Bord gevaar

Veilig bouwen energiesector begint al in ontwerpfase

Foto: Yvonne Ton

Jaarlijks vallen er zo’n twintig doden in de bouw en daarmee is het een van de gevaarlijkste bedrijfstakken. Alle reden dus om met alle mogelijke middelen in zetten op het voorkomen van ongevallen. Dat lukt alleen als alle ketenpartners en iedereen op de werkvloer zijn best doet om de veiligheid te vergroten. Dat bleek weer eens tijdens de digitale aftrap van het Energy Safety Festival eind vorige week, waar de focus lag op de inspanningen in de energiesector.

Ruim een jaar geleden ondertekenden brancheverenigingen Bouwend Nederland, Techniek Nederland en Netbeheer Nederland de governance code Veilige Energienetten, waarin ze afspraken hebben gemaakt over hoe ze gaan samenwerken om de veiligheid in de keten verder te verbeteren. Voor de bouw is er een vergelijkbare code die al in 2014 in het leven geroepen is. De code voor de energiesector is daar dan ook op afgestemd.

Verantwoordelijkheid nemen, leiderschap tonen en samenwerken zijn de drie pijlers waar de code op gestoeld is. En vaak gaan ze samen. “Leiderschap is ook verantwoordelijkheid nemen”, vindt Anja Vijselaar, directeur van de vakgroep Energie bij WSP. Dat deed ze zelf een paar jaar geleden bij een incident waarbij een monteur een verkeerde kabel doorknipte. De boze opdrachtgever drong aan op zijn ontslag, maar dat weigerde Vijselaar pertinent. “Dat doet hij natuurlijk niet expres, dus moet je hem helpen en ondersteunen.” Ze gebruikte het incident om de interne bedrijfsprocessen te verbeteren. “Tot op heden is het ook nooit meer gebeurd.”

Leren van fouten

Dat er fouten gemaakt worden is onvermijdelijk. Het gaat erom dat je er als bedrijf en als branche lering uit trekt. Transparantie helpt daarbij, meent Harold Lever van de vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer van Bouwend Nederland. Dat betekent ook duidelijk communiceren over wat er misgegaan is, hoe pijnlijk dat ook kan zijn.

“We zijn beter in het delen van onze successen dan van wat er bijna misgaat. Dat is menselijk en voor de bouw zeker niet vreemd.” Hij roemt de moed van Heijmans om twee jaar lang een cameraploeg toe te laten bij een bouwproject in het centrum van Rotterdam, vanaf het slaan van de eerste paal tot de oplevering. Dat resulteerde in de documentaire ‘Jongens van de Bouw’ van filmmaker Geertjan Lassche, waarin ook het spanningsveld tussen werkdruk en veiligheid zichtbaar wordt.

Leren van ongevallen

Leren van incidenten is ook een belangrijk onderdeel van de governance code Veilige Energienetten. Zo is er al grotendeels een structuur opgezet, waarbinnen de sector op een makkelijke manier ervaringen kan delen. Daarnaast zijn er het afgelopen jaar onder meer thema’s bepaald om mee aan de slag te gaan en is er een stuurgroep opgezet. Een hele concrete actie is het idee voor veiligheidsobservatierondes, waarin opdrachtgever en opdrachtnemer in tweetallen en liefst op verschillende functieniveaus een rondje lopen over het project en de dialoog aangaan.

Veiligheid begint al ruim voordat de eerste schop de grond in gaat, in de plan- of ontwerpfase. Op het gebied van safety by design, zoals dat uitgangspunt heet, valt nog veel te winnen. Door risico’s al zo vroeg mogelijk te signaleren, liefst in combinatie met een bouwinformatie-model (BIM), kunnen er ook eerder maatregelen genomen worden om gevaarlijke situaties tijdens de uitvoering te voorkomen. Bijvoorbeeld door een bouwweg niet vlakbij een druk fietspad te leggen of door uit voorzorg een alternatieve verbinding te maken in het geval dat er gebouwd gaat worden vlak naast een hoogspanningsverbinding. En veiligheid houdt niet op als een project eenmaal afgerond is, maar moet tijdens de hele levensduur een punt van aandacht blijven, dus ook tijdens het onderhoud.

