Maastricht – Waterschap Roer en Overmaas en de gemeente Valkenburg aan de Geul kunnen binnenkort starten met het hoognodige herstel van de Geultak in het centrum van Valkenburg. Gedeputeerde Staten hebben besloten om in enkele jaren tijd hieraan € 2,7 miljoen bij te dragen. Het herstelproject krijgt een bijzondere dimensie door de kademuren letterlijk in het licht te zetten van de Italiaanse kunstenaar Ingo Maurer. Daarmee voegt de gemeente een nieuw element – design – toe aan de historische kademuren en zet ze een eerste stap onderweg naar de ‘Wellnessboulevard’, het toekomstperspectief van Valkenburg aan de Geul en omgeving. De Provincie steunt het project juist vanwege de kans die het ‘Wellness’-concept biedt voor heel Zuid-Limburg.

Plannen voor het herstel lagen al veel langer klaar, maar de kosten voor het project konden door gemeente en het waterschap niet alleen gedragen worden. Met de provinciale subsidie komt de renovatie dichterbij. Het vervolg is dat de gemeenteraad en het waterschapsbestuur nu de voor hun rekening komende gelden beschikbaar stellen. De gemeenteraad heeft eerder al een bedrag van ruim € 2 miljoen gereserveerd.

Herstel
Al 20 jaar zijn waterschap en gemeente bezig met plannen voor het herstel van de kademuren. In 1987 ontstond er, na een hoogwatersituatie, ernstige schade aan de kades van de Geul. De kademuren van de Geultak verkeren in een slechte staat van onderhoud en zijn dringend aan een opknapbeurt toe. Elke hoogwatersituatie is een gevaar voor de fundamenten van de aangrenzende huizen en straten. In de loop der jaren zijn steeds provisorische maatregelen getroffen, met name door eigenaren van aanliggende panden.

De renovatie bestaat uit het repareren van de kademuren, het opheffen van de zogenaamde vismigratieknelpunten, het optimaal laten functioneren van de Walramstuw, het herstel van een aantal cultuurhistorische elementen en het herstel van de lossluizen bij twee watermolens. Het karakteristieke ‘mergelaanzicht’ van de kademuren blijft behouden en wordt waar nodig opnieuw aangebracht.

Het waterschap heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het herstel van de Geul. Zowel landelijk als stedelijk zijn grote delen van de rivier hersteld of opnieuw ingericht.

Met het opheffen van de vismigratiebelemmeringen is de rivier weer optrekbaar voor vissoorten die van nature in de Geul voorkomen. Daarnaast levert het herstel van de kademuren een bijdrage aan het instandhouden en bevorderen van de beschermde, voor Nederland unieke, muurvegetatie.

Dit stukje Geul moet de ecologische verbindingszone vormen tussen het natuurlijke Geuldal boven- en benedenstrooms van de gemeente Valkenburg aan de Geul.

Wellnessboulevard
De gemeente Valkenburg aan de Geul grijpt de renovatie van de kademuren aan om de omgeving aantrekkelijk te maken. De revitalisering van het centrum door het stimuleren van het toerisme moet een economische impuls opleveren. De gemeente heeft bij de renovatie een unieke koppeling gelegd tussen de cultuurhistorie aspecten van de kades en de designtrend.

Dit betekent de eerste concrete stap in het concept van de ‘Wellnessboulevard’, het toekomstperspectief van Valkenburg aan de Geul. Naast de parels die elders in Zuid-Limburg zijn gelegen, wordt deze Wellnessboulevard versterkt door al in Valkenburg aanwezige parels als een zorgcentrum, Thermae 2000, Chateau St. Gerlach (Kneipp), De Valkenhorstkliniek, enzovoorts. De inzet is gericht op een sterke combinatie. Enerzijds kennis opdoen over lichaam en geest en anderzijds het ervaren op een aantal uiteenlopende terreinen, te denken valt aan natuur, fitness & bewegen, kuren en innerlijke rust, voeding & beauty.

Trend designhotels doorzetten in openbare ruimte
Door de ontwikkeling van de Wellnessboulevard zet Valkenburg aan Geul ook een stap richting design in de openbare ruimte. Deze trend is al duidelijk zichtbaar in de luxe hotel branche. De herstelde kademuren komen letterlijk in het licht te staan van Ingo Maurer. Deze lichtkunstenaar heeft wereldwijd projecten op zijn naam staan waaronder het pas geopende KruisherenHotel in Maastricht. “De trend rond designhotels zet zich nu door in het design in de openbare ruimte in Valkenburg aan de Geul”, zegt burgemeester Constant Nuytens hierover.

Uitvoerings- en resultaatgerichte samenwerking
De Limburgse gedeputeerde Ger Driessen voegt hier nog een dimensie aan toe: “Water inspireert en is voedingsbron, in dit geval voor strategische, resultaatgerichte alliantie”. De Provincie Limburg ziet in het ‘Wellness-concept’ een echte kans liggen waar diverse partijen in heel Zuid-Limburg mee aan de slag moeten. Die ontwikkeling kan voor het hele gebied toekomstbepalend worden. In de zogeheten Versnellingsagenda, waarmee Limburg een impuls geeft aan de economie in deze regio, is ‘Wellness’ als een kansrijk project opgenomen. Daarom is het van belang om samen met de drie grote steden (de ‘tripool’) een visie voor heel Zuid-Limburg te ontwikkelen. Complementair daaraan moet het kerngebied een strategische aanpak bepalen. Daarbij zijn samenwerken en prioriteren sleutelbegrippen. “Nu zich in het kerngebied hiervoor een groep gemeenten en andere partijen formeert rond dit concept, wil de Provincie dat volop steunen en meewerken aan programmatische afspraken. Dat is immers waar Provincie naar toe wil: uitvoerings- en resultaatgerichte samenwerking stimuleren en ondersteunen”, aldus Driessen.

Kwaliteitsslag
Concreet heeft dit renovatieproject een aantal elementen in zich dat voor dat concept van belang is. Voor het welbevinden van mensen is – naast fysieke gezondheid – ook een kwalitatief hoogwaardige omgeving belangrijk. Zuid-Limburg heeft al een hoogwaardig natuurlijk basiskapitaal, dat vanuit verschillende plekken beleefd kan worden. Een centrale plek daarin is Valkenburg aan de Geul. “Ook aan de kwaliteit van die centrale plek zul je dus hoge eisen moeten stellen”, zegt Driessen. “Dat geldt niet alleen voor de beleving ervan, maar ook voor de voorzieningen daar. De aanpak van dit project laat zien, dat je noodzakelijke werkzaamheden op een slimme manier kunt combineren met vooruit kijken, waardoor je een forse kwaliteitsslag kunt maken”.