Den Haag – De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft de definitieve uitgangspunten voor de berekening van individuele boetes voor ondernemingen in de GWW-sector (grond-, wegen- en waterbouw) vastgesteld. Na eerder ongeveer 100 miljoen euro aan boetes in deze sector te hebben opgelegd, legt de NMa nu voor circa 135 miljoen euro aan boetes op aan 344 bouwbedrijven. De nieuwe boetes variëren van enkele duizenden tot vele miljoenen euro’s per onderneming.

De boetes worden opgelegd voor deelname van de ondernemingen aan een kartelstructuur in de GWW-sector. Daarnaast wordt een aantal ondernemingen separaat beboet vanwege het feit dat zij marktverdelingsafspraken hebben gemaakt over grote infrastructurele werken, zoals de HSL-Zuid.

Met de vaststelling van de boetes komt een einde aan de speciaal voor dit doel ingerichte versnelde procedure. Deze procedure is gericht op het op transparante en efficiënte wijze afdoen van het grote aantal zaken dat de NMa in behandeling heeft sedert haar eigen oproep aan de bouwsector en die van de politiek om ‘schoon schip’ te maken. Dit impliceert volgens de NMa een breuk met de werkwijze uit het verleden, inclusief de betaling van boetes voor overtredingen. In de versnelde procedure, waarin de bouwbedrijven afzien van het voeren van individuele verweren, zijn algemene zienswijzen naar voren gebracht door de heer J. Blankert, als vertegenwoordiger van alle bouwbedrijven.

De NMa heeft bij de vaststelling van de uitgangspunten rekening gehouden met de aard en ernst van de overtredingen en met een aantal andere omstandigheden. Met name de omstandigheid dat in de visie van de NMa niet als vaststaand kan worden aangenomen dat bij (vrijwel) alle aanbestedingen in de GWW-sector kartelafspraken zijn gemaakt en de bevinding dat in bepaalde gevallen de overheid kartelvorming vermoedelijk heeft begunstigd, zijn voor de NMa aanleiding om de boetes enigszins te matigen.

In de op te leggen boetes wordt ook rekening gehouden met de per onderneming toegekende clementiekorting, de generieke boetevermindering voor deelname aan de versnelde procedure en een extra boetevermindering voor bedrijven met een omzet van minder dan 10 miljoen euro per jaar.

Zaken van bedrijven die niet gekozen hebben voor de versnelde procedure en van bedrijven die niet aan de voorwaarden voor deelname daaraan blijken te voldoen, zullen door de NMa in individuele procedures op de gebruikelijke wijze worden afgedaan.

De NMa hecht er belang aan dat het ‘schoon schip maken’ zich niet beperkt tot het betalen van boetes maar ook geldt in de relatie met opdrachtgevers. De NMa biedt de bouw een ‘incentive’ door een boetevermindering van 10 procent op de opgelegde boete in het vooruitzicht te stellen voor het geval de bouwbedrijven er collectief in slagen uiterlijk 15 februari 2005 met overheden algemene overeenstemming te bereiken over een financiële regeling over civiele claims.

De NMa legde reeds eerder, in december 2003, ook boetes op aan 22 bedrijven in de GWW-sector. De NMa is bereid, onder voorwaarden, de hoogte van deze boetes in heroverweging te nemen, aangezien de GWW-sector heeft aangegeven nu volledig ‘schoon schip’ te maken. De NMa overweegt hierbij dat de bouwsector door medewerking aan de versnelde procedure en door betaling van de in dat kader opgelegde boetes er blijk van geeft daadwerkelijk werk te maken van de verandering van werkwijze. Ook hierbij is van belang dat de bouwsector ‘schoon schip’ maakt in de relatie met opdrachtgevers. Indien de bouwsector er in slaagt om uiterlijk 15 februari 2005 de algemene overeenstemming met overheden te bereiken, dan zal ook 10 procent van een door de betrokken onderneming betaald bedrag ten behoeve van de financiële regeling met overheden in mindering worden gebracht op de boetes uit 2003. De dan resterende boetebedragen zal de NMa verminderen met 45 procent.

‘Deze wijze van afdoening is uniek en wordt uitsluitend ingegeven door de zeer bijzondere omstandigheden van dit geval’, verklaart directeur-generaal Pieter Kalbfleisch van de NMa. ‘De NMa treedt handhavend op; onze boetes moeten realistisch zijn. Door onze wijze van afdoening is het de bouwsector mogelijk voort te gaan op de ingeslagen weg om ‘schoon schip’ te maken tegenover de NMa en de samenleving. Aldus wordt, mede rekening houdend met de economische omstandigheden van dit moment, een bijdrage geleverd aan het herstel van de verhoudingen tussen de bouwsector en overheidsinstanties, zonder die verhoudingen te belasten met vele, jarenlang slepende procedures’.

De NMa is actief in verschillende deelsectoren van de bouw. Zij rondt in februari 2005 het onderzoek naar de installatiebranche af, waarop eveneens een versnelde sanctieprocedure volgt. Naar verwachting zal het onderzoek naar de burgerlijke en utiliteitsbouw in mei worden afgerond. Ook onderzoeken naar overige deelsectoren in de bouw worden in eerste helft van dit jaar afgerond. Bedrijven die in verschillende sectoren actief zijn, kunnen dus meer dan één boete opgelegd krijgen.