Gedrag

Hoewel bijna iedereen op de werkvloer inmiddels wel doordrongen is van het belang van veiligheid, zijn ongevallen en incidenten nooit te voorkomen. Onvermijdelijk is ook dat vergelijkbare fouten vaker gemaakt worden. Dat heeft vaak alles te maken met gedrag op de werkvloer. Zelfs met goede wil is gedrag niet zo makkelijk te veranderen, weet gedragspsycholoog Juni Daalmans. “Twintigduizend jaar geleden is ons brein gevormd en sindsdien weinig veranderd. Dat zit ons nu in de weg.”

Een deel van ons gedrag lijkt onvoorspelbaar en ondoordacht. Kronkels, noemt Daalmans die onbewuste processen die lang geleden nuttig waren, maar in de huidige wereld waarin we te maken hebben met hele andere gevaren allang niet meer. Zelfoverschatting is zo’n kronkel, die leidt tot het nemen van onverantwoorde risico’s. Een andere kronkel houdt verband met onvoldoende gevaarbesef. “Door gewenning leren we het gevaar niet meer te herkennen.” Met zijn methode Brain Based Safey probeert Daalmans die processen te verklaren en organisaties te helpen om gedrag te veranderen, met als doel een veiliger werkomgeving.

Het webinar over veiligheid in de energiesector was bedoeld als opmaat naar een vergelijkbaar evenement op 7 oktober.

U las zojuist één van de gratis premium artikelen

Onbeperkt lezen? Profiteer nu van de introductieaanbieding voor € 10,- per maand.

Bekijk de aanbieding

Auteur: Redactie Infrasite

Veilig bouwen energiesector begint al in ontwerpfase | Infrasite
Bord gevaar

Veilig bouwen energiesector begint al in ontwerpfase

Foto: Yvonne Ton

Jaarlijks vallen er zo’n twintig doden in de bouw en daarmee is het een van de gevaarlijkste bedrijfstakken. Alle reden dus om met alle mogelijke middelen in zetten op het voorkomen van ongevallen. Dat lukt alleen als alle ketenpartners en iedereen op de werkvloer zijn best doet om de veiligheid te vergroten. Dat bleek weer eens tijdens de digitale aftrap van het Energy Safety Festival eind vorige week, waar de focus lag op de inspanningen in de energiesector.

Ruim een jaar geleden ondertekenden brancheverenigingen Bouwend Nederland, Techniek Nederland en Netbeheer Nederland de governance code Veilige Energienetten, waarin ze afspraken hebben gemaakt over hoe ze gaan samenwerken om de veiligheid in de keten verder te verbeteren. Voor de bouw is er een vergelijkbare code die al in 2014 in het leven geroepen is. De code voor de energiesector is daar dan ook op afgestemd.

Verantwoordelijkheid nemen, leiderschap tonen en samenwerken zijn de drie pijlers waar de code op gestoeld is. En vaak gaan ze samen. “Leiderschap is ook verantwoordelijkheid nemen”, vindt Anja Vijselaar, directeur van de vakgroep Energie bij WSP. Dat deed ze zelf een paar jaar geleden bij een incident waarbij een monteur een verkeerde kabel doorknipte. De boze opdrachtgever drong aan op zijn ontslag, maar dat weigerde Vijselaar pertinent. “Dat doet hij natuurlijk niet expres, dus moet je hem helpen en ondersteunen.” Ze gebruikte het incident om de interne bedrijfsprocessen te verbeteren. “Tot op heden is het ook nooit meer gebeurd.”

