Door de energietransitie wordt het elektriciteitsnet steeds zwaarder belast. Netbeheerder Stedin werkt op meerdere fronten aan oplossingen om de ‘groeipijn’ van het elektriciteitsnet te verzachten, zonder dat die energie-infrastructuur direct verzwaard hoeft te worden.

Het aantal wind- en zonneparken groeit en ook consumenten gebruiken steeds meer stroom. Bijvoorbeeld als ze hun elektrische auto opladen, of voor toepassingen waar voorheen gas voor werd gebruikt. Dat zorgt voor groeipijnen in het elektriciteitsnet die Stedin graag wil opvangen op andere manieren dan verzwaring van dat net.

Op meerdere plekken in het land wordt daarom gewerkt aan oplossingen om pieken in het stroomverbruik op te vangen. Die vinden onder meer plaats als mensen overstappen van koken op gas naar inductiekoken. In Utrecht probeert Stedin verzwaring van het net te voorkomen, ook al vergt de oplossing wel een investering. In een van de flats van woningcorporatie Mitros in de Utrechtse wijk Overvecht-Noord onderzoekt Stedin tijdens een pilot of een inpandige batterijopstelling kan helpen om de piekbelasting op te vangen die ontstaat door koken op inductie.

Batterij Iwell

Overvecht-Noord is de eerste bestaande wijk in de gemeente Utrecht die aardgasvrij moet worden. Het overgrote deel van de woningen in de wijk heeft nu nog een gasaansluiting, maar daarvoor moet de komende jaren een duurzaam alternatief komen. De focus in de proef ligt op koken op inductie. In een later stadium wordt ook gekeken naar andere toepassingen die zorgen voor pieken, zoals het gebruik van de lift.

In de proef wordt gebruik gemaakt van batterijen van Iwell, een nog jong bedrijf waarmee Stedin in contact kwam door een van de ‘startup challenges’ die het bedrijf organiseerde: een oproep aan jonge ondernemers of bedrijven om via online platform StartHubs met een oplossing te komen waarmee de netbeheerder verzwaring van de infrastructuur voor elektriciteits kan uitstellen of voorkomen. De batterij van Iwell is aangesloten op het elektriciteitsnet en schakelt in als er een piek ontstaat wanneer de flatbewoners massaal gaan koken.

Uitbreiding

Dat heeft een behoorlijke impact op het net, legt innovatiemanger Warmold ten Zijthoff uit. “Het vermogen van een ingebouwde inductiekookplaat kan oplopen tot 1.100 watt. Dat is vergelijkbaar met ongeveer vier wasmachines die tegelijkertijd centrifugeren. Wanneer een paar huishoudens overstappen is dat vaak nog geen probleem. Het wordt anders wanneer een hele flat of straat overgaat, zoals in Overvecht.”

De ervaringen in de eerste Utrechtse flat moeten naar verwachting in december al uitwijzen of de techniek goed werkt in de praktijk en ook of de batterij financieel aantrekkelijk is. Bij positieve uitkomsten wordt uitbreiding naar andere flats in Overvecht-Noord overwogen, waardoor uiteindelijk een wijkbatterij ontstaat die kostenbesparend kan zijn voor woningcorporaties en leidt tot lagere netinvesteringen door Stedin.

Twee jaar geleden zocht de netbeheerder eveneens via StartHubs een oplossing om storingen realtime te kunnen detecteren. Samen met West IT Solutions, de winnaar van de challenge, startte Stedin een pilot met Grid Ripple, een technische applicatie voor netbeheerders die kritieke onderdelen in het elektriciteitsnet in een vroeg stadium opspoort en ongeplande uitval voorkomt door preventief onderhoud en lastenspreiding.

Congestiemanagement

Een hele andere manier om de schaarse netcapaciteit slim te verdelen is congestiemanagement, een landelijk systeem om de vraag naar en aanbod van elektriciteit beter te sturen om storingen op het net te voorkomen. TenneT, de beheerder van hoogspanningsinfrastructuur, werkt daarbij samen met regionale netbeheerders als Stedin.

In Zeeland heeft netbeheerder Enduris, onderdeel van Stedin, vorige maand een vooraankondiging gedaan van congestie in de gemeenten Schouwen-Duiveland en Tholen. Het gaat om structurele congestie die zeker tot eind 2025 zal duren. Onderzocht wordt nog of congestiemanagement voorlopig een optie is in afwachting van uitbreiding van het hoogspanningsnet. “Door al die mooie wind- en zonneparken loop je aan tegen groeipijn, zoals wij dat noemen”, zegt een woordvoerster. “Dat is nog vrij nieuw. Als Stedin hebben wij nog nooit congestie hoeven aankondigen.”