Hoe sterk is een dijk op venige ondergrond nu precies? Het is een vraag waar veel waterschappen in Laag Nederland dolgraag het antwoord op willen hebben. Dat antwoord kwam vanmorgen 14 oktober 2015, toen wetenschappers van Deltares en de TU onder gecontroleerde omstandigheden een eeuwenoude boezemkade tot bezwijken werd brachten. Hiermee kunnen waterschappen de veiligheid van dit soort dijken vergroten en tegelijk onnodige kosten voor verbetering voorkomen.

Plaats van handeling was de Leendert de Boerspolder, een piepkleine polder in de buurt van Schiphol. Het hoogheemraadschap van Rijnland kocht de polder enige tijd geleden om hem onder water te zetten voor extra boezemcapaciteit en natte natuur. Rijnland bood wetenschappers en waterschappers hiermee een unieke kans via een bezwijkproef meer te weten te komen over de actuele sterkte van de boezemkades die de polder beschermen tegen het omliggende water.

Verzwakt
Een deel van de omliggende polderdijk werd de afgelopen weken stukje bij beetje verzwakt door hem te verzadigen met water en achter de dijk de bodem te ontgraven. Allerlei meetapparatuur hield nauwkeurig de veranderingen in de dijk bij. Tot vanmorgen 06:30 uur, toen de veendijk er de brui aangaf. Bijna zoals de wetenschappers hadden voorspeld. Met de resultaten van de bezwijktest kan ontwikkelde kennis over de sterkte van veen en de stabiliteit van boezemkaden op veen worden gevalideerd en verbeterd.

Betrouwbaarder beeld
Dit inzicht draagt bij aan een betrouwbaarder beeld van de berekende stabiliteit van boezemkaden op veenondergrond. De stille hoop is ook dat dit beeld positiever zal zijn dan waarvan totnogtoe voorzichtigheidshalve werd uitgegaan. Het gevolg zou kunnen zijn dat bij veiligheidsbeoordeling waterschappen de stabiliteit van boezemkaden op veen minder vaak hoeven af te keuren en benodigde maatregelen bij de versterking van boezemkaden kunnen worden beperkt.

In kaart gebracht
Voorafgaand aan de bezwijktest is de opbouw van de veendijk gedetailleerd in kaart gebracht en zijn de grondmechanische eigenschappen nauwkeurig vastgesteld. Daarbij zijn sensoren aangebracht, met name gericht op het meten van vervormingen van het dijklichaam en de ondergrond. De analyse van de bezwijktest duurt enkele maanden. Voorjaar 2016 zal zijn vastgesteld of met de ontwikkelde kennis de stabiliteit van boezemkaden op veen op juiste wijze wordt beoordeeld.

Betrokken partijen
De bezwijkproef in de Leendert de Boerspolder vormt de basis van een breder onderzoeksprogramma, waarin onder andere aandacht wordt besteed aan innovatieve monitoringstechnieken, heterogeniteit van de bodemopbouw en onderzoek door de TU Delft naar de betrouwbaarheid van dijken (het TU Delft onderzoek is grotendeels gefinancierd door STW). Het experiment is uitgevoerd door de TU Delft en Deltares, in opdracht van enkele waterschappen, provincies en de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer STOWA.