De productie van de grond-, weg- en waterbouw zal in 2021 met 3,5 procent afnemen, voorspelt ABN Amro. Dit deel van de bouwsector wordt met name hard geraakt door de stikstofcrisis. Daardoor neemt het aantal opdrachten af en treden er vertragingen op bij infrastructurele werken.

In de prognose voor dit jaar neemt ABN Amro alle geledingen van de bouw mee, inclusief de architecten en toeleveranciers. Voor de utiliteitsbouw wordt met -4,5 procent de grootste krimp verwacht, maar voor de GWW zijn de vooruitzichten dus niet veel beter. En het is niet zozeer de coronacrisis die daarvoor zorgt, maar vooral de stikstofcrisis.

Dat hoeft volgens ABN Amro niet per se slecht nieuws te zijn: als er minder projecten op de markt komen, zullen ook de kosten minder hard stijgen, met betere marges tot gevolg. Na een lichte krimp van de bouwproductie vorig jaar en -3,5 procent over de hele linie in 2021, volgt volgend jaar een herstel van om en nabij de 3 procent. Vergeleken met de jaren van hoogconjunctuur komt de bouw dan in ‘aanzienlijk rustiger vaarwater’ terecht.

Al met al blijft de impact van de coronacrisis op de bouwsector zeer beperkt, legt ABN Amro uit. Er is ook betrekkelijk weinig van de steunmaatregelen gebruik gemaakt. In drie NOW-rondes waarbij loonsubsidie kon worden aangevraagd bij omzetverlies, is 441 miljoen euro uitgekeerd aan bouwbedrijven. “Op een omzet van 112 miljard euro (zonder aanverwante sectoren) in 2020 is dit een beperkt bedrag”, aldus de bank.

Niet voldoende stikstofruimte

De stikstofcrisis laat daarentegen wel zijn sporen na. In de woning- en utiliteitsbouw, maar zeker ook in de grond-, weg- en waterbouw. “GWW-bouwers hebben te lijden onder vertragingen bij de uitvoer van infrastructurele werken doordat niet voldoende stikstofruimte beschikbaar is voor grote nieuwe wegenprojecten”, legt ABN Amro uit. “Het Economisch Instituut voor de Bouw heeft berekend dat 30 procent van de projecten in de plannings- en verkenningsfase is vertraagd en 16 procent van de projecten in de realisatiefase.”

Vertraging houdt in dat de oplevering minimaal met een jaar is uitgesteld. Projecten in de realisatiefase zijn vaak al aanbesteed. Bouwbedrijven houden in hun planning van materiaal en personeel dus al rekening met deze projecten, maar kunnen vervolgens niet van start gaan met de uitvoering.

Mogelijk grote gevolgen stikstofuitspraak

Van de drie grootste takken van sport binnen de bouw heeft de GWW ook het meeste last van de stikstofuitspraak van de Raad van State in mei 2019. “Het daadwerkelijk in gebruik nemen van nieuwe wegen veroorzaakt veel stikstofuitstoot, waardoor de partiële vrijstelling nieuwe investeringen in infrastructuur niet gaat helpen”, legt ABN Amro uit. Verder is er nog de tussenuitspraak van diezelfde Raad van State over het tracébesluit ViA15, waar meer onderzoek nodig is naar de stikstofeffecten van dit project.

“Deze uitspraak kan grote gevolgen hebben voor de aanleg van andere wegen. De hogere eisen die mogelijk uit deze uitspraak volgen, leiden ertoe dat minder makkelijk een vergunning kan worden verkregen. Dit legt een deken over de vooruitzichten voor de GWW-bouwers, zeker nu de regionale overheden als gevolg van de coronacrisis ook nog dreigen te bezuinigen op de regionale infrastructuur.”