LED-sein

LED-seinen is de verzamelnaam voor seinen waarbij de lichtbron gevormd wordt door LEDs (LED is een afkorting van Light Emitting Diodes). Er bestaan twee soorten LED lichtbronnen welke aangeduid worden met de typebenaming VLA en VIRLU. Het type VLA is de eerste generatie LED-units en zijn binnen het project Spoorverdubbeling Amsterdam – Utrecht ontwikkeld en kunnen toegepast worden in de zogenaamde Omega seinbehuizing. Het type VIRLU is ontstaan uit een vervolgontwikkeling op het type VLA en kan toegepast worden in de AY-sein behuizing. Dit is dezelfde behuizing waar ook de gloeilampseinen gebruik van maken. Het type VLA mag niet meer voor nieuw toepassingen gebruikt worden.

LED-seinen zijn beter zichtbaar, hebben een langere levensduur en brengen lagere onderhoudskosten met zich mee door de afwezigheid van het Lampremplace zoals bij gloeilamp-seinen noodzakelijk is.

Inmiddels zijn diverse baanvakken voorzien van LED-seinen, en wordt bij nieuwbouw vaak overgegaan tot het plaatsen van dit nieuwe type sein. Naast de 3 kleuren rood, geel en groen van de hooggeplaatste seinen en de dwergseinen worden tegenwoordig ook alle witte uitvoeringen in LED techniek geleverd zoals WIBR, WUBO, vertreklichten e.d. Ook de cijferbakken worden uitgerust met LED’s

Het principe van de fotoelektrische eigenschappen van halfgeleider materialen in LED”s bestaat al veel langer. Maar door de sterk verbeterde kleurkwaliteit en lichtsterkte is de techniek nu bruikbaar voor verwerking in de seinen langs het spoor.

LED-seinen zijn in meerdere opzichten veiliger. De lichtbundel is groter en geeft helderder licht. Hierdoor zijn ze beter en van grotere afstand zichtbaar voor machinisten. Door de LED-seinen kan aanzienlijk bespaard worden op onderhoudskosten. De LEDs gaan namelijk veel langer mee dan de huidige gloeilampen. Bovendien bestaat één kleur van het nieuwste type sein (VIRLU) uit 80 LED”s (bij het eerste type VLA was dat 240). Pas als meerdere LED’s verspreid over meerdere delen van één seinkleur kapot zijn, moet het sein worden vervangen. In principe zou ook een behoorlijke energiebesparing behaald kunnen worden, want de LED techniek is efficiënter dan gloeilampen, maar in verband met de compatibiliteit met de bestaande interlockingsystemen (B-relais, EBS, VPI) is besloten dat de LED-seinen evenveel energie moeten gebruiken als de bestaande gloeilampseinen. De energiebesparing zou alleen gehaald kunnen worden als de complete infrastructuur van het beveiligingssyteem omgebouwd zou worden. Het is niet ondenkbaar dat in de toekomst, bij invoering van moderne beveiligingssytemen, dit nog een keer gebeurt. In feite wordt er nu in de seinen doelbewust energie verspild.

Seinen op de vrije baan, ook LED seinen, worden normaliter niet gedimd. De bediening daarvoor is namelijk niet aanwezig, en automatisch dimmen is niet ingebouwd. Op emplacementen kunnen LED-seinen, net als gloeilampseinen, wel gedimd worden. In de regel geldt dat door de ’treindienstleider’ bediende seinen (dus zowel gloeilamp als LED) gedimd kunnen worden, en onbediende seinen (zgn. P-seinen) niet. (Een uitzondering vormt overigens het baanvak Amsterdam-Utrecht). De lichtsterkte van LED seinen is zo ontworpen dat ze ook ongedimd niet hinderlijk zijn voor de machinist bij het rijden in donker. Juist op de vrije baan zal het vaak donker zijn. Het gaat dan overigens wel om de nieuwste generatie LED seinen (VIRLU). Ten opzichte van LED-seinen type VLA is niet alleen de lichtsterkte optimaal maar heeft ook de lichtbundel aangepaste kenmerken.

Die lichtbundel bevat een deel dat sterk gericht is en dus op grote afstand zichtbaar, en een deel dat breed gespreid is en dus van opzij goed zichtbaar. Dat laatste wordt door machinisten in het algemeen als een voordeel gezien.

Een opmerking nog over het Lichtgeleiderseinen die soms verward worden met LED-seinen. Lichtgeleiderseinen sneeuwen soms dicht bij hevige sneeuwval en harde wind. Dat komt doordat ze geen zonnekap hebben en geen warmte uitstralen (de warme halogeenlamp zit aan het andere eind van de lichtgeleider). LED lampen worden wel enigszins warm en ze hebben ook een zonnekap. Dichtsneeuwen zal daarom veel minder snel gebeuren dan bij het Lichtgeleiderseinen.

Overigens wordt de LED-techniek niet voor het eerst toegepast. De rode lichten bij overwegen werken ook volgens dit principe. Hier wordt tevens als groot voordeel beschouwd dat het licht plotseling aangaat en niet geleidelijk opgloeit zoals een gloeilamp. Dit vergroot de opvallendheid.