Zuid-Holland heeft primeur met eerste CO2-negatieve weg

Foto: Ivo Ketelaar

Tussen Den Haag en Poeldijk is op 1 november de eerste CO2-negatieve weg van Nederland, de N211, in gebruik genomen. De duurzame weg is het resultaat van een bijzondere pilot waarin de provincie Zuid-Holland samen met de markt zocht naar de beste mix aan nieuwe en doorontwikkelde innovaties om toe te passen in de weg. Van nieuwe materialen en productieprocessen, tot verkeersmaatregelen en oplossingen die in en langs de weg energie opwekken of besparen. Deze klimaatvriendelijke aanpak vormt het uitgangspunt voor nieuwe wegonderhoudsprojecten in Zuid-Holland en kan ook voor wegen elders als blauwdruk dienen. Floor Vermeulen, gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland opende de CO2-negatieve weg vandaag officieel.

Duurzaam tijdens werkzaamheden en gebruik

Het groot onderhoud van de N211 stoot 4.000 ton CO2 uit, terwijl tijdens de werkzaamheden en de levensduur van de weg maar liefst 14.000 ton CO2 bespaard en gecompenseerd wordt met maatregelen in en rond de weg. Aanleg, onderhoud en beheer van wegen zijn een kerntaak van de provincie. In het behalen van de klimaatdoelen was het een logische stap te onderzoeken hoeveel CO2 in die werkzaamheden bespaard kan worden. Warmteopwekking uit het fietspad, asfalt dat bij lage temperatuur verwerkt wordt, houten abri’s en vangrails en schimmels die teer uit het oude asfalt verwijderen; het is een greep uit de 20 innovaties die Zuid-Holland in samenwerking met bouwbedrijf BAM Infra en ingenieursadviesbureau Sweco in de weg heeft verwerkt. Naast CO2-besparing was een belangrijke voorwaarde dat de innovaties ook in andere wegen kunnen worden toegepast.

Totaalaanpak voor nieuwe wegenprojecten

"We hebben niet op één paard gewed," aldus gedeputeerde Floor Vermeulen. "De behaalde CO2-besparing leunt niet op één grote, veelbelovende innovatie, maar is juist gerealiseerd met een integrale aanpak waarbij sommige innovaties zijn toegepast die al wel getest waren, maar nog niet marktrijp. Zuid-Holland geeft als launching customer het laatste zetje om deze innovaties klaar te stomen voor de markt." Ook aan de "innovaties van morgen" is gedacht. Die worden getest in speciale proeftuinen. De aanpak en doelstellingen van de N211 en ‘zusterweg’ N470 zijn inmiddels overgenomen in alle nieuwe wegenprojecten van Zuid-Holland. De opgedane kennis over het proces en de maatregelen deelt de provincie met andere overheden.

Van groot onderhoud naar klimaatambitie

De N211 stond op de planning voor groot onderhoud. De fundering moest worden vernieuwd, evenals de damwand die de weg scheidt van de naastgelegen vaart. Voor Zuid-Holland vormde dit het ideale scenario om uit te proberen hoe een dergelijk project fundamenteel anders aangepakt kon worden. Burgers en bedrijven langs de weg zijn in een vroeg stadium betrokken en zijn gevraagd om mee te doen. In de aanbesteding werden bouwbedrijven uitgedaagd om zoveel mogelijk CO2 te besparen. De provincie investeerde bewust in het proces. Vermeulen: "De N211 toont aan dat het kan, dus bij nieuwe onderhoudsprojecten zullen we standaard sturen op CO2-uitstoot. De markt mag die vraag vervolgens vanuit de laatste ontwikkelingen invullen."

Sleutel ligt bij opdrachtgevers

BAM Infra won de aanbesteding in samenwerking met 14 innovatieve bedrijven die samen 20 duurzame innovaties in en langs de weg verwerkten. "Het liefst zouden we in elke weg innoveren. De sleutel daarvoor ligt bij de opdrachtgever", stelt Marcel Geleijnse, Projectleider van BAM Infra, "De lat lag voor de N211 net iets hoger dan gangbaar in de markt, maar je ziet dat als je goede partners om je heen verzamelt, er heel veel mogelijk is."

