Deze overheid stelt de burger centraal en draagt bij aan het oplossen van actuele vraagstukken in onze samenleving zoals participatie en integratie, klimaat en de jeugdproblematiek.

Gemeenten krijgen meer beleidsmatige en financiële ruimte om de maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Reeds eerder werd bekend dat de gemeenten oplopend tot 2011 € 1,1 miljard euro structureel extra in het gemeentefonds ontvangen waarvan zij de bestemming zelf kunnen bepalen. Uit de Rijksbegroting 2008 blijkt dat deze € 1.1 miljard nu oploopt naar € 1.3 miljard netto.

Deze stijging van het gemeentefonds en het ingediende Wetsvoorstel afschaffen maximering OZB zijn duidelijke tekenen van goede wil. Er zullen echter verder stappen worden moeten worden gezet naar meer eigen financiële ruimte voor de gemeenten door een uitbreiding, liefst verdubbeling van het gemeentelijk belastinggebied. Zo´n uitbreiding van het lokale belastinggebied moet gepaard gaan met een daling van de rijksbelastingen. Daardoor leidt dit niet tot een lastenverzwaring, maar is sprake van een lastenverschuiving. De fractievoorzitters van de coalitiepartijen lieten vorige week tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG in Den Haag blijken de weg naar een groter gemeentelijk belastinggebied in te willen slaan. Nu nog de daden van Kamer en kabinet.

Participatie

Op het gebied van werk en inkomen wordt er terecht veel van de gemeenten verwacht. De Wet Werk en Bijstand is een succesvolle vorm van decentralisatie gebleken. Niet voor niets speelde de VNG een belangrijke rol tijdens de Participatietop waarin afspraken gemaakt werden om mensen weer aan het werk te krijgen. Met de gemeenten zijn harde afspraken gemaakt en zij zijn hard aan de slag met het uitwerken en realiseren van de gemaakte afspraken. Gemeenten zullen de komende vier jaar 75.000 mensen uit de bijstand aan een baan helpen. Daarnaast gaan ze ervoor zorgen dat nog eens 25.000 mensen die nu niet werken en ook geen uitkering hebben aan de slag gaan.

Inburgering

De gemeenten willen snel aan de slag met het gepresenteerde Deltaplan Inburgering. Inburgering is van zeer groot belang voor de integratie en de positieve insteek van minister Vogelaar helpt daarbij zeker. De gemeenten kunnen vanuit hun regierol individueel maatwerk leveren aan de inburgeraars. Het is belangrijk dat de noodzakelijke veranderingen in de wetgeving snel worden doorgevoerd teneinde te voorkomen dat het aantal inburgeringtrajecten te veel achterblijft. Ook komt het kabinet hiermee tegemoet aan een aantal bezwaren van gemeenten op het inburgeringsbeleid van het vorige kabinet.

Jeugdproblematiek

In het bestuursakkoord is een belangrijke eerste stap gezet om ook de jeugdproblematiek beter aan te pakken. Er komen Centra voor Jeugd en Gezin waardoor jeugdproblematiek effectiever en meer in samenhang wordt aangepakt. De gemeenten krijgen geld en investeren ook zelf om deze centra goed vorm te geven met inachtneming van de lokale situatie. In een aantal gemeenten is zo’n centrum inmiddels geopend. Vele gemeenten zullen snel volgen. Het wordt nu ook tijd dat het jeugdbeleid overeenkomstig de aanbevelingen van regeringscommissaris Van Eijck in één hand komt, de gemeente, in plaats van versnipperd te blijven over Rijk, provincies en gemeenten.

Overheveling AWBZ naar Wmo

Het Rijk moet voortvarende stappen zetten bij de overdracht van taken van de AWBZ naar de Wmo. Als wij de lokale ondersteuning van mensen die wat minder zelfredzaam zijn/worden echt serieus willen aanpakken, dan moet niet alleen de huishoudelijke hulp de verantwoordelijkheid van gemeenten zijn, maar ligt het voor de hand dat dit ook gaat gelden voor handelingen die mensen gewoonlijk zelf uitvoeren: zelfverzorging, aankleden, invullen van formulieren. Door ook dit onder te brengen bij de Wmo ontstaat er een totaalpakket zodat gemeenten hun inwoners betere ondersteuning kunnen aanbieden. Bovendien worden de kosten beter beheersbaar dan nu in de AWBZ het geval is. Overheveling van deze taken naar de Wmo mag echter geen bezuinigingsoperatie worden.

Klimaat

De gemeenten willen met het Ministerie van VROM aan apart deelakkoord sluiten over Klimaat en Energie. Ze slaan de handen ineen als het gaat om een schoon, zuinig en duurzaam Nederland. Er worden afspraken vastgelegd over onderwerpen als duurzame (huisvesting van de) overheid, schone en zuinige mobiliteit, klimaatneutrale gebouwde omgeving en duurzame bedrijven. In aanvulling hierop zal het kabinet nu ook met concrete investeringsvoorstellen moeten komen om de effecten van de klimaatverandering op te vangen.

Akkoord financiering wijkaanpak met corporaties

Het is positief dat er met de woningcorporaties een akkoord bereikt is over de financiering van de prachtwijken. Het is zaak de aandacht nu ook te richten op de aanpak van de andere wijken in Nederland. Immers, er is niet alleen een opgave in de 40 wijken maar ook in andere wijken van Nederland. De VNG vindt dat corporaties in staat moeten zijn en blijven om investeringen te doen in andere wijken. Gemeenten moeten de investeringsruimte van corporaties kennen. Om goede afspraken over investeringen in hun gemeente te maken is het voor alle gemeenten noodzakelijk direct inzicht krijgen in de reële investeringscapaciteit van de in hun gemeente investerende corporatie. De VNG gaat ervan uit dat reeds gemaakte investeringsafspraken gewoon doorgaan.

Vermindering bestuurskosten lokale overheden

In de miljoenennota wordt gesproken over een korting van € 90 miljoen op de lokale bestuurskosten. Hierbij wordt tot onze verbazing alleen gekeken naar het verminderen van het aantal lokale bestuurders in plaats van een overheidsbrede aanpak. Voor zover dit betrekking heeft op het verminderen van het aantal raadsleden kan de VNG hier alleen mee instemmen indien de hiermee gepaard gaande besparing wordt aangewend voor het verbeteren van de rechtspositie van de raadsleden.