Leren van fouten

Dat er fouten gemaakt worden is onvermijdelijk. Het gaat erom dat je er als bedrijf en als branche lering uit trekt. Transparantie helpt daarbij, meent Harold Lever van de vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer van Bouwend Nederland. Dat betekent ook duidelijk communiceren over wat er misgegaan is, hoe pijnlijk dat ook kan zijn.

“We zijn beter in het delen van onze successen dan van wat er bijna misgaat. Dat is menselijk en voor de bouw zeker niet vreemd.” Hij roemt de moed van Heijmans om twee jaar lang een cameraploeg toe te laten bij een bouwproject in het centrum van Rotterdam, vanaf het slaan van de eerste paal tot de oplevering. Dat resulteerde in de documentaire ‘Jongens van de Bouw’ van filmmaker Geertjan Lassche, waarin ook het spanningsveld tussen werkdruk en veiligheid zichtbaar wordt.

Leren van ongevallen

Leren van incidenten is ook een belangrijk onderdeel van de governance code Veilige Energienetten. Zo is er al grotendeels een structuur opgezet, waarbinnen de sector op een makkelijke manier ervaringen kan delen. Daarnaast zijn er het afgelopen jaar onder meer thema’s bepaald om mee aan de slag te gaan en is er een stuurgroep opgezet. Een hele concrete actie is het idee voor veiligheidsobservatierondes, waarin opdrachtgever en opdrachtnemer in tweetallen en liefst op verschillende functieniveaus een rondje lopen over het project en de dialoog aangaan.

Veiligheid begint al ruim voordat de eerste schop de grond in gaat, in de plan- of ontwerpfase. Op het gebied van safety by design, zoals dat uitgangspunt heet, valt nog veel te winnen. Door risico’s al zo vroeg mogelijk te signaleren, liefst in combinatie met een bouwinformatie-model (BIM), kunnen er ook eerder maatregelen genomen worden om gevaarlijke situaties tijdens de uitvoering te voorkomen. Bijvoorbeeld door een bouwweg niet vlakbij een druk fietspad te leggen of door uit voorzorg een alternatieve verbinding te maken in het geval dat er gebouwd gaat worden vlak naast een hoogspanningsverbinding. En veiligheid houdt niet op als een project eenmaal afgerond is, maar moet tijdens de hele levensduur een punt van aandacht blijven, dus ook tijdens het onderhoud.

Gedrag

Hoewel bijna iedereen op de werkvloer inmiddels wel doordrongen is van het belang van veiligheid, zijn ongevallen en incidenten nooit te voorkomen. Onvermijdelijk is ook dat vergelijkbare fouten vaker gemaakt worden. Dat heeft vaak alles te maken met gedrag op de werkvloer. Zelfs met goede wil is gedrag niet zo makkelijk te veranderen, weet gedragspsycholoog Juni Daalmans. “Twintigduizend jaar geleden is ons brein gevormd en sindsdien weinig veranderd. Dat zit ons nu in de weg.”

Een deel van ons gedrag lijkt onvoorspelbaar en ondoordacht. Kronkels, noemt Daalmans die onbewuste processen die lang geleden nuttig waren, maar in de huidige wereld waarin we te maken hebben met hele andere gevaren allang niet meer. Zelfoverschatting is zo’n kronkel, die leidt tot het nemen van onverantwoorde risico’s. Een andere kronkel houdt verband met onvoldoende gevaarbesef. “Door gewenning leren we het gevaar niet meer te herkennen.” Met zijn methode Brain Based Safey probeert Daalmans die processen te verklaren en organisaties te helpen om gedrag te veranderen, met als doel een veiliger werkomgeving.

Het webinar over veiligheid in de energiesector was bedoeld als opmaat naar een vergelijkbaar evenement op 7 oktober.

U las zojuist één van de gratis premium artikelen

Onbeperkt lezen? Profiteer nu van de introductieaanbieding voor € 10,- per maand.

Bekijk de aanbieding

Auteur: Redactie Infrasite