Uniforme CO2-standaard vormt de basis

Ingenieursadviesbureau Sweco begeleidde het groot onderhoud en vertaalde in het voortraject de ambitie van Zuid-Holland naar een voorontwerp en een CO2-footprint.

De grootste uitdaging hierbij was het creëren van een uniforme standaard voor het toekennen van CO2 besparing aan een zeer breed scala van innovaties. Projectmanager Jaap Drost van Sweco: "We hebben dit in goede dialoog met de aannemers gedaan. Samenwerken was de sleutel tot succes in dit project."

Zichtbare en onzichtbare innovaties

Dat het resultaat bijzonder is, kan weggebruikers niet ontgaan wanneer ze over de weg rijden. Innovaties zoals de houten abri’s en vangrails springen in het oog, evenals de dynamische wegverlichting die ’s nachts dimt bij weinig verkeer.

De belangrijkste innovaties zijn echter niet direct zichtbaar. De rode tegels van het fietspad zijn niet te onderscheiden van reguliere cementtegels, maar door gebruik van zogenaamd geopolymeer als vervanger van cement veel duurzamer. In een ander deel van het fietspad is een warmtecollector opgenomen. Deze ‘omgekeerde vloerverwarming’ wint zonnewarmte uit het wegoppervlak en slaat die ondergronds op om later te gebruiken voor verwarming van bedrijfspanden. Via kathodische bescherming wordt de nieuwe damwand langs de vaart licht elektrisch geladen waardoor deze niet roest en dus dunner uitgevoerd kon worden. De oude betonnen damwand is verkruimeld en hergebruikt als fundering van de nieuwe weg. BAM Infra gebruikt daar bovenop een asfaltmengsel dat bij lage temperatuur geproduceerd en verwerkt wordt. Deze heeft een extra vlakke afwerking gekregen om de rolweerstand van autobanden te verlagen en is minder elastisch, zodat voertuigen er op microschaal minder in wegzakken. Stuk voor stuk innovaties die bijdragen aan de totale CO2-besparing van de weg.

Onderdeel van de proeftuin waren veelbelovende innovaties die in dit project voor het eerst aan een praktijktest werden onderworpen, zoals het schoonmaken van teerhoudend asfalt met speciale schimmels en het opwekken van bouwstroom met een generator die werkt op de schone brandstof hydrozine.

Maximaliseren van waarde

In het voortraject heeft Zuid-Holland nadrukkelijk bouwbedrijven en ingenieursbureaus gestimuleerd om kennis te maken met innovatieve bedrijven die een rol konden spelen in het herontwerp van de weg. Een deel van de innovaties in de uiteindelijke weg komt voort uit dat traject. Met de gemeente Westland werd daarnaast samengewerkt om beide damwanden van de vaart te vervangen en om zonnepanelen in een deel van het fietspad aan te leggen. Bedrijven langs de weg doen mee in de CO2-besparing door grootschalig zonnepanelen op hun daken te installeren.

Maar ook na heropening van de weg worden nog steeds nieuwe innovaties toegevoegd. Vorige week nog is het contract getekend om alle verkeersborden langs de weg van bamboe te maken. Deze zullen binnenkort worden geplaatst.

Weggebruikers profiteren mee

De CO2-besparing is niet eenmalig. De zonnepanelen en warmte uit het fietspad leveren nog jarenlang energie nadat de weg heropend is. Burgers en bedrijven profiteren direct mee door het wegontwerp dat doorstroming verbetert en door de toepassing van vlakker asfalt dat de rolweerstand van autobanden vermindert. Die laatste maatregel scheelt 2,5% brandstofgebruik en uitstoot voor voertuigen op de weg.

U las zojuist één van de gratis premium artikelen

Onbeperkt lezen? Profiteer nu van de introductieaanbieding voor € 10,- per maand.

