Begroting en Prinsjesdag

De omvang en de gevolgen van de crisis beginnen langzaam duidelijk te worden. De crisis die begon op de financiële markten, werkt met vertraging door op de economie, de arbeidsmarkt en de financiële positie van mensen. In 2010 zullen meer bedrijven failliet gaan en zal het aantal werklozen stijgen tot ruim 600.000. Daarnaast zal in 2010 de koopkracht van de meeste mensen dalen, maar aan het einde van het jaar toch nog hoger zijn dan het eind 2008 was.

Hoe de economie zich in 2010 zal ontwikkelen is nog met grote onzekerheid omgeven. Het is van het grootste belang om stimuleringsmaatregelen door te zetten en de fragiele opkrabbelende economie geen schade toe te brengen. Het kabinet zal in 2010 onverminderd inzetten op het uitvoeren van het crisispakket dat in maart 2009 is vastgesteld. Voor 2010 richten de maatregelen zich op het herstel en behoud van werkgelegenheid, op een versterkt en veerkrachtig bedrijfsleven en op het beperken van verdere vraaguitval. Tegelijkertijd zorgen de maatregelen ervoor dat Nederland sterker, slimmer en duurzamer uit de crisis kan komen. Het Rijk en de lokale overheden trekken hier in 2010 samen ruim 4 miljard euro voor uit.

Het kabinet heeft al vastgelegd dat op het moment dat de economie weer voldoende aangesterkt is en er weer een economische groei is van meer dan 0,5%, dat dan in 2011 een begin zal worden gemaakt met het op orde brengen van de overheidsfinanciën. Daarnaast zijn er ook maatregelen genomen voor om houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de lange termijn te verbeteren.

De crisis heeft de Nederlandse economie doen krimpen en structurele schade aan de overheidsfinanciën toegebracht. Zelf als de economie terugkeert naar een groeipad dat we gewend waren voor de crisis ( ongeveer 2 procent gemiddeld per jaar) is de kans groot dat het tekort nauwelijks verbetert en groeit de schuld om en nabij met 30 miljard euro per jaar. Ook de problemen op de arbeidsmarkt, het klimaat en de financiële markten zorgen voor grote uitdagingen. In de Miljoenennota 2010 wordt dan ook niet alleen gekeken naar het komende begrotingsjaar, maar er wordt ook vooruitgeblikt op de jaren daarna. Het is duidelijk dat het kabinet de komende periode fundamentele keuzes moet maken. Dat betekent dat veel overheidbeleid de komende jaren ter discussie komt te staan. Om daarover met elkaar te praten, om verschillende opties af te wegen en – waar mogelijk – al uit te voeren, heeft het kabinet zeven ambities geformuleerd voor Nederland na de crisis:

• Op orde brengen van de financiële sector;
• Duurzaam energie- en klimaatbeleid;
• Bestrijden werkloosheid, verhoging arbeidsparticipatie;
• Revitalisering Middenveld;
• Groei, kennis innovatie en ondernemerschap;
• Brede heroverwegingen;
• Herziening van het belastingstelsel.

Met betrekking tot de laatste twee onderwerpen is het volgende relevant. Omdat de overheidsfinanciën verslechteren, moeten we de tering naar de nering zetten. Het emu-saldo verslechtert in 2010 naar -6,3% van het bbp en de schuld loopt op naar bijna 66% van het bbp. Er zal geld bespaard moeten worden om de staatsschuld af te lossen en om geld vrij te maken voor nieuw beleid. Gezien de aard en de omvang van de problemen, heeft het kabinet besloten een brede heroverwegingsoperatie te starten. Het kabinet zal op 19 terreinen de inzet van begrotings-, belasting- en premie-uitgaven heroverwegen. Per terrein worden verschillende varianten omschreven waaronder een besparingsvariant van -20%. De op deze wijze geïnventariseerde besparingen tellen bij elkaar op tot ongeveer 10 miljard euro. Met het oog op een solide en solidaire financiering worden tevens voorbereidingen getroffen voor een herziening van het belastingstelsel.

Achtergrondinformatie (verzorgd door de redactie van Infrasite)
Balkenende: maatregelen om crisis het hoofd te bieden (26-03-2009)