Rotterdam РDe Rotterdamse haven is in 2004 door de grens van 350 miljoen ton gebroken. Er werd 354 miljoen ton goederen overgeslagen, 8% m̩̩r dan in 2003. Het record van vorig jaar werd zo met 26 miljoen ton overtroffen. De toename is te danken aan de overslag van kolen (+7%), ertsen en schroot (+5%), overig droog massagoed (+10%), ruwe olie (+3%), olieproducten (+22%), roll on / roll off (+5%), overig stukgoed (+7%) en containers (+16%). Het aantal overgeslagen containers steeg van 7,1 miljoen TEU in 2003, met 16% tot 8,2 miljoen TEU. De overslag van overig nat massagoed bleef stabiel en agribulk (-2%) daalde. Zowel het totale massagoed (+5,5%) als het totale stukgoed (+14%) namen toe. De totale aanvoer steeg met 7%, ruim 17 miljoen ton, tot 273 miljoen ton. De afvoer groeide met 12% tot 81 miljoen ton. De totale groei is vier keer zo groot als het jaargemiddelde van het hoogste groeimodel voor de lange termijn. Slechts ̩̩n keer eerder was de groei groter: 11% in 1979.

De pas benoemde president-directeur van het Havenbedrijf Rotterdam, Hans Smits: “1979 viel in de hoogtijdagen van de olie, die voor dik tweederde van de groei zorgde. Nu is de spreiding veel breder en kun je met recht zeggen dat we er in één jaar bíj hebben gekregen wat een haven als Gent in totaal doet. Er komt meer evenwicht in de verhouding tussen massagoed en stukgoed. Over een jaar of twee zal containerlading zelfs ruwe olie ingehaald hebben als grootste goederensoort. De versterking van onze positie in stukgoed, containers, roro en overig stukgoed, beïnvloedt tevens ons Europese marktaandeel gunstig. Na een dipje in 2001 lopen we nu weer wat uit. Ik zie overigens de percentages de komende jaren wat fluctueren afhankelijk van waar wanneer er extra behandelcapaciteit beschikbaar komt”. Over de invloed van de opkomst van China zegt Smits: “Die factor wordt nogal eens eens aangeduid als dé oorzaak, maar ik zie het meer als een katalysator van een veel gecompliceerder proces. Wat dáár gebeurt is uiterst relevant, maar de manier waarop wij er hier op reageren, is beslissend”.

Droog massagoed
In de overslag van kolen is de daling (-2%) van het eerste halfjaar omgezet in een toename (+7%) over het gehele jaar. Het resultaat, 26,4 mln ton, is zelfs een record. Aanvankelijk waren er capaciteits- en technische problemen op de terminals. Deze zijn grotendeels opgelost en vervolgens is er met 15 mln ton een uitzonderlijk goed tweede halfjaar gedraaid. De basis hiervoor was de toenemende Duitse import, het weer in gebruik nemen van de Amercentrale en een betere spreiding van de schepen.
Helaas kon de behandeling van agribulk het goede niveau van 2003 niet continueren. Het eerste halfjaar was nog uitstekend (+13%) dankzij de aanvoer van grondstoffen (vooral tapioca) voor de mengvoederindustrie. In de volgende maanden liep de overslag snel terug; de voorraden waren aangevuld en uitgaande lading ontbrak door de lage EU-graanvoorraden. De toename van de overslag van ertsen en schroot, tot 42 mln ton, liep vrijwel gelijk op met de toename van de EU-staalproductie (eerste 10 maanden): rond 5%. Men verwacht dat de vraag naar staal in 2005 op peil blijft. Voor Rotterdam kan de naderende sluiting van een hoogoven in Luik de overslag van erts drukken. Er werd 1 mln ton meer (+10%, tot 11.6 mln ton) overig droog massagoed overgeslagen. Belangrijke mineralen verwerkende sectoren zoals de bouw, de papier- en metaalindustrie, chemie (verf, rubber, plastics) bleven, net als in 2003 en ondanks de hogere prijzen, meer grondstoffen gebruiken. De “parceldiensten” (voor deelladingen) draaien dan ook goed en de toename van de afvoer met 16% duidt op een versterking van de schakelfunctie van Rotterdam voor andere havens.