Bekijk de aanbieding

Auteur: Redactie Infrasite

Bron: Provincie Zuid-Holland

Zuid-Holland heeft primeur met eerste CO2-negatieve weg | Infrasite

Zuid-Holland heeft primeur met eerste CO2-negatieve weg

Foto: Ivo Ketelaar

Tussen Den Haag en Poeldijk is op 1 november de eerste CO2-negatieve weg van Nederland, de N211, in gebruik genomen. De duurzame weg is het resultaat van een bijzondere pilot waarin de provincie Zuid-Holland samen met de markt zocht naar de beste mix aan nieuwe en doorontwikkelde innovaties om toe te passen in de weg. Van nieuwe materialen en productieprocessen, tot verkeersmaatregelen en oplossingen die in en langs de weg energie opwekken of besparen. Deze klimaatvriendelijke aanpak vormt het uitgangspunt voor nieuwe wegonderhoudsprojecten in Zuid-Holland en kan ook voor wegen elders als blauwdruk dienen. Floor Vermeulen, gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland opende de CO2-negatieve weg vandaag officieel.

Duurzaam tijdens werkzaamheden en gebruik

Het groot onderhoud van de N211 stoot 4.000 ton CO2 uit, terwijl tijdens de werkzaamheden en de levensduur van de weg maar liefst 14.000 ton CO2 bespaard en gecompenseerd wordt met maatregelen in en rond de weg. Aanleg, onderhoud en beheer van wegen zijn een kerntaak van de provincie. In het behalen van de klimaatdoelen was het een logische stap te onderzoeken hoeveel CO2 in die werkzaamheden bespaard kan worden. Warmteopwekking uit het fietspad, asfalt dat bij lage temperatuur verwerkt wordt, houten abri’s en vangrails en schimmels die teer uit het oude asfalt verwijderen; het is een greep uit de 20 innovaties die Zuid-Holland in samenwerking met bouwbedrijf BAM Infra en ingenieursadviesbureau Sweco in de weg heeft verwerkt. Naast CO2-besparing was een belangrijke voorwaarde dat de innovaties ook in andere wegen kunnen worden toegepast.

Totaalaanpak voor nieuwe wegenprojecten

"We hebben niet op één paard gewed," aldus gedeputeerde Floor Vermeulen. "De behaalde CO2-besparing leunt niet op één grote, veelbelovende innovatie, maar is juist gerealiseerd met een integrale aanpak waarbij sommige innovaties zijn toegepast die al wel getest waren, maar nog niet marktrijp. Zuid-Holland geeft als launching customer het laatste zetje om deze innovaties klaar te stomen voor de markt." Ook aan de "innovaties van morgen" is gedacht. Die worden getest in speciale proeftuinen. De aanpak en doelstellingen van de N211 en ‘zusterweg’ N470 zijn inmiddels overgenomen in alle nieuwe wegenprojecten van Zuid-Holland. De opgedane kennis over het proces en de maatregelen deelt de provincie met andere overheden.

Van groot onderhoud naar klimaatambitie

De N211 stond op de planning voor groot onderhoud. De fundering moest worden vernieuwd, evenals de damwand die de weg scheidt van de naastgelegen vaart. Voor Zuid-Holland vormde dit het ideale scenario om uit te proberen hoe een dergelijk project fundamenteel anders aangepakt kon worden. Burgers en bedrijven langs de weg zijn in een vroeg stadium betrokken en zijn gevraagd om mee te doen. In de aanbesteding werden bouwbedrijven uitgedaagd om zoveel mogelijk CO2 te besparen. De provincie investeerde bewust in het proces. Vermeulen: "De N211 toont aan dat het kan, dus bij nieuwe onderhoudsprojecten zullen we standaard sturen op CO2-uitstoot. De markt mag die vraag vervolgens vanuit de laatste ontwikkelingen invullen."

Sleutel ligt bij opdrachtgevers

BAM Infra won de aanbesteding in samenwerking met 14 innovatieve bedrijven die samen 20 duurzame innovaties in en langs de weg verwerkten. "Het liefst zouden we in elke weg innoveren. De sleutel daarvoor ligt bij de opdrachtgever", stelt Marcel Geleijnse, Projectleider van BAM Infra, "De lat lag voor de N211 net iets hoger dan gangbaar in de markt, maar je ziet dat als je goede partners om je heen verzamelt, er heel veel mogelijk is."

