Rijkswaterstaat wil meer gebruik maken van de innovatiekracht van de markt en gaat daarom in contracten meer ruimte geven aan vernieuwende oplossingen. Daarom is het ‘Beleidskader innovatiegericht inkopen’ vastgesteld met instrumenten om gericht innovaties in te kopen. Het beleidskader gaat in op de financiering van innovaties, verdienmodellen voor innovaties, contractvormen en het opheffen van belemmeringen die innovatie in de weg staan.

Meer oog voor kansen

Extremer weer, intensiever gebruik van wegen en vaarwegen, gebruik van informatietechnologie zijn ontwikkelingen die vragen om vernieuwende oplossingen in de vele projecten en programma’s van Rijkswaterstaat. Maar innovaties komen niet zomaar tot stand; het begint bij gericht inkopen. Het ‘beleidskader innovatiegericht inkopen’ biedt daarvoor handvatten. In contracten van Rijkswaterstaat wordt aandacht besteed aan onderwerpen die gerelateerd zijn aan innovaties, zoals ontwikkelkosten, intellectueel eigendom en concurrentie tussen marktpartijen. Zodoende worden er meer mogelijkheden geboden om innovaties toe te passen.

Intellectueel eigendom

Eerder lag het intellectueel eigendom bij Rijkswaterstaat. Op korte termijn gaat Rijkswaterstaat het mogelijk maken om binnen de GWW-sector te werken met alternatieven. Bijvoorbeeld door een licentie te krijgen voor het gebruik, inclusief onderhoud, of een licentie voor het herhaaldelijk toepassen van een innovatieve oplossing. Zo kan de opdrachtnemer zijn ontwikkelkosten spreiden over meerdere opdrachten of opdrachtgevers en kan hij zijn innovatie meer concurrerend aanbieden.

Financiering van innovatie

Innoveren vraagt inspanning en een fors tijdsbeslag, dat later moet worden terugverdiend. Reguliere inkoop (een los project of onderhoudscontract) is daar niet altijd geschikt voor: er is vaak te weinig ruimte om een innovatie te ontwikkelen, te implementeren en om de investering terug te verdienen. Het beleidskader biedt hiervoor oplossingen, zo kan innovatie expliciet onderdeel zijn van een project (InnovA58) of kan innovatie als een losse (projectoverstijgende) opdracht aan de markt worden gevraagd. Het beleidskader Innovatiegericht Inkopen past in de ontwikkeling bij Rijkswaterstaat waarin het traditionele ‘opdrachtgever-opdrachtnemer’ model deels wordt vervangen door een model dat op gelijkwaardigheid en samenwerking is gebaseerd.

Innovatie in de praktijk

Het project ‘Ontwikkelen Ultrastil wegdek’ is gestart als innovatief inkoopproces, waarin Rijkswaterstaat 3 vernieuwende aspecten toepast. Ten eerste nemen marktpartijen vroegtijdig deel uit van de opdracht. Het tweede aspect is de marktconsultatie, waarbij kennis van diverse marktpartijen wordt samengebracht. Ten slotte is er onderhandeling met voorpublicatie, dit is een aanbestedingsvorm waarbij binnen de grenzen van de aanbestedingswet ruimte is voor maatwerk. In de contracten met betrokken partijen is vastgelegd dat in een kennisplatform het delen van kennis onderdeel uitmaakt van het ontwikkeltraject. Deelnemende partijen hebben hiermee ingestemd. Met de gezamenlijke kennis wordt gezocht naar mogelijke oplossingen voor een ultrastil wegdek met een langere levensduur, waardoor het kostenefficiënt is om dit stille wegdek aan te leggen.

Innovatie brengt Nederland verder

Het kabinet streeft ernaar 2,5 procent van alle overheidsinkopen te besteden aan innovatie. Bij inkooptrajecten van Rijkswaterstaat zoeken we dan ook bewust naar de ontwikkeling en toepassingen van nieuwe oplossingen. Het beleidskader Innovatiegericht Inkopen creëert de mogelijkheden om deze doelstellingen te realiseren. Toepassing vraagt zowel van Rijkswaterstaat als van de opdrachtnemer meer oog voor de kansen die innovatieve oplossingen bieden.