Nieuwe brug combineert duurzaamheid hout met levensduur beton

Het eerste exemplaar van de hout-betonbrug van ipv Delft creatieve ingenieurs en Knipscheer Infrastructuur komt in Zwolle te staan. De fietsbrug combineert volgens de bedenkers het beste van twee werelden: de duurzaamheid van houten liggers en de levensduur en onderhoudsvriendelijkheid van een betonnen dek.

Gemeenten vragen steeds meer om concrete oplossingen voor duurzaam en circulair bouwen. Enigszins haaks daarop staat de wens om zo min mogelijk onderhoud aan kunstwerken te plegen. Voor ipv Delft, dat graag innoveert, lag daar een mooie uitdaging: “Een duurzame brug ontwikkelen die ook onderhoudsvriendelijk is”, aldus Ronald Rozemeijer. “We wilden graag hout toepassen vanwege de duurzaamheid. Vanwege het onderhoud en voor een lange levensduur moet het hout worden beschermd tegen regen en zon en het betonnen dek biedt die bescherming.”

Dat vertaalt zich in een ontwerp met houten liggers en een dun betondek dat in het werk wordt gestort. Dat concept werd ontwikkeld in samenwerking met Knipscheer Infrastructuur, waar ipv Delft ook mee in andere projecten samenwerkt. Met elkaar denken ze ook al langer na over circulaire bouwoplossingen. Het brugconcept is in de eerste plaats voor fiets- en verkeersbruggen bedoeld. De grootte van de overspanning bepaalt in principe of er hardhout of gelamineerd naaldhout wordt toegepast, al spelen de wensen van de opdrachtgever ook mee.

Levensduur en lamineren

“In eerste instantie kozen we voor hardhout met het oog op de levensduur. Maar hardhouten delen zijn vanaf een lengte van zo’n negen meter vrij duur en beperkt beschikbaar. Bovendien kun je ze niet verlijmen, dus bij langere overspanningen zijn mechanische koppelstukken nodig”, legt Rozemeijer uit. Naaldhouten delen hebben die ‘minpunten’ niet, waardoor die in gelamineerde vorm de voor de hand liggende keuze bij langere overspanningen zijn. Al speelt in de keuze ook mee wat de voorkeuren van de opdrachtgever zijn.

Het artikel gaat verder onder de foto.

Een uitdaging was wel om beide materialen op de juiste manier met elkaar te verbinden. Staal en beton hebben bijvoorbeeld dezelfde uitzettingscoëfficiënt, maar hout en beton nou net niet. “Dus als je die constructief laat samenwerken, levert dat spanningen tussen beide materialen op. Niet alleen bij het storten van het beton, maar ook bij bepaalde weersomstandigheden”, vertelt Rozemeijer. “Uit ons onderzoek is onder meer voortgekomen dat de verbinding bij een zware verkeersbrug net even anders moet zijn dan bij een fietsbrug om deze optimaal te laten werken.”

Niet spannend, wel leerzaam

De eerste opdrachtgever is de gemeente Zwolle, waar tussen juni en september de eerste hout-betonbrug van het land zal worden gerealiseerd. Deze fietsbrug krijgt een overspanning van vijftien meter en de liggers worden uitgevoerd in gelamineerd lariks, met een dek van een betonmix die voor tenminste 30 procent uit gerecycled materiaal bestaat. Er waren nog twee andere projecten in de race, maar het ene wordt nu nog aanbesteed en bij het andere bleek de overspanning net te klein om de hout-betonbrug echt tot een aantrekkelijke optie te maken.

“We hebben veel werk gestoken in de ontwikkeling van deze brug, dus in die zin is het niet spannend dat hij nu voor het eerst gebouwd gaat worden”, vertelt Rozemeijer. “Maar het is natuurlijk wel de eerste keer, dus we gaan alles goed monitoren en inspecteren. Zo liggen de houten liggers voldoende vrij om goede ventilatie mogelijk te maken. Maar de praktijk moet uitwijzen of het ook echt werkt zoals wij het allemaal bedacht hebben.”