Uniforme CO2-standaard vormt de basis

Ingenieursadviesbureau Sweco begeleidde het groot onderhoud en vertaalde in het voortraject de ambitie van Zuid-Holland naar een voorontwerp en een CO2-footprint.

De grootste uitdaging hierbij was het creëren van een uniforme standaard voor het toekennen van CO2 besparing aan een zeer breed scala van innovaties. Projectmanager Jaap Drost van Sweco: "We hebben dit in goede dialoog met de aannemers gedaan. Samenwerken was de sleutel tot succes in dit project."

Zichtbare en onzichtbare innovaties

Dat het resultaat bijzonder is, kan weggebruikers niet ontgaan wanneer ze over de weg rijden. Innovaties zoals de houten abri’s en vangrails springen in het oog, evenals de dynamische wegverlichting die ’s nachts dimt bij weinig verkeer.

De belangrijkste innovaties zijn echter niet direct zichtbaar. De rode tegels van het fietspad zijn niet te onderscheiden van reguliere cementtegels, maar door gebruik van zogenaamd geopolymeer als vervanger van cement veel duurzamer. In een ander deel van het fietspad is een warmtecollector opgenomen. Deze ‘omgekeerde vloerverwarming’ wint zonnewarmte uit het wegoppervlak en slaat die ondergronds op om later te gebruiken voor verwarming van bedrijfspanden. Via kathodische bescherming wordt de nieuwe damwand langs de vaart licht elektrisch geladen waardoor deze niet roest en dus dunner uitgevoerd kon worden. De oude betonnen damwand is verkruimeld en hergebruikt als fundering van de nieuwe weg. BAM Infra gebruikt daar bovenop een asfaltmengsel dat bij lage temperatuur geproduceerd en verwerkt wordt. Deze heeft een extra vlakke afwerking gekregen om de rolweerstand van autobanden te verlagen en is minder elastisch, zodat voertuigen er op microschaal minder in wegzakken. Stuk voor stuk innovaties die bijdragen aan de totale CO2-besparing van de weg.

Onderdeel van de proeftuin waren veelbelovende innovaties die in dit project voor het eerst aan een praktijktest werden onderworpen, zoals het schoonmaken van teerhoudend asfalt met speciale schimmels en het opwekken van bouwstroom met een generator die werkt op de schone brandstof hydrozine.

Maximaliseren van waarde

In het voortraject heeft Zuid-Holland nadrukkelijk bouwbedrijven en ingenieursbureaus gestimuleerd om kennis te maken met innovatieve bedrijven die een rol konden spelen in het herontwerp van de weg. Een deel van de innovaties in de uiteindelijke weg komt voort uit dat traject. Met de gemeente Westland werd daarnaast samengewerkt om beide damwanden van de vaart te vervangen en om zonnepanelen in een deel van het fietspad aan te leggen. Bedrijven langs de weg doen mee in de CO2-besparing door grootschalig zonnepanelen op hun daken te installeren.

Maar ook na heropening van de weg worden nog steeds nieuwe innovaties toegevoegd. Vorige week nog is het contract getekend om alle verkeersborden langs de weg van bamboe te maken. Deze zullen binnenkort worden geplaatst.

Weggebruikers profiteren mee

De CO2-besparing is niet eenmalig. De zonnepanelen en warmte uit het fietspad leveren nog jarenlang energie nadat de weg heropend is. Burgers en bedrijven profiteren direct mee door het wegontwerp dat doorstroming verbetert en door de toepassing van vlakker asfalt dat de rolweerstand van autobanden vermindert. Die laatste maatregel scheelt 2,5% brandstofgebruik en uitstoot voor voertuigen op de weg.

U las zojuist één van de gratis premium artikelen

Onbeperkt lezen? Profiteer nu van de introductieaanbieding voor € 10,- per maand.

Bekijk de aanbieding

Auteur: Redactie Infrasite

Bron: Provincie Zuid-Holland