Het aantal afgelegde voertuigkilometers op de Nederlandse snelwegen is in twaalf maanden (mei 2021-april 2022) gestegen van 60,1 naar 66,0 miljard voertuigkilometers. Dat is een stijging van 10%. Maar een nieuwe meetmethode speelt een grote rol.

De cijfers staan in de rapportage Rijkswegennet die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat maandag heeft gepubliceerd. De toename in afgelegde kilometers manifesteert zich over de hele dag en is vooral te merken in de spitsenperioden. Door het grote aanbod aan verkeer groeide het aantal files. De jaarfilezwaarte steeg in de maanden mei 2021 tot en met april 2022 met 213 procent naar 8,0 miljoen kilometerminuten ten opzichte van 2,56 miljoen kilometerminuten per eind april 2021. Het grootste aandeel van de files wordt veroorzaakt door de reguliere spitsfiles. De stijging wordt grotendeels veroorzaakt door het loslaten van de coronamaatregelen.

Navigatiesystemen

De stijging is niet geheel te danken aan een reëele groei van het verkeer. Ook een nieuwe meetmethode speelt een rol. Sinds 2 februari van dit jaar maakt Rijkswaterstaat gebruik van floating-car-data (FCD) voor de inwinning van file-informatie. Deze methodiek is gebaseerd op data uit de elektronische apparatuur die weggebruikers bij zich hebben, zoals navigatiesystemen en mobiele telefoons. Tot februari werd gebruik gemaakt van inductielussen in het wegdek. Op plekken waar geen inductielustechnologie beschikbaar was, werd op basis van het in de verkeerscentrale beschikbare verkeersbeeld de file-informatie aangevuld met schattingen.

Fijnmaziger

Op basis van de floating-car-data kan er een gemiddelde rijsnelheid op tientallen meters nauwkeurig berekend worden. De nieuwe methodiek heeft als gevolg dat er een grotere hoeveelheid files wordt gerapporteerd. De nieuwe FCD-gebaseerde data is fijnmaziger en over het gehele wegennet beschikbaar. Op basis van vergelijkingen tussen data van Rijkswaterstaat en de ANWB over 2019 en 2022 is te concluderen dat er gemiddeld over het hoofdwegennet in heel Nederland als gevolg van de omschakeling naar FCD-informatie bij een gelijk verkeersbeeld ongeveer 40 procent meer filedruk wordt gerapporteerd.

Incidentele files

In de periode van 1 mei 2021 tot en met 30 april 2022 wordt 67,4 procent van de files veroorzaakt door reguliere spitsfiles (hoge intensiteit). Daarmee is dit weer de grootste file-oorzaak. Een jaar geleden waren incidentele files (als gevolg van ongevallen en incidenten) voor het eerst de grootste file-oorzaak. In de afgelopen twaalf maanden bedroeg dit percentage incidentele files 25,0 procent.

Kilometerminuten

Het aandeel files door werkzaamheden is weer afgenomen. Eind april 2021 bedroeg het aandeel files door werkzaamheden nog 17,6 procent, terwijl dit per eind april 2022 7,3 procent bedraagt. Het werkelijke aantal kilometerminuten file als gevolg van werkzaamheden is hoger dan in de voorgaande jaren: in de jaren 2016 tot en met 2019 waren er gemiddeld 450 duizend kilometerminuten file door werkzaamheden, per T1 2022 bedraagt dit 590 duizend kilometerminuten.

Rijkswaterstaat meldt dat het aandeel files door werkzaamheden is gedaald met 2,5 procent ten opzichte van de 9,8 procent over 2021. Het aandeel files door aanleg en gepland onderhoud blijft met 4,2 procent onder de norm van 10 procent van het totaal aan files, zoals afgesproken met de Tweede Kamer.

Filetop-10

De A20 bij Rotterdam tussen Schiebroek en Crooswijk is opnieuw op de eerste plaats in de Filetop-10 te vinden. Ten opzichte van de vorige rapportage zijn er drie nieuwe locaties toegevoegd aan de Filetop-10. Het gaat om de A27 Utrecht – Gorinchem tussen Lexmond en Noordeloos (positie 3), de A27 Gorinchem – Breda tussen industrieterrein Avelingen en de brug over de Merwede (positie 7) en de A15 Gorinchem – Rotterdam richting de Maasvlakte (positie 10).

Het totale economische reistijdverlies op het hoofdwegennet over de afgelopen twaalf maanden is gestegen met 56 procent. Ook hier zal het cijfer beïnvloed zijn door de nieuwe meetmethode. De Top-3 wordt aangevoerd door de A4 tussen Prins Clausplein en Kethelplein, gevolgd door de A58 tussen de Baars en Batadorp (positie 2), gevolgd door de A20 tussen Kleinpolderplein en Terbregseplein op positie 3.

Aansluiting

Er zijn drie nieuwe trajecten in de top-20 voor economische reistijdverliezen ten opzichte van de vorige rapportage. Dit betreffen de A1 tussen knooppunt Hoevelaken en knooppunt Eemnes (positie 16), de A12 tussen knooppunt Waterberg en knooppunt Oud Dijk (positie 19) en de A4 tussen knooppunt Kethelplein en het Prins Clausplein (positie 20).

De afgelopen vier maanden is één nieuwe aansluiting gerealiseerd. Het betreft de aansluiting 19 op de A16 bij Dordrecht-Willemsdorp in noordelijke richting. Deze aansluiting is onderdeel van de reconstructie van de A16/N3 bij de Dordtse Kil.