Nat massagoed
De aanvoer van ruwe olie (+3%, +3.3 mln ton tot 103 mln ton) was de hoogste sinds 1980. Ondanks de hoge olieprijzen, bleven de raffinagemarges zeer goed en hebben de raffinaderijen op volle capaciteit, zonder technische stops, gedraaid. De Rotterdamse installaties zijn sterk gemoderniseerd en kunnen daardoor ook goedkopere (zware) olie verwerken. Belangrijke bron hiervan is Saudie-Arabië dat zijn productie opschroefde. Hiernaast is er vooral in de USA een tekort aan raffinagecapaciteit, maar neemt de vraag naar benzine toe. In Europa groeit de vraag naar diesel. Zo ontstaan regionale balansverstoringen die gecompenseerd werden door een zeer actieve aan- en afvoer, zelfs 40%, van olieproducten. Dit leidde tot een totaal van ruim 33 mln (+22%). De doorvoer van Russische stookolie naar Azië was vooral geconcentreerd in de eerste helft van het jaar. Later was het prijsverschil met Azië niet groot genoeg, bij hoge transportkosten. Het overig nat massagoed, chemicaliën (ca. 80%), oliën en vetten (ca. 18%), fruitsappen (ca. 2%), vertoont sinds begin jaren ’80 een stijgende trend. Eigenlijk is vanaf 1999 sprake van topjaren en vanaf het recordjaar 2000, wordt steeds de 25 mln ton geëvenaard. Zo ook in het afgelopen jaar, waarin naar het eind van het jaar de overslag van chemische producten wel iets terugliep.

Stukgoed
De behandeling van containerlading steeg ten opzichte van 2003, van 71 naar 82 mln ton. De groei inkomend is iets groter (19% tegen 14% uitgaand) en was in de tweede jaarhelft groter dan in de eerste. In TEU’s (eenheden van 20 voet) bedroeg de toename 16%, tot 8,2 mln TEU (+1,1 mln TEU). Sterk groeiende landen en regio’s zijn Midden- en Zuid-Amerika, met name Brazilië (+ ca. 40%), en China. Dit land heeft in 2004 de Verenigde Staten verdrongen als tweede “containerland” voor Rotterdam. Het Verenigd Koninkrijk blijft nummer één dankzij het zich stabiel ontwikkelende vervoer “short sea” en de toename van het “feederen” op de oostkust van Engeland. Ook het Baltisch gebied wordt op die manier een belangrijker Europese bestemming. Veel containers komen daar weer leeg vandaan en gaan via Rotterdam terug naar Azië. De toename in de overslag van volle en lege containers is dan ook vergelijkbaar: rond de 15%. De behandelcapaciteit voor containers in Rotterdam wordt uitgebreid. In de tweede helft van het afgelopen jaar startte de uitbouw (+ ca. 250.0000 TEU) van de Rotterdam Shortsea Terminal in het Eemhavengebied. Zeer recent gaf de EU groen licht voor de bouw van een geheel nieuwe diepzeeterminal, EuroMax op de Maasvlakte, met een jaarcapaciteit van bijna 2,5 mln TEU. Het roll on / roll off verkeer groeit gestaag, dit jaar met 5% tot 11 mln ton. De toename van de aanvoer vanuit het V.K en Scandinavië was iets groter, ruim 5%, dan die van de afvoer naar het V.K. (ruim 4%). Alle in Rotterdam actieve ferrybedrijven, DFDS Torline, Cobelfret, Seawheel, P&O NSF, Stena Line, boekten winst. Dit gold ook voor de aanvoer, in tonnen, van papierproducten op ro/roschepen (+7%) en van auto’s (+23%), van o.a. de merken Mazda en Cadillac. Het overig stukgoed blijft groeien: + 7% tot 8,8 mln ton. Dit is vooral toe te schrijven aan de afvoer (+14%, aanvoer +3%). Belangrijkste groeiers waren de in LASH-schepen vervoerde goederen (veel ijzer, staal, papier, rijst), de aanvoer van staal uit Zweden via de Gevelco “all weather terminal” en de aanvoer van “forest products” uit Noorwegen via de DFDS Tor terminal. De overslag van metalen blijft slap. Door de grote vraag naar aluminium, koper, zink etc. is er veel minder behoefte aan de tussenopslag, waarin Rotterdam zo sterk is. De overslag van groente fruit daalde met enkele procenten en blijft rond de miljoen ton schommelen. Dit jaar miste de haven door de samenwerkingsovereenkomst van Seabrex (Rotterdam) en Kloosterboer (Vlissingen) circa 80.000 pallets (=ton) fruit. De overslag van projectlading (grote machines, complete fabrieken) neemt toe en wordt door het HbR extra gestimuleerd.